Kinderen hebben voordeel van ondersteuning ouderschap

'Alle ouders willen een goede ouder zijn en hun kinderen de beste kansen bieden. Soms hebben ouders genoeg aan informatie over opvoeden en soms hebben ze daarbij echt hulp nodig.' Hein Raat is Hoogleraar Jeugdgezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit. Hij bespreekt het thema ouderschap en de rol van de JGZ daarin.

Volgens Raat is het ondersteunen van ouders een veelbelovend middel om de positie van kinderen te verbeteren. 'Als een ouder zich niet goed voelt, kan dat gevolgen voor het kind hebben. Je hebt ouders nodig, die zich sterk voelen en toegerust zijn om kinderen gezond en veilig te laten opgroeien. We hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid om ouders te ondersteunen en een positieve opvoeding te bevorderen.' Raat wijst als voorbeeld op het project CIKEO (Consortium Integratie Kennisbevordering Effectiviteit Opvoedonzekerheid-interventies ); dat draagt door onderzoek bij aan opvoedondersteuning en hulp aan ouders bij lichte problematiek. 'Dat doen we niet alleen voor hun eigen geluk, maar juist ook om de situatie van kinderen te verbeteren.'

Afbeelding

Ondersteuning voor iedereen

Raat ziet een grote rol voor de JGZ bij het ondersteunen van ouders. Dat zijn niet alleen ouders met problemen, de JGZ is er juist voor elke ouder. 'Iedereen loopt weleens tegen opvoedvraagstukken aan. En dan kun je best wat hulp van buitenaf gebruiken. Dat kan bijvoorbeeld je familie of vriendenkring zijn of informatie via het internet. Maar ook de contactmomenten van de JGZ; deze bieden betrouwbare informatie. Naast deze contactmomenten biedt de JGZ ook ouderschapscursussen aan, zoals centering parenting. Daarbij praten ouders met elkaar over ouderschap, onder begeleiding van een professional. Ik denk dat elke ouder daar baat bij kan hebben.'

Samenleving verandert

De samenleving verandert, kinderen veranderen en dat geldt ook voor ouderschap. 'De omgang tussen ouders en kinderen verandert. Opvoeden doen we niet meer zoals 50 jaar geleden. Maar dat betekent wel dat je als ouder moet zoeken naar een nieuwe manier om bijvoorbeeld grenzen te stellen. Dat is soms echt een zoektocht.'

Een belangrijke verandering die invloed heeft op ouderschap is digitalisering. 'Aan de ene kant is dat een enorme informatiebron die veel oplevert en ouders ondersteunt. Maar er wordt ook informatie verspreid die niet klopt. Daar moet je je als ouder wel bewust van zijn.'

Nog een ontwikkeling die Raat ziet is de veranderende rol van vaders. 'Ik zou willen dat die rol meer aandacht krijgt, maar dat vergt een culturele verandering.' Ook daarin ziet Raat een taak voor de JGZ: 'Jgz-professionals kunnen signaleren wat de behoeften van vaders zijn en daarop inspelen.'

Onderzoek

Volgens Raat is onderzoek om inzicht te krijgen in wat wel en niet werkt bij het ondersteunen van ouders van groot belang. 'Binnen CIKEO is een groot onderzoek gedaan naar opvoedondersteuning; wat hebben ouders nodig om beter te functioneren? Hoe kunnen wij hen effectief ondersteunen, welke interventies zijn daarvoor nodig? En als we bepaalde competenties willen verbeteren, hoe doe je dat dan? Daarvoor geldt niet one size fits all. Voor de een werkt een individueel gesprek goed, voor de ander een groepsconsult, een derde zal genoeg hebben aan internet.' Raat benadrukt dat het "gelukkig" heel vaak wél goed gaat met ouders. 'Vergeet dat niet. Maar waar die ondersteuning wel hard nodig is, kunnen we die bieden en zo grote problemen voorkomen’.

1 / 3

Ouderschap en opvoeding

Ouderschap en opvoeding

Voor een optimale ontwikkeling en hechting van het kind is het welbevinden van de ouders een cruciale factor. Het welbevinden van de ouder gaat vooraf aan positieve aandacht voor het kind. Aandacht voor opvoeden is er volop, maar er is meer aandacht nodig voor ouderschap. Hierbij gaat het over hoe een vader of moeder zich als ouder voelt, de interactie tussen ouders en kind en tussen ouders onderling. Door ouders de ruimte te geven om in hun ouderschap te groeien en waar nodig hen hierin te ondersteunen, bevorderen we een positieve opvoeding. De JGZ draagt bij aan een krachtig ouderschap. Hierbij staat het perspectief van de ouder centraal. 

2 / 3

Rol van ZonMw

Rol van ZonMw 

ZonMw investeert in onderzoek en ontwikkeling binnen de JGZ. We financieren de totstandkoming van interventies die de groei en ontwikkeling van kinderen veiligstellen. Om ouders te ondersteunen in hun ouderschap zijn verschillende vormen van begeleiding en opvoedondersteuning mogelijk. ZonMw zorgt ervoor dat verschillende vormen in het ondersteunen van het ouderschap onder de loep worden genomen om te kijken wat het meeste oplevert. Die bevindingen implementeren we, bijvoorbeeld door goede voorbeelden te verspreiden en door nieuwe inzichten in te brengen bij het ontwikkelen van richtlijnen voor de JGZ, zoals de JGZ-richtlijn Ouder-kindrelatie. Ook maakt ZonMw landelijke implementatie van richtlijnen mogelijk. 

3 / 3

Samenwerking

Samenwerking

ZonMw werkt voor de jeugdgezondheidszorg samen met talrijke organisaties, zoals het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, het Nederlands Jeugdinstituut, beroepsverenigingen, brancheorganisaties, praktijkinstellingen, hogescholen, universiteiten en kennisinstituten zoals TNO en Trimbos instituut.

Colofon

Tekst: Leene Communicatie
Beeld: Martin de Bouter, Studio Oostrum