Markeren van de palliatieve fase door medisch specialisten

Bij mijn eigen patiënten probeer ik vroeg te markeren. Zowel bij patiënten met COPD als longkanker. Met name de eerste groep is een lastig te identificeren groep, waarbij wij een aantal prognostische factoren hanteren. Patiënten ervaren het vaak als een schok, maar als je er vervolgens een uitgebreid palliatief consult of proactief zorgplanningsconsult aan koppelt, blijkt het vaak een eye-opener voor zowel patiënt als naasten te zijn. Er zijn vaak veel angsten en zorgen bij patiënten die dan je dan bespreekbaar kunt maken. Daarnaast zijn er veel symptomen die je vaak kunt verlichten. Als daar dan aandacht voor is, merk ik dat patiënten een duidelijke verbetering van kwaliteit van leven ervaren en minder paniek krijgen bij achteruitgang.

Afbeelding

Steeds opnieuw het nut van vroegtijdige inzet van palliatieve zorg uitleggen. Veel specialisten weten niet dat het een enorme verbetering van kwaliteit van leven geeft en vaak ook levensverlenging. Daarnaast weten veel specialisten niet dat het tegelijk met ziektegerichte bijvoorbeeld palliatieve chemotherapie (zie model palliatieve zorg) behandeling kan plaatsvinden. Daarnaast helpt het om per ziektebeeld screeningstools te implementeren, zodat je een 'signaal' krijgt dat het tijd is om te gaan markeren.

Met name de bewustwording dat je palliatieve zorg tegelijk met ziektegerichte behandeling kunt geven, kunnen palliatieve teams heel goed uitleggen. Ook kunnen palliatieve teams samen met medisch specialisten screeningstools implementeren voor de verschillende ziektebeelden. Wij gebruiken bij COPD een aantal factoren: FEV1<30%, Exacerbaties >2, BMI<20%, MRC>4, enzovoorts. Dit werkt heel goed, omdat je dan samen optrekt. Palliatieve teams hebben veel ervaring in het voeren van gesprekken rondom het levenseinde. Medisch specialisten hebben daar vaak geen tijd voor, of hebben daar weinig ervaring in of moeite mee.

Screeningsinstrument proactieve palliatieve begeleiding (JPG)

ZonMw zou de best practices van de verschillende palliatieve teams in de ziekenhuizen kunnen onderzoeken en overnemen, wat verdere uitrol daarvan mogelijk maakt. Er is grote behoefte aan screeningstools per ziektebeeld. Daarnaast is het belangrijk om de wetenschappelijke verenigingen meer te betrekken bij projecten die de palliatieve zorg kunnen verbeteren.

Liesbeth (E.A.) Peters
Longarts en kaderarts palliatieve zorg (COPD-zorg)
Noordwest Ziekenhuisgroep