Overgewicht

Bijna 60% van de volwassenen in Europa heeft overgewicht. Bij 25% daarvan gaat het zelfs om een extreme vorm van overgewicht (obesitas). Bij kinderen heeft 1 op de 3 overgewicht. Mensen met overgewicht hebben vaak te maken met meerdere problemen, die allemaal invloed hebben op de gezondheid.

Een gezond gewicht draagt bij aan een betere gezondheid. Niet alleen lichamelijk maar ook sociaal: het maakt dat mensen actief kunnen deelnemen aan de samenleving. Daarnaast verkleint een gezond gewicht de kans op het ontstaan van ziekten. Als er minder mensen ziek worden, houden we samen de zorg betaalbaar. 

ZonMw signaleert welke kennis nodig is om overgewicht aan te pakken en te voorkomen.  We geven subsidie aan onderzoekers om kennis te ontwikkelen over een gezonde leefstijl en leefomgeving. En we investeren in het versterken van integrale samenwerking, om de praktijk te stimuleren deze nieuwe inzichten te gebruiken.

Mensen in lagere sociaaleconomische groepen - in minder welvarende wijken - hebben een slechtere kans op gezondheid. Ook overgewicht komt hier bijvoorbeeld vaker voor. Hoe zit dat precies?

Onderzoekers bekijken het vanuit een systeemperspectief. Ze hebben aandacht voor de oorzaak en aard van het probleem en ook voor de mechanismen die daar invloed op hebben. Door dit te onderzoeken, willen ze komen tot mogelijke oplossingen.

Welke rol speelt de voedingsomgeving bij gezondheidsongelijkheid? Era4Health wil gezondheidsongelijkheid verminderen. Dat doen ze door het ontwikkelen van nieuwe strategieën en gerichte benaderingen om de cirkel te doorbreken van een ongezonde levensstijl.

Kan je komen tot een blijvende gedragsverandering, als de omgeving je voortdurend uitdaagt tot meer bewegen en gezonder eten? Het Consortium Integrale Aanpak Overgewicht (CIAO) ontwikkelde een integrale aanpak voor overgewicht. De kennis is opgenomen in structureel beleid, samen met Nederlands Jeugdinstituut, RIVM, Pharos en Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG).

Hoe kunnen gemeenten het preventiebeleid beter laten aansluiten op de onderliggende oorzaken van obesitas? Onderzoekers zoeken de werkzame elementen van integraal gemeentelijk beleid gericht op obesitas preventie. Ze geven inzicht in het beleid, de bestuurlijke processen en de context die hieraan bijdragen. .

Waar je woont en opgroeit, heeft invloed op je gezondheid. Onderzoekers ontdekken bijvoorbeeld wat de invloed is van de fysieke leefomgeving op gezondheid. Ook laten onderzoekers zien waar kansen liggen op het gebied van preventief gezondheidsbeleid.

De huisarts kan mensen met overgewicht (en een gezondheidsrisico) verwijzen naar een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Met deze interventie werk je aan een gezond gewicht en blijvende gedragsverandering.

Uit deze kennisinventarisatie blijkt dat overgewicht een rol speelt in het ziektebeloop van corona. Bewegen heeft juist een positief effect op het ziektebeloop en herstel van acuut COVID-19. Bovendien blijkt het beloop van COVID-19 minder gunstig te zijn bij mensen met overgewicht en/of chronische aandoeningen.

In het project Overgewicht als versterker van ontsteking en orgaan falen wordt op dit moment onderzoek gedaan naar de relatie tussen overgewicht en de ernst van corona.

Overgewicht  heeft grote gevolgen voor het kind, de directe omgeving en de samenleving. Hier volgen een paar voorbeelden van projecten:

• Wat kost overgewicht?; een literatuurstudie naar de financiële gevolgen van overgewicht bij kinderen.
• GGD’en helpen gemeenten bij het implementeren van de Ketenaanpak overgewicht kinderen.
• De basis voor een gezonde leefstijl kan al op de kinderopvang worden gelegd. 
• Onderzoekers ontwikkelen preventiestrategieën om obesitas te voorkomen op de kinderleeftijd.
• In Zaanstreek-Waterland is een aanpak om gezinnen te helpen waar al sprake is van overgewicht.

In Amsterdam wordt gewerkt aan een systeemaanpak om een gezonde leefstijl te stimuleren bij  jongeren (10-14 jaar).  De onderzoekers kijken naar verschillende aangrijpingspunten om met interventies in te grijpen. Denk aan: de gezonde schoolkantine, netwerken tussen school, ouders en supermarkt, maar ook beleid.  

Zo’n systemische aanpak, die alles met elkaar in verband brengt, vind je ook in de Gezonde School. Het gaat dan niet alleen om fruit uitdelen of een beweegactiviteit opzetten, maar juist ook om ‘lekker in je vel zitten’, zaken als veiligheid en respectvol met elkaar omgaan.

Met het ouder worden ontstaat vaak een te hoge vetmassa en een te lage spiermassa en spierfunctie. Onderzoekers ontwikkelen een digitale aanpak, die het beweeg- en voedingsgedrag verbetert voor mensen die met pensioen gaan.

Ook zijn er verschillende projecten die 50-plussers stimuleren om meer te bewegen. Bijvoorbeeld Wijkwandelen: hoe breng je 55-plussers in beweging?