Onderzoek naar risicopredictie van hartvaatziekten bij oudere mensen

Emma van Bussel gebruikte voor haar onderzoek data van PreDIVA. Die langdurige trial moest meer inzicht geven in de preventie van hartvaatziekten en dementie. Zes tot acht jaar lang werden 1811 thuiswonende gezonde ouderen (70-78 jaar) gevolgd. De helft kreeg een interventie op meerdere (leefstijl)terreinen, zoals (meer) bewegen, (stoppen met) roken, (gezond) eten en zo nodig medicamenteuze behandeling van hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol. De andere helft kreeg de gebruikelijke zorg.  

De coaching die de ouderen bij deelname aan PreDIVA kregen, hielp dementie niet duidelijk te verminderen. Van Bussels onderzoek laat zien dat deze interventie evenmin hielp om hartvaatziekten te voorkomen, al verbeterde de bloeddruk van deelnemers en stopten zij vaker met roken. Zij verwacht dat behandeling toch zin kan hebben, gelet op de literatuur die ze bestudeerde. ‘In veel studies naar verbetering van één enkele risicofactor verminderde het risico op hartvaatziekten. Dat multicomponente interventies, zoals onze coaching, weinig effect laten zien, kan komen doordat een aanpak op meerdere factoren tegelijk per risicofactor minder oplevert.’ 

Van Bussel heeft met de onderzoeksresultaten een risicopredictiemodel voor hartvaatziekten bij gezonde ouderen opgesteld. De traditionele risicofactoren leeftijd, geslacht, diabetes en roken zijn ook op deze oudere leeftijd voorspellers voor het ontstaan hiervan, verhoogd cholesterol en bloeddruk niet meer. Ze vond ook twee nieuwe voorspellers: het gebruik van veel medicijnen tegelijkertijd en verschijnselen van apathie. 

Tijdens haar interviews leerde Van Bussel de zorgen van de zeventigplussers over de behandeling met medicijnen tegen hoge bloeddruk kennen. Die zorgen en de voorkeuren van de ouderen komen in de spreekkamer nauwelijks aan bod. Dat is jammer, zegt ze. ‘In combinatie met de onzekerheid bij de huisarts zelf ligt hier een prachtkans voor besluitvorming samen met de patiënt. Al helemaal omdat de behandeling bedoeld is om jarenlang voort te zetten. Ik adviseer huisartsen daarom met ouderen in gesprek te gaan over de voor- en nadelen van behandeling, en open te zijn over de onzekerheden in de huidige kennis. Afhankelijk van het gemeten cholesterol en de bloeddruk kunnen we wel een advies geven, maar altijd in overleg met die patiënt zelf.’

Haar ervaring als onderzoeker helpen Van Bussel bij de interpretatie van richtlijnen en onderzoeken. ‘Ik kijk er genuanceerder naar, let op de context van een onderzoek en hoe het is uitgevoerd.’ ‘Dat geeft een extra dimensie in het uitoefenen van het vak.’ Die combinatie is verrijkend, zegt ze. ‘Ik kan mijn onderzoek beter toespitsen op de huisartsen die het gaan gebruiken en de uitkomsten beter ‘wegen’ voordat ik ze vertaal naar de patiënt tegenover me.’

Tekst: Veronique Huijbregts
Eindredactie: ZonMw