Kennisbundel: Gezond leven in gemeente en regio
Inspiratie voor gemeenten en GGD’en
Gericht op zoek naar inzichten op een GALA-thema of vooral op zoek naar inspiratie? De praktische instrumenten en lessen in onze kennisbundel 'Gezond leven in gemeente en regio' zijn interessant voor u, als gemeenteambtenaar, GGD’er of onderzoeker. Maar vooral voor iedereen die zich bezighoudt met preventie en het bevorderen van de gezondheid in een gemeente of regio. Handig, zeker nu we allemaal werken aan de doelen van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en een gezonde generatie in 2040!
Gebruik de inzichten om samen met partners en bewoners aan de slag te gaan met de gezonde wijk of een (al dan niet) gebiedsgerichte aanpak voor gezondheid. Kom samen tot een goede planmatige, integrale en domein overstijgende aanpak.
De kennisbundel helpt u om:
- een brede, integrale blik op publieke gezondheid en gezonde wijkaanpak vast te houden
- kennis uit onderzoek mee te nemen in SPUK/GALA plannen
- aan de slag te gaan met de implementatie van GALA thema’s en ketenaanpakken
Kennisbundel: Gezond leven in gemeente en regio
Lees, klik en blader door onze kennisbundel en laat u verrassen! Deze is interactief, dus u kunt volop doorklikken binnen het document. U kunt ook zoeken op trefwoorden via de zoekfunctie (CTRL + F).
De inzichten in de bundel zijn verdeeld in 3 blokken
We hebben de kennisbundel verdeeld in 3 blokken. In elk blok vindt u inzichten, praktische instrumenten, inspiratie, geleerde lessen en handige tips!
Blok: Aanpak van gezondheidsthema's
De fysieke en sociale leefomgeving en de sociaaleconomische status hebben grote gevolgen voor de kans op een goede gezondheid van bewoners in een wijk of buurt. Dat biedt kansen. In het blok ‘Aanpak van gezondheidsthema’s’ (pagina 5 in onze kennisbundel) vindt u meer informatie over de aanpakken die u kunt inzetten voor het terugdringen van gezondheidsverschillen, mentale en fysieke gezondheid, vitaal ouder worden en een gezonde leefomgeving.
In de kennisbundel leest u over aanpakken om in te zetten voor:
Gezondheidsverschillen terugdringen (pagina 7)
De meest kwetsbare groepen in de samenleving en bewoners met een lage sociaaleconomische status (SES) hebben vaker gezondheidsproblemen en een kortere levensverwachting. Duik in de achtergronden en verklaringen van deze verschillen! Lees, kijk en luister naar de verdiepende inzichten die helpen bij het verklaren, voorkomen en verkleinen van gezondheidsachterstanden.
Mentaal en fysiek gezond (pagina 14)
De sociale en fysieke leefomgeving heeft invloed op de gezondheid van bewoners. Denk aan de hoeveelheid groen en voorzieningen en de mogelijkheden voor ontspannen, bewegen en ontmoeten. Ook een goede sociale basis en netwerken tellen mee, net als wijkinterventies en wijkinitiatieven die een gezonde leefstijl en gezond gedrag stimuleren. Maak zoveel mogelijk impact met (concrete) interventies in de wijk.
Vitaal ouder (pagina 22)
Om te zorgen dat senioren prettig en gezond oud kunnen worden, zijn soms extra aanpassingen en voorzieningen nodig in de wijk of buurt. Interventies voor valpreventie bijvoorbeeld, een goede sociale basis en een (groene) openbare ruimte die uitnodigt tot ontmoeten, ontspannen en bewegen. Deze inspirerende verhalen, voorbeelden en tips helpen bij het inrichten van een fysieke en sociale omgeving die rekening houdt met bewoners die ouder worden.
Een gezonde leefomgeving (pagina 28)
De kwaliteit van de fysieke en sociale leefomgeving heeft invloed op de gezondheid van haar bewoners. Omgevingsfactoren als (sociale) veiligheid, buurtvoorzieningen en sociale cohesie hebben effect op het fysiek, mentaal en sociaal welbevinden van mensen. Bekijk de verschillende voorbeelden, tools en aanbevelingen die helpen bij het ontwerpen van en inzetten op een omgeving die uitnodigt tot bewegen, ontmoeten en lekker in je vel zitten.
Blok: Samen aan de slag
Werken aan gezonde wijken of dorpen doet u niet alleen. Dat doet u met partners in het land, de regio en met bewoners en initiatieven in de wijk of buurt. In het blok ‘Samen aan de slag’ (pagina 38 in onze kennisbundel) vindt u inzichten om aan de slag te gaan met bewoners of in een gebied.
In de kennisbundel vindt u inzichten op het gebied van samenwerken en impact maken:
Met bewoners (pagina 40)
Inwoners van de wijk of buurt waar u actie wilt ondernemen zijn heel belangrijk voor het slagen van een aanpak of activiteiten (interventies) in hun buurt. Deze lessen, tips en tools helpen bij het bereiken en betrekken van bewoners, buurtinitiatieven, sociale wijkondernemingen en andere vormen van burgerparticipatie.
In een gebied (pagina 48)
Deze tips, tools en inzichten helpen u om samen aan de slag te gaan met een gebiedsaanpak: een regionale, lokale of wijkaanpak. De geboden kennis en hulpmiddelen zijn handig wanneer je regionaal, integraal of domeinoverstijgend wilt samenwerken aan het terugdringen van gezondheidsverschillen. Ze geven concrete aanknopingspunten om met bewoners, in co-creatie, met lokale of regionale partners..
Blok: Plannen, leren en evalueren
Planmatig werken met een goede monitoring- en evaluatiecyclus helpt bij een effectieve gebiedsaanpak, wijkaanpak of bij de invulling van GALA en de bijbehorende SPUK. En het helpt bij domein overstijgend en integraal samenwerken aan gezonde wijken. In het blok ‘Plannen, leren en evalueren’ (pagina 54 in onze kennisbundel) vindt u modellen en werkmethoden en hulpmiddelen voor samen leren.
In de kennisbundel vindt u voorbeelden en hulpmiddelen die u helpen om samen te plannen, leren en evalueren:
Modellen en werkmethoden (pagina 56)
Integraal samenwerken is een klus, dus u wilt weten wat werkt. Maak daarvoor gebruik van voorbeelden van werkmethoden en modellen uit de projecten in deze kennisbundel. Bijvoorbeeld logische modellen, waarin u de beleidstheorie aangeeft. Maak gebruik van de voorbeeldmodellen, om uw eigen aanpak meer richting en onderbouwing te geven.
Samen leren (pagina 63)
Samen leren is essentieel voor een passende aanpak, zo blijkt uit bijna alle plannen, methoden en projecten in deze kenniswijzer. De manier waarop is ook van belang. We delen de voorbeelden, tips en aanbevelingen die helpen bij monitoren, meten, reflecteren en evalueren.
Zelf groeide ik op in een kwetsbare wijk. Nu ik werk als wetenschapper, zet ik me graag in om kansen in kwetsbare wijken te vergroten. Kennis is daarbij belangrijk.
Toepasbare kennis vanuit ons Preventieprogramma
De kennis in onze bundel is opgedaan door gemeenten, GGD’en, samen met burgers en kennisinstellingen. Samen hebben zij breed toepasbare kennis ontwikkeld. Zij werkten samen in projecten met subsidie uit ons (doorlopende) Preventieprogramma (rondes Maak ruimte voor gezondheid, Aan de slag met preventie in uw gemeente, Sociaaleconomische gezondheidsverschillen, Wonen en leven in een gezonde wijk en gemeente).
Preventie is een breed begrip. Met onderzoek op het gebied van preventie hebben we als doel dat iedereen zo gezond mogelijk kan leven in een gezonde leefomgeving. Belangrijke speerpunten voor ons zijn daarbij: gezonde leefstijl, gezonde leefomgeving en sociaaleconomische gezondheidsverschillen.
We signaleren aan welke nieuwe kennis gemeenten behoefte hebben, stimuleren kennisontwikkeling en wat er nodig is om kennis goed te implementeren. Zo willen we er aan bijdragen dat gemeenten en GGD'en de juiste tools in handen hebben om aan de slag te gaan met het bevorderen van gezondheid in de wijk of regio. Samenwerking en kennisuitwisseling zijn hierbij belangrijke sleutelwoorden.
Prioriteit gezonde leefomgeving
Een gezonde leefomgeving is actueel én belangrijk. Het is een speerpunt voor beleidsmakers in het fysieke en sociale domein. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en de Omgevingswet. Als onderzoeksfinancier van kennis verbinden wij beleid, praktijk, onderzoek en onderwijs met elkaar op het gebied van gezondheid. Op onze pagina Gezonde leefomgeving leest u hoe de leefomgeving positief kan bijdragen aan het fysiek, mentaal en sociaal welbevinden.