Behandeling van diabetes - van dieet tot voorspellende moleculen
Sessievoorzitter:
Prof. dr. Jako Burgers
Sprekers:
- Drs. Eline van Hoorn, UMC Groningen
- Prof. dr. Hanno Pijl, LUMC
Zwangerschapsdiabetes en effecten van metformine
Zwangerschapsdiabetes komt voor bij 5-16% van de zwangerschappen in Nederland. Dit kan voor zowel moeder als kind nadelige gevolgen met zich meebrengen, zoals een verhoogde kans op zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie en schade bij de bevalling. Ook is voor zowel moeder als kind het risico op de ontwikkeling van diabetes mellitus type 2 (DM2) en obesitas verhoogd. De huidige behandeling voor zwangerschapsdiabetes bestaat uit het geven van dieet- en leefstijladviezen en eventueel insuline. Echter, deze behandeling kent beperkingen vertelt Eline van Hoorn, arts-onderzoeker.
Uit eerdere onderzoeken met vrouwen met zwangerschapsdiabetes, waarbij behandeling met metformine werd vergeleken met behandeling met insuline, bleek dat metformine niet inferieur is aan insuline. In tegenstelling tot insuline geeft metformine geen verhoogde kans op hypoglycemieën en draagt behandeling met metformine bij aan patiëntcomfort. De potentiële voordelen van metformine en het feit dat er nog geen onderzoek is gedaan naar een vroege start met metformine vanaf het moment dat vrouwen zijn gediagnosticeerd met zwangerschapsdiabetes hebben bijgedragen aan het opzetten van de POEM trial. Dit is een project dat deel uitmaakt van het promotieonderzoek van Van Hoorn. In deze RCT worden vrouwen met zwangerschapsdiabetes gerandomiseerd. Het additionele effect van vroege toediening van metformine wordt onderzocht.
Vrouwen in de controlegroep ontvangen een behandeling die bestaat uit dieet- en leefstijladviezen, indien nodig wordt insuline toegevoegd. Vrouwen in de interventiegroep ontvangen dezelfde behandeling als in de controlegroep, maar krijgen daarbovenop ook metformine.
Voor de toekomstige praktijk betekent de POEM trial hopelijk gunstigere uitkomsten voor moeder en kind tijdens en na de zwangerschapsdiabetes, en minder obesitas en aanverwante morbiditeit wereldwijd.
Leefstijlgeneeskunde
Hanno Pijl, internist-endocrinoloog en hoogleraar diabetologie, benoemt het belang van leefstijlinterventie in de curatieve zorg bij de behandeling van patiënten met diabetes mellitus type 2 (DM2). Pijl vertelt dat het huidige zorgsysteem uit de 19e eeuw stamt. Destijds was de zorggedachte dat men met pillen en operaties het probleem weg kon nemen. Het zorgsysteem werkte toen heel efficiënt. Echter, in de afgelopen eeuw is de ziektelast fundamenteel veranderd. In de huidige eeuw hebben we te maken met complexe en multifactoriële ziekten, maar het zorgsysteem is niet daarop aangepast. De oorzaak van de ziekte wordt met geneesmiddelen niet aangepakt, terwijl dit essentieel is voor chronische aandoeningen zoals DM2. Pijl geeft aan dat leefstijlgeneeskunde geïntegreerd moet worden bij de behandeling van DM2 om de kern van het probleem aan te pakken. De patiënt moet op een holistische manier benaderd worden en veel meer betrokken zijn bij zijn/haar interventie om het te laten slagen. Een leefstijlcoach hierbij is essentieel om de patiënt te helpen zijn/haar leefstijl duurzaam, structureel en anders in te richten. Deze in ontwikkeling zijnde beroepsgroep moet onderdeel gaan worden van het behandelteam.
Online discussie
Tijdens de (online) discussie wordt ingegaan op gewichtstoename tijdens de zwangerschap en de latere implementatie van resultaten van de POEM studie. Ook wordt er gesproken over preventie, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen primaire preventie, waar grote gezondheidswinst voor heel Nederland te behalen is, en de leefstijlinterventie zoals toegepast in de curatieve zorg.