Sociaaleconomische gezondheidsverschillen

Mensen met een lage sociaaleconomische positie hebben vaker gezondheidsproblemen en een kortere (gezonde) levensverwachting. Onderzoek naar het voorkomen, verkleinen en verklaren van sociaaleconomische gezondheidsverschillen is belangrijk. Lees hoe we met kennis werken aan een goede gezondheid voor iedereen.

Behoefte aan meer kennis

We leven in Nederland langer dan ooit in goede gezondheid. Toch zijn er grote verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen verschillende groepen in de samenleving. Deze verschillen lijken te groeien. Daarom stimuleren we kennisontwikkeling over het ontstaan van sociaaleconomische gezondheidsverschillen en hoe we deze kunnen verkleinen. Dit draagt bij aan het voorkomen van gezondheidsachterstanden bij mensen met een lagere sociaaleconomische positie.

Wat zijn sociaaleconomische gezondheidsverschillen?

Sociaaleconomische gezondheidsverschillen zijn verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen groepen mensen. Deze verschillen zijn nauw verbonden met iemands sociaaleconomische positie, die wordt bepaald door factoren zoals opleiding, inkomen en werk. Hoe lager iemand staat op de maatschappelijke ladder, hoe meer gezondheidsproblemen en hoe korter de levensverwachting doorgaans is.

Onderzoek en oplossingen voor gelijke kansen op gezondheid

Systeembenadering van gezondheidsverschillen

In de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) doen 4 consortia onderzoek naar maatschappelijke en wetenschappelijke inzichten om het gezondheidspotentieel van mensen met een lagere sociaaleconomische positie te vergroten. Ze gebruiken een systeembenadering om te begrijpen hoe de gezondheid van deze groep duurzaam kan worden verbeterd.

Inzicht in mechanismen, dynamiek en interacties

Wetenschappers onderzoeken de factoren die de relatie tussen sociaaleconomische positie en gezondheid beïnvloeden. Dit verklarend onderzoek helpt bij het ontwikkelen van handvatten voor beleid om de kansen op een gezond leven te vergroten en sociaaleconomische gezondheidsverschillen te verkleinen.

Het project Begrijpen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen onderzoekt hoe de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen invloed heeft op hun opleidingsniveau en gezond gedrag.

Integrale aanpak in de wijk

Hoe kan je de leefomgeving zo aanpassen, dat de gezondheid in kwetsbare wijken en gebieden verbetert? In 10 projecten ontwikkelen gemeenten, GGD-en en onderzoekers samen praktijkgerichte kennis. Dit helpt gemeenten en GGD’en bij het bevorderen van de gezondheid in de regio. 

Gezond leven in gemeente en regio

Afbeelding
Kennisbundel gezonde wijk

Werkt u voor een gemeente of GGD? In de kennisbundel Gezond leven in gemeente en regio vindt u praktische instrumenten en lessen uit onderzoek die ook helpen bij het behalen van de GALA-doelen. Doe inspiratie op voor het terugdringen van gezondheidsverschillen en nog veel meer.

In ruim 4 jaar is deze kennis opgedaan in 35 projecten, met subsidie uit ons Preventieprogramma.

Ontdek de resultaten in de kennisbundel

 

Vergroten van sportdeelname in aandachtswijken

In het programma MOOI in Beweging wordt gewerkt aan het vergroten van de sport- en beweegdeelname van mensen met een lage sociaaleconomische posities. Er wordt gekeken naar de relatie tussen sport- en beweegdeelname, bestaanszekerheid, sociale netwerken en rolmodellen binnen gemeenschappen.

Werk vinden en schulden terugdringen

Gemeenten ondersteunen kwetsbare inwoners bij het vinden van werk en het terugdringen van schulden. Wetenschappers ontwikkelen praktische kennis voor gemeenten, zodat gemeenten hun inwoners zo goed mogelijk kunnen helpen.

Gezondheidsverschillen op de werkplek

Kennis uit preventieonderzoek draagt bij aan het verkleinen van de sociaaleconomische gezondheidsverschillen in ervaren gezondheid van werknemers. Onderzoekers hebben waardevolle kennis ontwikkeld over interventies die direct op de werkplek inzetbaar zijn, zodat werknemers actief kunnen werken aan een gezond(er) leven.

Goedkope en gezonde voeding voor iedereen

Diëtisten helpen mensen met een laag inkomen om voor gezonde en goedkope voeding te kiezen. Dit doen zij met de interventie ‘Goedkoop Gezonde Voering’. Onderzoekers kijken hoe deze interventie zo breed mogelijk kan worden geïmplementeerd.

Preventie in de eerstelijnszorg

De huisartsenpraktijk is meestal het eerste aanspreekpunt bij gezondheidsklachten. De oorzaak van veel zorgvragen ligt bij een ongezonde leefstijl of bij problemen op sociaal en maatschappelijk vlak. Daarom investeren we in kennis voor professionals in de eerstelijnszorg.

Zorgprofessionals en gemeenten werken bijvoorbeeld samen om het leefstijlprogramma SLIMMER passend te maken voor mensen met een lage sociaal economische positie. Een ander project maakt het interventieaanbod van zorg en welzijn in de buurt toegankelijker voor mensen met een lage sociaal economische positie.

Dit project onderzoekt ethische dilemma’s ; hoe je ‘samen beslissen’ ondersteunt in de huisartsenpraktijk en hoe je gezondheidsachterstanden vermindert.

Kansrijke start voor kwetsbare gezinnen

De eerste 1000 dagen van een kind zijn cruciaal voor de latere gezondheid. Door risicofactoren vroeg te identificeren en gerichte ondersteuning te bieden, helpen we alle kinderen een kansrijke start te maken. 
Dit gebeurt onder andere met big data-analyses, zorg rondom onbedoelde zwangerschap en samenwerking in de lokale praktijk. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar kwetsbare groepen, zoals jongeren, migranten en mensen met een lage sociaaleconomische positie.

Maatschappelijke opgaven

De opgaven waar we nu voor staan in gezondheid, zorg en welzijn zijn talrijk. ZonMw richt zich als verbinder van kennis en organisaties op maatschappelijke opgaven als Gezondheidsverschillen, Passende zorg, Gezonde leefomgeving en Data en technologie.

Lees meer over maatschappelijke opgaven

Contact

Jet Goppel

Senior Programmamanager SEGV
goppel [at] zonmw.nl