Amersfoort: succesvol jaargesprek model voor beter afgestemde zorg

Patiënten die via een herhaalrecept medicatie krijgen, worden vanuit de 3 proeftuinlocaties in Amersfoort jaarlijks uitgenodigd voor een gesprek in de apotheek. Het idee: in gelijkwaardige uitwisseling problemen met therapietrouw signaleren en die bespreekbaar maken. Deze aanpak bleek een succes tijdens de proeftuin: uiteindelijk maakte zo’n 80% van de beoogde patiëntengroep gebruik van het jaargesprek. Mark Slager: ‘We voeren deze gesprekken nog steeds. Medewerkers en patiënten zijn enthousiast, en ook de huisartsen hebben de aanpak omarmd. Met hen zijn we bezig het jaargesprek te integreren in een zorgpad voor longpatiënten. In een jaargesprek kun je heel goed een inhalatie-instructie opnemen, bijvoorbeeld, in combinatie met een jaarlijkse controle van de medicatie.’

Moeilijk pillen slikken

Het is een voorbeeld dat goed past bij het Integraal Zorgakkoord (IZA), bedoeld om in onderlinge afstemming de best passende zorg te realiseren. Slager: ‘Met collega-zorgverleners in de wijk en de patiënten willen we de longzorg verbeteren. De samenwerking loopt goed. En dat wij in het zorgpad de medicatiebegeleiding overnemen van de POH, ziet niemand als het wegnemen van een taak. We willen gewoon met z’n allen de beste zorg voor de patiënt.’ Samenwerking met de eerste lijn heeft sowieso meerwaarde, vervolgt Slager. ‘Denk aan de diëtiste of de fysiotherapeut. Aan de buitenkant zie je niet of iemand therapietrouw is. Maar als een diëtiste bijvoorbeeld signaleert dat iemand moeilijk slikt, zijn sommige pillen misschien ook wel een probleem. Dan kan ze zeggen: ga eens met de apotheek praten.’ 

Vertrouwensband opbouwen

Patiënten doen dat ‘komen praten’ steeds meer. Mensen moeten er even aan wennen, zegt Slager, maar uiteindelijk vindt bijna iedereen het fijn. Er ontstaat gaandeweg een vertrouwensband waarin patiënt en medewerker veel makkelijker over allerlei zaken rond medicijngebruik praten. Ook lastige thema’s – zoals het voor veel mensen storende gegeven dat ze ‘steeds een ander doosje’ krijgen – kun je aan de balie op een veel positievere manier bespreken. Slager: ‘Vanuit het vertrouwen durven mensen ook eerder te vertellen dat ze het soms moeilijk vinden hun medicijnen goed te gebruiken. En ze schromen vaak niet om over andere – sociale – problemen te praten waar ze mee zitten.’ 

Kwaliteit van zorg

In Amersfoort is het jaargesprek vast onderdeel van het werk geworden. Maar dit ook blijven volhouden gaat niet vanzelf. Alleen al het personeelsprobleem in de apotheekzorg vormt een uitdaging, zegt Slager. ‘Als je met weinig mensen bent, heb je de neiging te focussen op het klaarmaken van de recepten.’ Toch is Slager optimistisch, mede omdat hij voorziet dat juist de logistiek alleen maar efficiënter wordt. ‘Over 10 jaar bestaat ons werk naar mijn inschatting juist vooral uit het voeren van gesprekken met patiënten, en doe je de logistiek heel efficiënt erbij. Maar op weg daarnaartoe moet je blijven benoemen hoe belangrijk die gesprekken zijn voor de kwaliteit van onze zorg.’ 

Passende vergoeding

Daarnaast is voor de bestendiging een passende vergoeding nodig. Slager: ‘We hebben het nut aangetoond, en we weten het binnen de vergoeding voor het leveren van geneesmiddelen te realiseren. Maar als je de gesprekken beschouwt als zorgverlening, zou je ze als zodanig vergoed moeten krijgen.’ Ook daarvoor ziet Slager overigens aanknopingspunten in het IZA. ‘We moeten samen zorg verlenen aan een groeiende groep patiënten, en dat met veel minder personeel. Dan is het des te relevanter mensen in te zetten op werk waar ze vooral goed in zijn. Wij kunnen rond medicatievraagstukken dé spil zijn tussen patiënten en andere zorgverleners. Voor die rol zou je ons dan kunnen gaan betalen.’

Klein beginnen

Het team van Slager zit intussen niet stil. Voor nog betere communicatie naast de jaargesprekken is bijvoorbeeld software in de maak om patiënten ook tussendoor digitaal vragen te kunnen stellen. En ZonMw heeft een Verspreidings- en Implementatie-impuls (VIMP) toegekend om het jaargesprek in 3 andere apotheken in de regio te implementeren. Het idee: aantonen dat de aanpak opschaalbaar is én nog meer bewijs vergaren wat het oplevert in termen van goed geneesmiddelengebruik. Wat zou Slager tot slot aan collega-apothekers willen zeggen? ‘Als het jaargesprek je wat lijkt, probeer het dan eerst gewoon eens bij pakweg 50 patiënten. Ervaar wat het jou en je medewerkers oplevert en hoe patiënten het vinden. Ik heb geleerd: je kunt heel ver komen, maar vooral als je klein begint.’

Tekst: Marc van Bijsterveldt (juni 2024)