Zorgzaam werken met praktische inzichten voor behoud van zorgprofessionals

Blog van Patricia van Casteren en Marja Veenstra
'Je hoeft de krant maar open te slaan of er staat wel een artikel in waarin een oproep wordt gedaan voor meer "handen aan het bed". Maar de vraag is of we veel meer mensen vinden om in de zorg aan de slag te gaan. Daarom is het juist belangrijk om de mensen die al werkzaam zijn in de zorg ook te behouden en vooral te koesteren.'

'Maar hoe pak je dat aan? Tijdens de sessie ‘Praktische inzichten voor behoud van zorgprofessionals: zorgzaam werken’ op de ZonMw-netwerkbijeenkomst verpleging en verzorging op 4 juni 2024 nemen wij, Patricia van Casteren en Marja Veenstra, je mee aan de hand van 2 voorbeelden.'

Werk als Waarde in de zorg

'We weten hoe belangrijk is om werk te hebben dat goed bij je past. Hoe beter je uit het werk kunt halen wat er voor jou echt toe doet, hoe beter het gesteld is met je welzijn, gezondheid en motivatie voor het vak. Want we hoeven er geen doekjes om te winden, werken in de zorg is pittig. Het vraagt zowel fysiek als mentaal veel van de  mensen die dit mooie werk doen en het is in ieders belang om te werken aan een werkomgeving die mensen de ruimte geeft echt te floreren op het werk, ook op langere termijn. Duurzame inzetbaarheid vraagt dat zowel werkgever als medewerker regelmatig even bezinnen op dit thema. Haal ik eruit wat erin zit? Kan ik mezelf zijn. Wat gaat goed en wat kan beter?' 

Afbeelding
Schermprint uit video gespreksmethodiek Werk als Waarde


'In de Academische Werkplaats Arbeid & Gezondheid (AWAG) van Tranzo, Tilburg University, werken wetenschappers en praktijkmensen samen om wetenschap en praktijk zo goed mogelijk te verbinden. In het project Werk als Waarde: doorontwikkeling en implementatie van de Werk als Waarde gespreksmethodiek voor zorgteams om gezond en bevlogen te (blijven) werken hebben de partners van de AWAG (Naast Tranzo ook TELUS Health, Transvorm, NSPOH en HCC) in nauwe samenwerking met het Elizabeth Tweesteden Ziekenhuis een methode uitgewerkt en onderzocht om leidinggevenden te helpen bij het aangaan van een voortdurende dialoog met hun team over werkwaarden. In onze sessie op de netwerkbijeenkomst vertel ik graag over de opbrengsten daarvan!'

Afbeelding
In een ver verleden ben ik werkzaam geweest als verpleegkundige, een bijzonder beroep dat je nooit echt loslaat.
Patricia van Casteren

Even voorstellen: Patricia van Casteren

'Ik ben nu werkzaam als psycholoog Arbeid & Gezondheid bij TELUS Health en als science practitioner verbonden aan Tranzo, Het centrum voor zorg en welzijn van Tilburg University. In mijn huidige werk als psycholoog en onderzoeker hoop ik bij te dragen aan gezond werk waarin mensen kunnen zijn wie ze willen zijn en kunnen doen wat voor hen van waarde is. En ik vind het geweldig om op die manier te kunnen bijdragen aan het werkplezier van verpleegkundigen.'

Mantelzorgers in de zorg: Who cares?

'Veel werkende mantelzorgers lopen vast of vallen uit. Steun van de werkgever is van belang voor het verminderen van stress die mantelzorg met zich meebrengt. We zien dat veel mensen niet beseffen dat ze mantelzorger zijn, want het is toch vanzelfsprekend dat je voor je naaste zorgt als die ziek wordt of een steuntje in de rug kan gebruiken. We zien dat er vaak naar de dochter of zoon wordt gekeken die werkzaam is in de zorg als ouders hulpbehoevend worden, ‘want jij kunt dat zo goed!’. En laten we eerlijk zijn, vaak vinden we dat we het ook beter kunnen omdat we in de zorg werkzaam zijn en precies weten hoe of wat.' 

Zorgtaken combineren met werk

'De meeste mensen ervaren ook geen problemen en kunnen de zorg voor hun naaste prima combineren met hun werk. Maar we weten ook dat er medewerkers zijn die uitvallen, omdat ze overbelast raken, stress ervaren en de combinatie niet meer aankunnen. Om dit te voorkomen is het belangrijk dat de werkgever oog heeft voor de medewerker die ook mantelzorgtaken heeft en eerder mogelijke overbelasting signaleert om uitval te voorkomen. Dat begint vaak bij het open gesprek.' 

Mantelzorgvriendelijk beleid in zorgorganisaties implementeren en borgen

'Beleid- en praktijkpartners, onderzoekers en verschillende intermediaire organisaties in Limburg hebben in het project Mantelzorgers in de zorg: Who cares? samengewerkt om mantelzorgvriendelijk beleid in zorgorganisaties te implementeren en borgen. Zodat zorgmedewerkers een betere balans tussen werk en mantelzorg ervaren en daardoor minder uitvallen. De lessen die we hebben geleerd delen we graag tijdens onze sessie op de netwerkbijeenkomst. Vaak zijn het kleine stappen en begint het met aandacht hebben voor elkaar en af en toe is er meer nodig en kun je ook een beroep doen op verschillende regelingen.'

Marja Veenstra
1 / 1

Even voorstellen: Marja Veenstra

'Ik ben werkzaam voor Burgerkracht Limburg en ik ben zelf mantelzorger van mijn kinderen die af en toe iets meer begeleiding van mij vragen dan hun leeftijdsgenoten. Ik weet uit eigen ervaring wat het is om werk met mantelzorgtaken te combineren. Soms is dat behoorlijk uitdagend en is het fijn dat ik bij een werkgever werkzaam ben die in mogelijkheden denkt.'

ZonMw en preventie

Preventieve interventies zijn niet meer weg te denken uit de huidige samenleving. Maar hoe zorg je ervoor dat kennis uit onderzoek écht gebruikt wordt in de praktijk? En dat nieuw onderzoek verder gaat op de resultaten en opgedane kennis uit eerder onderzoek? Daarvoor investeert ZonMw in één van de programmalijnen van het Preventieprogramma 2019-2022 in kennisbenutting en implementatie.