Sterke verbetering behandeling complexe endeldarmkanker

Het Catharina Ziekenhuis Eindhoven is gespecialiseerd in de complexe behandeling van endeldarmkanker. De laatste 4 jaar onderzocht het Catharina Kanker Instituut (CKI) hoe met de TZO-subsidie deze zorg verder verbeterd kon worden, niet alleen in Eindhoven maar ook in de rest van Nederland. Er werden 4 verschillende onderzoeksprojecten opgezet om de prognose van de meest agressieve vorm van endeldarmkanker te verbeteren en ingrijpende operaties te voorkomen. 'We zijn laaiend enthousiast over het TZO-project', zegt projectleider en oncologisch chirurg Pim Burger. 'De beoogde kwaliteitsimpuls is daadwerkelijk gerealiseerd.'

Een belangrijk doel was om te komen tot een landelijk netwerk, gericht op onderwijs, onderzoek en het delen van kennis. In de tussentijdse evaluatie kon het Catharina al melden dat alle Nederlandse expertisecentra intensief zijn gaan samenwerken. Inmiddels behandelen ze allemaal hun patiënten met dezelfde, sterk verbeterde, behandelprotocollen die in het kader van het TZO-project zijn gemaakt. Dankzij het TZO-project ‘staan de neuzen voor het eerst dezelfde kant op’, schreef het evaluatierapport halfweg het project al. En: ‘De samenwerking was nog nooit zo allesomvattend, constructief en intensief. Centralisering van zorg, quality assurance en disseminatie van kennis en innovatieve projecten hebben een ongekende vlucht genomen.’ 

'Het liep vanaf het begin al meteen goed', beaamt Burger. 'Bij alle studies die we hebben opgezet, hebben we de netwerkvorming opgenomen. Zo hebben we door onderzoek kunnen zorgen voor centralisering en ervoor kunnen zorgen dat de kwaliteit van zorg in alle Nederlandse ziekenhuizen toegenomen is.'

De samenwerking is nog nooit zo goed geweest en nog nooit zo goed verankerd, volgens Burger. Dat geldt zowel nationaal als internationaal. 'Iedereen wil samenwerken, wil patiënten includeren in onze onderzoeken, iedereen doet mee aan de maandelijkse meetings waarbij we patiënten bespreken.'

Bij alle duidelijke winst die dankzij TZO is behaald, zijn er tegelijk wel zorgen. De subsidie voor de TZO-programma’s loopt in 2024 af. Na het aflopen van de TZO-subsidie is er vooralsnog geen financiering vanuit de overheid of vanuit de zorgverzekeraars. 'Het is een heel gepuzzel hoe we dat moeten gaan regelen', zegt Burger. 'Het is niet zo dat als TZO afloopt, alles hier verdwijnt. Het heeft ongelooflijk veel mogelijk gemaakt. Wat we hebben neergezet, is nog niet helemaal af en dat zal er voor een deel wel doorgaan. Maar tegelijkertijd willen we voortborduren op wat we allemaal bereikt hebben. Er is wel de angst dat het langzaam weer wegzakt. Maar dat willen we ten alle tijden proberen te voorkomen.'

Dankzij het TZO-project heeft het Catharina Kanker Instituut zijn positie weten te versterken en is de toegevoegde waarde van deze sterke positie duidelijker geworden. 'Dat kan ons helpen bij toekomstige aanvragen, maar het blijft incidentele financiering.'

Er is wel een ander programma MEDisch specialistische Zorg en Onderzoek (MedZO), maar dat is niet specifiek gericht op topspecialistische zorg- en onderzoeksprogramma's, zoals het TZO-programma en de 10 topspecialistische functies die daaruit gefinancierd zijn. Voor de €17 miljoen die MedZO te verdelen heeft in de eerste subsidieronde, zijn inmiddels 182 vooraanmeldingen gedaan. De spoeling wordt duidelijk dunner. 'Ik vind het wel spannend voor de komende tijd', zegt Burger dan ook.

Burger ziet risico’s in de nieuwe situatie. 'Een aantal jaren hebben we op volle toeren gedraaid. Dat moeten we nu gaan minderen. Mensen die volledig aan deze projecten werkten, gaan nu deels hieraan werken en deels andere werkzaamheden in het ziekenhuis doen. Op het hoogtepunt hadden we 5 promovendi tegelijkertijd. Dat zal geleidelijk teruglopen. We gaan naar een soort waakvlamsituatie, waarin je probeert alles in de lucht te houden. Maar het voelt een beetje alsof de 7 vette jaren, waarin je echt grote stappen kon maken, voorbij zijn.'

Er zijn zeker ook lichtpuntjes, benadrukt Burger. 'We hebben dit heel goed neergezet. We hebben heel goede mensen en we zijn op een heleboel manieren keihard bezig om te bedenken hoe we dit gefinancierd krijgen. Gelukkig werk ik in een ziekenhuis dat niet alleen maar in termen van productie denkt. Er wordt nagedacht hoe we structureel middelen beschikbaar kunnen maken voor dit soort programma's. Dus ik ben niet somber, het is wel een ongewisse toekomst.'

Tekst: Jasper Enklaar, Beeld: Jarno Verhoef