Pijnstilling bij kinderen met acute middenoorontsteking

Het huisartsenwerk is vaak sterk gebaseerd op ervaringskennis. Als je de link met de wetenschap versterkt, vinden nieuwe inzichten mogelijk sneller hun weg naar de dagelijkse praktijk. Daarmee verbeter je uiteindelijk de zorg voor de patiënt, zegt Rick van Uum.

Die motivatie bracht hem ertoe de opleiding tot huisarts te combineren met onderzoek naar pijnbestrijding bij kinderen met OMA.

De richtlijn voor de behandeling van OMA adviseert goede pijnbestrijding, met paracetamol als eerste keus, zo nodig aangevuld met ibuprofen. Maar huisartsen – en ouders – houden zich in de praktijk niet altijd aan deze richtlijn. Kinderen met OMA lijden zo wellicht onnodig pijn en voelen zich zieker dan nodig is. De huisarts ziet ze, met hun ouders, vaak terug in de spreekkamer. Van Uum wilde weten hoe dit beter kan.

Een multidisciplinair team ontwikkelde een scholing via e-learning, met daarbij een informatiefolder voor ouders over goede pijnbestrijding. Deelnemende huisartsenpraktijken kwamen door loting in twee groepen terecht: één met en één zonder scholing. Door huisartsen en ouders te interviewen en medische dossiers en dagboekjes van ouders te analyseren bracht Van Uum de verschillen tussen beide onderzoeksgroepen in kaart.

De huisartsen die de scholing hadden gevolgd, bleken hun voorschrijfgedrag te hebben veranderd en bespraken de pijnbestrijding beter met ouders. Toch hadden de kinderen uit deze interventiegroep niet minder pijnklachten dan die uit de andere groep. De huisarts zag ze zelfs vaker terug. En hoewel het antibioticagebruik in de interventiegroep aanvankelijk aanzienlijk lager was dan in de andere groep, was dit verschil aan het eind van de gevolgde periode (28 dagen) verdwenen.

Van Uum vindt het jammer dat de kinderen uit de interventiegroep niet sneller van hun klachten af waren. ‘Maar ik ben blij te zien dat de werkwijze van de huisartsen na onze scholing veranderde. Scholing levert dus zeker wat op. Verder weten we nu dat standaard ibuprofen naast paracetamol geen extra voordeel biedt ten opzichte van paracetamol alleen.’ Hij zal ouders van kinderen met OMA dus zeker niet routinematig ibuprofen adviseren.

‘De combinatie van de opleiding tot huisarts met dit promotieonderzoek is me goed afgegaan,’ zegt Van Uum. ‘Het was een praktisch onderwerp waarin ik veel eigen ruimte had. Ik bezocht de huisartsenpraktijken om dossieruittreksels te maken, en heb ook de ouders in de interviewstudies zelf geïnterviewd. Ik bleef dus steeds verbonden met de praktijk.

'Na mijn promotie wil ik onderzoek en praktijk ook absoluut blijven combineren. Bijvoorbeeld door naast mijn werk als (toekomstig) huisarts op projectbasis of als post-doc één à twee dagen per week betrokken te blijven bij onderzoek. Zo hoop ik eraan bij te dragen beide werelden in de dagelijkse praktijk dichter bij elkaar te brengen.’

Niet altijd verloopt de combinatie zo soepel als in Van Uums project. ‘In mijn geval volgden de onderzoeksperiode en de praktijk op elkaar. Ik kon in beide gevallen mijn volle aandacht geven aan waar ik mee bezig was. Maar als je tijdens de wervingsfase voor je onderzoek een jaar opleiding hebt, kan dat lastig zijn. De combinatie van opleiding en onderzoek vraagt dus zeker toewijding en intrinsieke motivatie. Het hoeft geen 60 uur per week te kosten, maar je moet wel goed kunnen plannen, organiseren en in een team werken. Onderzoek doen is echt een andere tak van sport dan huisarts zijn. Het geeft een extra dimensie aan ons vak.’

Aioto Rick van Uum promoveert op 10 oktober 2019 op Pijnbestrijding bij kinderen met acute middenoorontsteking. Dit is het eerste afgeronde project en de eerste promotie binnen Huisartsengeneeskunde en Ouderengeneeskunde (HGOG).

Tekst: Veronique Huijbregts
Eindredactie: ZonMw