PreSPARK helpt professionals én ouders

Als de JGZ prenataal start met begeleidende zorg kan dat gezondheidswinst opleveren: ongunstige opgroeiomstandigheden komen eerder in beeld en er is meer continuïteit in de zorg rond kinderen. Maar hoe ondersteun je ouders op de juiste manier als JGZ-professional? De preSPARK is daarbij een effectief en efficiënt hulpmiddel.

De preSPARK is een gespreksprotocol dat helpt om vragen en problemen van en met ouders in kaart te brengen. Het is speciaal ontworpen voor het prenataal huisbezoek dat plaatsvindt als de JGZ signalen heeft ontvangen van verloskundige zorgverleners vanwege zorg over de toekomstige opgroeiomstandigheden van het kind. ’De preSPARK is een doorontwikkeling van de SPARK bij 18 maanden’, legt Ingrid Staal uit, projectleider van het project preSPARK (GGD Zeeland). ‘Met de methodiek vraag je als professional gestructureerd en oplossingsgericht door en bespreek je 13 onderwerpen met de aanstaande ouders. Zo komen hun zorgbehoeftes relatief gemakkelijk naar voren. Vervolgens bepaal je samen met de ouders welke vervolgacties daar het beste bij passen, aan de hand van risico-schatting en de stappen die je zet door het werken met de preSPARK.

Afbeelding
‘De preSPARK biedt de professionals handvatten en levert meer en betere informatie op. Hierdoor verbetert de vroegsignalering door de JGZ.’

Verschillen tussen professionals

JGZ-professionals hebben behoefte aan meer handvatten om gesprekken met aanstaande ouders te voeren. Dat liet een evaluatie van het prenataal huisbezoek zien. ‘Normaal gesproken voert de JGZ gesprekken over het kind, maar nu zijn de ouders en de opgroeiomstandigheden het onderwerp van gesprek’, legt Ingrid uit. ‘Door het gebrek aan ervaring en structuur ontstonden er grote verschillen in de gesprekken én de uitkomsten van verschillende professionals. Dat is uiteraard niet wenselijk.’

Structuur, eenheid en bruikbare informatie

‘De preSPARK biedt de professionals, door een vaste set onderwerpen en vragen, de handvatten waar ze om vroegen’, constateert Ingrid. ‘Je voorkomt zo ook ongewenste variaties in wat professionals opvalt en of er vervolgacties in gang worden gezet.’ Bovendien levert de preSPARK meer en betere informatie op die direct bruikbaar is. ‘Het gaat dan met name over de omgeving waarin het kind zal opgroeien en over de ideeën van ouders over verzorging en opvoeding. Hierdoor verbetert de vroegsignalering door de JGZ.’

Meerwaarde voor ouders

Voor ouders is de preSPARK vaak een eye-opener, merkt Ingrid. ‘Het laat hen zien welke zaken een rol spelen bij de opvoeding en hoe omgeving en ontwikkeling elkaar beïnvloeden. Ook draagt de preSPARK bij aan hun vertrouwen in en relatie met de JGZ, want het is een heel open aanpak. Ouders kunnen veel conclusies daardoor zelf trekken. Soms is er de bevestiging ‘dit doen we al heel goed’ of juist de conclusie ‘hier heb ik eigenlijk hulp bij nodig’. Ouders geven verder aan dat zij de vroegtijdige kennismaking met de JGZ als grote meerwaarde zien. Vooral door de adviezen over verzorging en opvoeding die ze krijgen en het feit dat ze hun zorgen, vragen en problemen al vroeg kunnen bespreken.’

1 / 3

Prenatale zorg

Prenatale zorg

De gezondheid van een kind voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller te zijn van fysieke en/of mentale problemen op latere leeftijd. Daarom is het belangrijk dat met name kwetsbare zwangere vrouwen en gezinnen passende ondersteuning krijgen, zodat meer kinderen gezond en veilig opgroeien. Om dit te bevorderen ligt er een wetsvoorstel voor dat per 1 januari 2022 de mogelijkheid biedt voor een prenataal huisbezoek voor kwetsbare gezinnen. Dit houdt in dat kwetsbare gezinnen tijdens de zwangerschap - op basis van een signaal van de geboortezorg - een huisbezoek aangeboden krijgen van de JGZ. Om te bepalen óf en zo ja, welke hulp of zorg nodig is in het gezin. Doordat de JGZ gezinnen eerder in beeld heeft, kan de JGZ effectiever zijn in de vroegsignalering vanaf de zwangerschap. Samenwerking tussen de geboortezorg en de JGZ is hierbij essentieel en vergt van alle betrokkenen rondom de zwangere vrouw een gezamenlijk inzicht in onder meer wie een prenataal huisbezoek nodig heeft, hoe wordt samengewerkt en de manier waarop informatie wordt gedeeld.

2 / 3

Rol van ZonMw

Rol van ZonMw

ZonMw investeert in onderzoek en ontwikkeling binnen de JGZ. We financieren de totstandkoming van interventies met als doel dat ouders worden begeleid naar het aanstaande ouderschap en naar een goede start met hun kind. Om ouders te ondersteunen in hun ouderschap zijn er verschillende vormen van begeleiding en opvoedondersteuning mogelijk. Zo helpt het gespreksprotocol PreSPARK JGZ-professionals in het ondersteunen van ouders in hun nieuwe rol als opvoeders. En ondersteunt SamenStarten met bijbehorende app de JGZ-professional om het gesprek met ouders aan te gaan over lastige onderwerpen vanuit de behoefte van de ouder. De interventie Voorzorg ondersteunt en begeleidt kwetsbare jonge aanstaande moeders bij hun zwangerschap, verzorging en opvoeding van hun kind. Begin 2021 is door de JGZ, partners uit de geboortezorg en ouders een publiekscampagne gelanceerd die het vragen van steun aan zorgprofessionals door ouders in de zwangerschapsperiode helpt normaliseren en ouders zicht geeft op de mogelijkheden.

3 / 3

Samenwerking

Samenwerking

ZonMw werkt voor de jeugdgezondheidszorg samen met talrijke organisaties, zoals het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, het Nederlands Jeugdinstituut, beroepsverenigingen, brancheorganisaties, praktijkinstellingen, hogescholen, universiteiten en kennisinstituten zoals TNO en Trimbos instituut.

Colofon

Tekst: Leene Communicatie
Beeld: Portret Martin de Bouter, Sfeerbeeld Studio Oostrum