Betere palliatieve zorg voor patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening

Met het implementeren van het goede voorbeeld 'Besluitvorming in de palliatieve fase' leverden verpleegkundig specialist GGZ Karin den Boer (projectleider) en psychiater Joris van der Vlugt (hoofdaanvrager van het project) een bijdrage aan de verbetering van palliatieve zorg voor patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA). 

Palliatieve terminale zorg voor mensen met EPA is een belangrijk aandachtsgebied, want bij de meeste ggz-instellingen ontbreekt het aan kennis, methodiek en mogelijkheden om goede palliatieve terminale zorg in te richten. Ook zijn de meeste hospices en verpleeghuizen er niet op ingesteld om terminale palliatieve begeleiding te geven aan patiënten met EPA. Het gevolg is dat veel patiënten met EPA geen goede begeleiding krijgen in hun laatste levensfase. We hebben bijgedragen aan het optimaliseren van de kwaliteit, communicatie en deskundigheid rondom palliatieve terminale zorg voor patiënten met EPA, binnen en buiten de organisatie. Bijkomend kunnen de ervaringen van ons project andere ggz-instellingen inspireren om ook beleid rondom palliatieve zorg te maken.

Samen met het Integraal Kankercentrum Nederland stelden wij een gefaseerd implementatieplan op en voerden deze uit. Dit resulteerde in meer proactieve zorgplanning op de Medisch Psychiatrische Unit (MPU) van Antes waarbij continu aandacht is voor de wens van patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening en hun naasten. We leidden 8 aandachtsfunctionarissen op om de opgedane kennis te bewaken. Ook richtten we een consultatiedienst voor intercollegiaal overleg op. De aandachtsfunctionarissen en de consultatiedienst zijn na afloop van het project nog steeds beschikbaar. Daarnaast is Antes lid geworden van het Netwerk Palliatieve Zorg Rotterdam & omstreken (NPZ R&o). Samen met het NPZ R&o worden de consultatiefunctie en een scholingsaanbod verder ontwikkeld.

Tijdens het project besteedden we veel aandacht aan contact met interne verwijzers. Hierdoor weten zij de weg naar de MPU sneller te vinden voor overleg. Bijvoorbeeld over het vaststellen, ook wel markeren, van de palliatieve fase of de inzet van psychofarmaca (medicijnen die helpen bij psychiatrische aandoeningen) in de laatste levensfase. Een ander resultaat van ons project is het wekelijks bijstellen van de zorg tijdens het multidisciplinaire overleg. Ook maken hulpverleners en zorgverleners nu standaard gebruik van de observatieschalen en screeningsinstrumenten om symptomen te objectiveren. Hierdoor is het nu veel inzichtelijker of het gekozen behandelbeleid volstaat. Dit is bij patiënten met EPA extra belangrijk, omdat zij symptomen vaak niet goed kunnen verwoorden. 

Palliatieve zorg stond al enkele jaren op de agenda bij Antes. Het management van de organisatie steunde ons project daarom vanaf de beginfase volledig. Dit project gaf concreet invulling aan deze bestaande ideeën. We worden ook naast dit project optimaal gefaciliteerd in het ondersteunen van mensen met EPA in hun laatste levensfase. Omdat Antes palliatieve zorg voor deze doelgroep belangrijk vindt, willen we onze kennis en ervaringen graag delen met andere ggz-instellingen. Geïnteresseerden mogen bij ons het implementatieplan opvragen. Daarnaast zijn we beschikbaar voor intercollegiaal overleg of om een kijkje te komen nemen op de MPU.

Karin den Boer (verpleegkundig specialist GGZ)
Joris van der Vlugt (psychiater MPU)