Op het gebied van gezondheid en zorg weten we meer over mannen dan over vrouwen. In onderzoek, praktijk en beleid is het mannenlichaam vaak de norm, terwijl we weten dat veel ziekten en aandoeningen zich bij vrouwen anders uiten dan bij mannen. ZonMw zet zich ervoor in om sekse- en genderverschillen in gezondheid en zorg te verkleinen. Hiertoe financieren we onderzoek, signaleren we kennislacunes en stimuleren we dat onderzoeksresultaten gebruikt worden in de praktijk.
Op deze pagina leest u meer over al onze activiteiten om genderspecifieke zorg te verbeteren. We hebben veel gedaan, en zijn nog meer van plan om gender bekender te maken binnen het onderzoek, praktijk, beleid en onderwijs.
Niet alleen in onderzoek, maar ook in de spreekkamer van de huisarts zijn man-vrouwverschillen van belang. Huisartsen die rekening houden met verschillen tussen mannen en vrouwen, bieden een betere kwaliteit van zorg dan huisartsen die dat niet doen. Daarom hebben we een aantal onderzoeksresultaten voor de huisarts gebundeld.
ZonMw zal in de komende jaren stimuleren dat verschillen naar sekse (biologische en fysiologische verschillen tussen mensen) en gender (sociaal geconstrueerde rollen, gedrag, uitingen en identiteiten) in de volle breedte van het gezondheidsonderzoek aandacht krijgen. Het ministerie van VWS maakt dit via een taakopdracht de komende anderhalf jaar financieel mogelijk. ZonMw stimuleert bij onderzoekers, professionals en ZonMw-collega's zowel de bewustwording van het belang van sekse en gender in onderzoek, als de ontwikkeling en het gebruik van tools om sekse en gender te integreren in het onderzoek. Op deze manier bevorderen we de ontwikkeling en toepassing van kennis op het gebied van genderspecifieke zorg.
Dit jaar zijn er twee zomerprogramma’s georganiseerd rondom sekse en gender in gezondheid en onderzoek. Eind augustus organiseerden ZonMw en ErasmusMC het Erasmus Summer Programme over de invloed van sekse en gender op de gezondheid en de integratie ervan in gezondheidsonderzoek. ZonMw heeft 20 fellowships beschikbaar gesteld voor jonge onderzoekers die aan deze cursus wilden deelnemen. Half juli organiseerde ook de Radboud Summer School een interdisciplinaire cursusweek rondom sekse- en gendersensitieve gezondheid.
Het televisieplatform Pointer heeft begin 2022 twee uitzendingen gemaakt over de kennisachterstand over het vrouwenlichaam. ZonMw kwam in beide uitzendingen aan het woord, om de financiering van vrouwspecifiek onderzoek toe te lichten. Lees de nieuwsberichten om te weten wat ZonMw kan betekenen op dit belangrijke onderwerp.
Van 2016 tot 2020 hebben we in het kennisprogramma Gender en Gezondheid met een budget van 12 miljoen euro 66 onderzoeksprojecten kunnen financieren. Het onderzoek was gericht op 12 verschillende thema’s (geprioriteerd via de kennisagenda en prioriteringsstudie): van hart- en vaatziekten en migraine tot (arbeids)participatie en algemene zorg. Uit de evaluatie blijkt dat het programma de kennisachterstand over sekse- en genderverschillen heeft verkleind, en methodologische expertise heeft vergroot.
Naast het onderzoek naar man-vrouwverschillen, heeft ZonMw ook aandacht voor het bredere spectrum van gender en diversiteit. In 2021 en 2022 starten daarom onderzoeken naar DSD/intersekse, transgenderzorg en Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV). Op de onderstaande pagina vindt u meer informatie over de gestarte onderzoeken.
Er is steeds meer aandacht voor sekse- en genderverschillen in gezondheid en zorg. Op radio, tv en in (publieks)tijdschriften en podcasts vertellen onderzoekers, professionals en patiënten bijna dagelijks waarom genderspecifieke zorg zo belangrijk is. Endometriose, transgenderzorg, aanhoudende lichamelijke klachten, alles passeert de revue. Zie bijvoorbeeld de onderstaande lees- , luister- en kijktips waar gender wordt belicht.