Plantaardige voeding in de behandeling van reuma en artrose

Artrose is de grootste stijger van de chronische ziekten. Naar verwachting stijgt het aantal van 1 miljoen mensen in 2015 naar 2 miljoen in 2040. Dit loopt gelijk aan de toename van obesitas, waarin leefstijl zelfs nog meer de bepalende factor is.

“De huidige behandeling van artrose aan de heup of knie is gericht op pijnbestrijding en oefentherapie. Deze is wisselend effectief en uiteindelijk is gewrichtsvervanging vaak noodzakelijk” vertelt Dirkjan. “En bij reumatoïde artritis -of kortweg reuma- geeft moderne medicatie weliswaar goede behandelresultaten, maar veel mensen hebben last van bijwerkingen en de behandeling is duur. Ondertussen wordt de ziekte voor een belangrijk deel veroorzaakt door leefstijlfactoren, en het ligt daarom voor de hand om de behandeling juist ook op die factoren te richten”.

Het leefstijlprogramma omvat een intake gevolgd door 10 groepsbijeenkomsten en online ondersteuning. Daarna volgt een minder intensief programma van 2 jaar, waarin medicatie zo mogelijk wordt verminderd.

Naast het meten van verbetering van de ziekteverschijnselen wordt in dit project ook gekeken naar de samenstelling van de bacteriën in de darm en naar de verdeling van vet- en spiermassa.

Dirkjan: “Van de geplande 80 deelnemers per ziekte hebben 77 mensen met actieve reuma en 65 mensen met artrose van heup of knie en metabool syndroom (lage graad ontsteking) het onderzoek voltooid. De deelnemers loten of ze meedoen met het leefstijlprogramma (4 maanden, in gemengde groepen) of met de gewone zorg. Komen ze bij gewone zorg, dan volgen zij daarna alsnog het leefstijlprogramma”.

“De resultaten op de korte termijn van vier maanden zijn zeer goed”, vervolgt Dirkjan. “Vernieuwend daarbij is dat verschillende op zichzelf reeds kansrijke interventies zijn samengevoegd in een groepsprogramma van vier maanden”.  

Het gaat om een combinatie van deze kansrijke interventies:

• onbewerkte en volwaardige plantaardige voeding
• meer bewegen
• stress reductie

Dirkjan: “Het programma blijkt goed vol te houden en kan ook goed worden gecombineerd met andere behandelingen, zoals medicatie. Nieuw is ook dat het lange termijn effect van de leefstijl verandering gedurende twee jaar na de aanvankelijke gerandomiseerde trial wordt gemeten. Inmiddels blijkt uit de één-jaars-data dat de gunstige effecten behouden blijven bij beide ziektes.”

“De interventie voeren we uit bij Reade. We werken hierin samen met Amsterdam UMC voor de implementatie, de Universiteit Leiden voor gedragsverandering, het Spaarne Ziekenhuis voor het benaderen van deelnemers, en de universiteiten van Münster en Erlangen voor onderzoek naar het werkingsmechanisme”.