Advance care planning in de huisartsenpraktijk

Mensen ervaren vragen over wel of niet behandelen dan vaak als bedreigend. Des te belangrijker is het dat de huisarts tijdig en op een rustig moment met de oudere patiënt over diens zorgwensen in gesprek gaat. ‘De zorg kan erg verbeteren als we weten wat mensen écht willen,’ zegt Glaudemans. Maar als arts zijn we niet zo gewend om te anticiperen. We hebben onze tijd vaak hard nodig voor de klachten waarmee mensen in de spreekkamer komen.’

Glaudemans, inmiddels ruim 5 jaar huisarts, onderzoekt nu met subsidie van het programma Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde bij de Universiteit van Amsterdam hoe de huisarts zulke advance-care-gesprekken goed kan voeren. Ze zoomt in op de zorg aan ouderen omdat dat de grootste groep is voor wie dit speelt. ‘Huisartsen zijn niet gewend om dit soort gesprekken te voeren, vinden ze lastig en pakken ze daarom ook niet handig aan. We willen weten hoe ze de gesprekken beter en eerder kunnen voeren.’

De huisarts interviewde voor haar onderzoek 30 ouderen en hun mantelzorgers, 19 huisartsen en 14 eerstelijnszorgverleners met veel ervaring met advance-care-gesprekken. Ze leerde veel van deze gesprekken, ook voor haar eigen werk als huisarts. ‘De ouderen vertelden openhartig over hun leven en hun klachten, over hoe ze zich soms van de ene in de andere dag sleepten, bang waren voor de komende tijd. Ik dacht dan: wat zou ik dit als huisarts graag over mijn patiënten weten. Wat je zo hoort, is een beginpunt voor een gesprek over de gewenste zorg. Normaal heb ik nooit tijd voor dit soort gesprekken. Elkaar kennen geeft zo veel meer kans om passende zorg te geven.’

Je moet de advance-care-gesprekken vooral laagdrempelig aanpakken, zegt Glaudemans. Het is daarom goed eerst voorlichting voor ouderen te organiseren, met algemene informatie over palliatieve zorg en andere relevante punten. Daarna kan de huisarts met de oudere in gesprek gaan. ‘Doe dat open en breed. Zeg dat het gaat over ‘praten over zorg op je oude dag’. Plan er voldoende tijd voor in en nodig mensen er actief voor uit. Dat komt ook uit dit onderzoek. Praat er met alle oudere patiënten over en betrek er ook hun naasten bij. Dat maakt het makkelijker om het gesprek en de afspraken later in herinnering te brengen.’

Haar onderzoekservaringen deelt de huisarts met de collega’s in de huisartsenpraktijk waar ze werkt. ‘Met hun vragen en opmerkingen kan ik mijn onderzoek aanscherpen.’

Het kwalitatieve onderzoek zal concrete producten opleveren, zoals een poster voor in huisartsenpraktijken en op de website van de huisartsen, een informatiefolder om aan ouderen mee te geven, en een onderlegger met handige onderwerpen als geheugensteuntje voor de huisarts.'

Glaudemans pleit ook voor meer scholing en het opstellen van een NHG-standaard over ACP. ‘Ik werk er graag aan mee.

Tekst: Veronique Huijbregts
Eindredactie: ZonMw