Biologicals en de eerste lijn

Biologische geneesmiddelen worden veelvuldig gebruikt bij de behandeling van onder andere immuun gemedieerde inflammatoire aandoeningen. Ze grijpen aan op heel specifieke processen die bij de pathogenese betrokken zijn en hebben een wezenlijk ander bijwerkingenprofiel dan niet-biologische geneesmiddelen. Alhoewel biologicals bijna uitsluitend in de tweede lijn voorgeschreven worden, zal de huisarts in toenemende mate met patiënten in contact komen die deze middelen gebruiken.

Sessievoorzitter: 
Prof. dr. Eugene van Puijenbroek, Bijwerkingencentrum LAREB

Sprekers:

  • Dr. Thijs Giezen, SAHZ Haarlem
  • Dr. Sander Tas, Amsterdam UMC - locatie AMC
  • Drs. Naomi Jessurun, Bijwerkingencentrum LAREB

In de sessie wordt onder leiding van sessievoorzitter Eugene van Puijenbroek stilgestaan bij de aard en gebruik van deze geneesmiddelen, effectiviteit en mogelijke bijwerkingen, en aandachtspunten voor de behandeling in de dagelijkse praktijk.  

Karakteristieken

Thijs Giezen, ziekenhuisapotheker, bespreekt de karakteristieken van de verschillende biologicals wat betreft werkzaamheid en veiligheid. Ook komen de biosimilars aan bod, middelen die een versie van de actieve verbinding van het originele biological bevatten en eenzelfde effectiviteit en veiligheid hebben. Het overzetten van een biological naar een biosimilar kan daarom veilig gebeuren, waarbij een goede begeleiding van de patiënt wel gewenst is omdat de wijze van toediening soms iets anders kan zijn.

Afbeelding
Dr. Thijs Giezen vertelt over de karakteristieken van de verschillende biologicals wat betreft werkzaamheid en veiligheid.

Bijwerkingen

Sander Tas, internist reumatoloog, beschrijft de verschillende biologicals en veel voorkomende bijwerkingen waar eerstelijns zorgverleners rekening mee zouden moeten houden. Biologicals hebben de behandeling van veel reumatologisch ziektebeelden enorm verbeterd. Zeker ten opzichte van de behandeling met de Disease Modifying Anti Rheumatic Drugs (DMARDs) zijn bijwerkingen naar verhouding mild. Aandachtspunten zijn echter de verhoogde kans op infecties en het gemaskeerde beloop hiervan (zoals bij tocilizumab), screening op infecties en reisadviezen (zoals het bestaan van contra-indicaties voor levende vaccins).

Afbeelding
Sessievoorzitter prof. dr. Eugene van Puijenbroek in gesprek met dr. Sander Tas

Ervaringen patiënt

Tot slot geeft Naomi Jessurun, ziekenhuisapotheker, klinisch farmacoloog en projectleider van het Biomonitor project, een overzicht van de ervaringen van de patiënt met het gebruik van biologicals en biosimilars. De informatie over bijwerkingen zoals deze in de productinformatie staan, zijn gebaseerd op data die door zorgverleners gegenereerd zijn. Toch kan de interpretatie door de patiënt anders zijn. Juist over de manier waarop patiënten bijwerkingen ervaren, welke klachten zij wel of juist niet aan deze middelen toeschrijven en wat het beloop en de belasting is die ervaren worden. In de periode 2017-2020 zijn bij de deelnemende ziekenhuizen deze ervaringen in kaart gebracht door middel van tweemaandelijkse online vragenlijsten, wat het mogelijk maakt per indicatie en bijwerking een indruk te krijgen over de manier waarop patiënten bijwerkingen ervaren.

Afbeelding
Drs. Naomi Jesserun: 'De manier waarop bijwerkingen worden ervaren kan per patiënt verschillen.'
Drs. Naomi Jessurun: 'De manier waarop bijwerkingen worden ervaren kan per patiënt verschillen.'

Bekijk de subsessie: Biologicals en de eerste lijn