Oefentherapie voor gezond beweeggedrag in de leefomgeving van cliënten

In deze blog neemt Margreet Wortman, senior onderzoeker lectoraat Oefentherapie - Dagelijks Bewegen! Bij de Hogeschool van Amsterdam, ons mee in onderzoek naar het optimaliseren oefentherapie voor gezond beweeggedrag in eigen context.

Cliënten met langdurige spier- en gewrichtsklachten (musculoskeletale klachten) komen vaak bij de oefentherapeut, omdat zij pijn en beperkingen in het dagelijks leven ervaren. In alle activiteiten van het dagelijks leven zoals bij het huishouden, sociale activiteiten, sporten en werk speelt bewegen een grote rol. Bewegen is voor de meeste mensen vanzelfsprekend, maar voor wie te maken heeft met pijnklachten is dat anders.

Oefentherapeuten staan voor de complexe opdracht om cliënten te begeleiden in optimaal bewegen en functioneren in de eigen leefomgeving. Zij richten zich op het bewegen en gedrag gerelateerd aan de hulpvraag en de mogelijkheden van de cliënt. Vanuit een persoonsgerichte benadering en rekening houdend met lichamelijke, sociale, emotionele en persoonlijke aspecten past de oefentherapeut daarbij verschillende behandelingsstrategieën toe, waaronder motorisch leren, gedragsveranderingstechnieken en zelfmanagementondersteuning. Cliënten hebben echter vaak moeite met het toepassen van ander beweeggedrag vanuit de oefentherapiepraktijk naar hun eigen leefomgeving. Om hier verbetering in aan te brengen is het project Optimising Exercise Therapy to improve healthy movement behaviour in the patient’s context gestart.  In het onderzoeksproject onderzoeken we hoe de oefentherapie voor gezond beweeggedrag in de eigen context van cliënten geoptimaliseerd kan worden. We richten ons op de hiervoor genoemde 3 pijlers van het oefentherapeutisch handelen: motorisch leren, gedragsveranderingstechnieken en zelfmanagementondersteuning.

Het onderzoeksproject sluit geheel aan bij de nieuwe visie (2023) van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck waarin gesteld wordt dat in 2030 de oefentherapeut gezien wordt als contextgericht behandelaar waarbij zij bij de cliënt passende zorg leveren. De cliënt en zijn context zijn het uitgangspunt van het oefentherapeutisch handelen. Met de context bedoelen we de beweegomgeving van de cliënt zoals werk, hobby, dagelijkse (sociale) activiteiten. Contextgericht behandelen is volledig afgestemd op de hulpvraag van de cliënt. Als een cliënt bij de oefentherapeut komt met nek-schouderklachten, worden gezamenlijk de problematische bewegingen geïnventariseerd. De uitvoering hiervan wordt geoptimaliseerd door aan te sluiten bij de taak en de omgeving. De cliënt leert anders te bewegen in de praktijk van de oefentherapeut, maar de daadwerkelijke toepassing van het gezonde beweeggedrag in het dagelijks leven is doorslaggevend voor het behandelresultaat. Contextgericht behandelen vraagt om samenwerken van oefentherapeuten en andere zorgprofessionals rondom de cliënt en daarnaast wordt e-health steeds belangrijker.

Gedurende het gehele project worden cliënten, ervaringsdeskundigen, betrokken om de opbrengsten zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij hun wensen en behoeften. Daarnaast wordt een oefentherapie onderzoekscommunity gevormd met onderzoekers, cliënten, oefentherapeuten en andere beweegzorgprofessionals, en docent-onderzoekers van verschillende hogescholen. Mijn missie is dat de onderzoekslijn en het onderzoeksprogramma ‘beweeggedrag in de context van de cliënt’ bestendigd wordt en dat opbrengsten van ons onderzoek breed uitgedragen worden zowel op de Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Windesheim, waar de bachelor oefentherapie opleidingen gevestigd zijn, als in het werkveld.

Tekst: Margreet Wortman
Eindredactie: ZonMw