JGZ is onmisbaar om kinderen gezond te laten opgroeien en problemen op latere leeftijd te voorkomen

JGZ is onmisbaar om kinderen gezond te laten opgroeien en problemen op latere leeftijd te voorkomen
‘Kinderen die een gezonde ontwikkeling doormaken, hebben minder last van lichamelijke en psychische problemen op latere leeftijd’, weet jeugdarts Jeroen de Wilde, tevens universitair hoofddocent Sociale Geneeskunde op het LUMC. ‘De Jeugdgezondheidszorg vervult de belangrijke taak om gezondheidsproblemen vroeg op te sporen, de gezondheid te bevorderen en opvoeders te ondersteunen.’

‘Nederlandse kinderen zijn relatief gezond’, aldus Jeroen de Wilde. ‘Dat willen we natuurlijk zo houden. Het is belangrijk om voor ieder kind alert te blijven op gezondheidsaspecten die extra aandacht vragen. De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is dé partij om die taak uit te voeren.'

JGZ signaleert vroeg

De Wilde vertelt dat vroegtijdige signalering van afwijkingen bij kinderen belangrijk is voor een gezonde ontwikkeling: ‘Hoe eerder opgespoord, des te eerder kan nagedacht worden over hulp, bijvoorbeeld in de vorm van specialistische zorg. Zo voorkom je grotere problemen op latere leeftijd. Of het nu gaat om onder- of overgewicht, psychische problemen of een spraakachterstand.’ Professionals in de JGZ spelen daarin een grote rol. ‘Zij zijn dé specialisten van het gezonde kind en diens gezonde ontwikkeling en zien bijna alle kinderen in Nederland regelmatig. Ze motiveren ouders om hun kinderen gezond op te voeden en helpen kinderen de juiste keuzes te maken. Én ze maken natuurlijk een inschatting voor eventuele hulp, ondersteuning en doorverwijzing.’

‘De JGZ vervult de belangrijke taak om gezondheidsproblemen vroeg op te sporen, de gezondheid te bevorderen en opvoeders te ondersteunen.’

Bij dat werk bieden JGZ-richtlijnen veel ondersteuning. De Wilde: ‘Die zorgen ervoor dat we allemaal op een zelfde gestructureerde manier afwijkingen opsporen en daaraan gevolg geven.’ Onder andere TNO voert regelmatig onderzoek uit als basis voor nieuwe richtlijnen. ‘Een mooi voorbeeld is de richtlijn met beslisschema bij hartafwijkingen. En we zijn bezig met een richtlijn voor ondervoeding. Een uitdaging blijft wel om de richtlijnen te implementeren.’ Een speciaal implementatieprogramma, gefinancierd door ZonMw en uitgevoerd door het NCJ en verschillende e-learnings helpen daarbij.

Onderzoek en ‘offline’ contact

‘Onderzoek is ontzettend belangrijk om nieuwe richtlijnen te kunnen ontwikkelen en bestaande aan te scherpen’, benadrukt De Wilde. ‘We weten nog lang niet alles over een gezonde ontwikkeling. Neem stress: iets waar nu veel aandacht voor is en waar de jeugd op steeds jongere leeftijd mee te maken lijkt te krijgen. We weten bijvoorbeeld nog niet goed hoeveel het nu echt voorkomt, wat stress met kinderen doet, wat de stress triggert en hoe we het vroeg kunnen signaleren.’ 

Naast onderzoek is het belangrijk om voldoende ‘offline’ contactmomenten met kinderen en opvoeders te hebben, vindt De Wilde. ‘Fysieke gesprekken moeten steeds vaker plaatsmaken voor digitale vragenlijsten. Daar maak ik me zorgen over. Wie weet bereiken we niet de hele doelgroep of missen we signalen. De kracht van de JGZ zit in regelmatig persoonlijk contact. Hopelijk kunnen we dat zo houden.’

1 / 3

Gezonde ontwikkeling

Gezonde ontwikkeling

Vanaf de geboorte ontwikkelen kinderen zich op meerdere gebieden. Zo leidt een gezonde motorische ontwikkeling ertoe dat een baby kan kruipen en daarna lopen. Door cognitieve ontwikkeling leert een kind de wereld steeds beter begrijpen. De JGZ volgt samen met ouders de ontwikkeling van het kind. JGZ-professionals hebben hiervoor diverse instrumenten en richtlijnen voorhanden. Stagneert de ontwikkeling op een bepaald gebied, dan wordt gekeken of verdere ondersteuning gewenst is. Als gespecialiseerde zorg nodig is, verwijst de JGZ-professional door. Vroegtijdige signalering van een ontwikkelingsachterstand draagt bij aan het voorkomen of beperkter houden van problemen op latere leeftijd, waardoor kinderen bijvoorbeeld niet mee kunnen komen met leeftijdsgenoten. De JGZ speelt bij vroegsignalering een belangrijke rol vanwege het hoge bereik van kinderen en ouders in de eerste levensjaren.

2 / 3

Rol van ZonMw

Rol van ZonMw

ZonMw investeert in onderzoek en ontwikkeling binnen de JGZ. Bijvoorbeeld door het financieren van onderzoek naar tools die de JGZ-professionals ondersteunen bij het volgen van de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Een mooi voorbeeld is de SamenStarten App. Deze app brengt hulpvragen van ouders over de ontwikkeling van hun kind makkelijker aan het licht en maakt mogelijke vervolgstappen bespreekbaar. Ook richtlijnen geven JGZ-professionals handvatten om ontwikkelingsachterstanden vroegtijdig te signaleren en bij te dragen aan een veilige en gezonde ontwikkeling van kinderen. Daarnaast zijn er diverse ZonMw-projecten met als doel om JGZ en het sociale domein sterker te verbinden, zodat jeugdigen sneller geholpen kunnen worden na een signalering door de JGZ.

3 / 3

Samenwerking

Samenwerking

ZonMw werkt voor de jeugdgezondheidszorg samen met talrijke organisaties, zoals het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, het Nederlands Jeugdinstituut, beroepsverenigingen, brancheorganisaties, praktijkinstellingen, hogescholen, universiteiten en kennisinstituten zoals TNO en Trimbos instituut.

Colofon

Tekst: Leene Communicatie
Beeld: Sannaz Photography, Studio Oostrum

Onderwerpen

Jeugd
Interviews op het thema JGZ