Mentale gezondheid van jongeren

Wanneer praktijk, beleid, onderzoek en opleidingen gelijkwaardig samenwerken met ouders en jongeren, sluiten de oplossingen beter aan bij de behoeften van ouders en jongeren. En vinden ze eerder hun weg naar de praktijk en het onderwijs. 

Samenwerken in de regio

In de Regionale Kenniswerkplaatsen Jeugd pakken de verschillende perspectieven samen regionale vraagstukken op, wisselen  kennis en ervaringen uit en werken aan oplossingen. Met als doel: bijdragen aan het gezond, veilig en kansrijk opgroeien van kinderen en jongeren. Wilt u in uw regio ook aan de slag met een regionaal maatschappelijk vraagstuk? In deze publicatie vindt u handvatten en resultaten uit 10 jaar onderzoek van de werkplaatsen jeugd.

Psychisch kwetsbare jongeren vallen eerder uit in het onderwijs, en ervaren vaak obstakels in hun zoektocht naar werk. Binnen het project Koplopers gingen jongeren op zoek naar wat nodig is voor een inclusieve samenleving. Waaraan zij, en andere jongeren met een psychische kwetsbaarheid, ongehinderd kunnen deelnemen. 

Hiervoor gingen zij het gesprek aan met professionals en leeftijdsgenoten door heel Nederland. Doel van deze ontmoetingen: wederzijdse vooroordelen bespreekbaar maken, en gezamenlijk tot actie komen om de drempels voor psychisch kwetsbare jongeren in het onderwijs en op de arbeidsmarkt te verlagen. 

Het project liet zien hoe je op een goede manier gelijkwaardig samenwerkt met jongeren. En dat hun deelname aan het onderzoek onmisbaar is. Daarom kreeg dit project in 2021 een ZonMw Parel. 

Lees meer over het project

• ZonMw-project Koplopers
• Artikel: Parel voor Koplopers

In 13 onderzoeksprojecten doen jongeren zelf onderzoek naar mentale gezondheid, op onderwerpen die zij belangrijk vinden. Ze werken hierbij op een gelijkwaardige manier samen met onderzoekers. Zo wordt ervaringskennis van jongeren gecombineerd met wetenschappelijke kennis van onderzoekers.

Onderzoek waarbij jongeren zelf in de lead zijn is nog niet eerder gefinancierd door ZonMw. Om te leren van deze innovatieve samenwerking worden de geleerde lessen, succesfactoren en belemmerende factoren in kaart gebracht.

Verbinding volwassen-ggz en jeugdhulp

Psychische problematiek van ouders en gebruik van jeugdhulp bij kinderen komen vaak samen voor binnen een gezin. Een goede samenwerking tussen instellingen in de volwassenen-ggz en jeugdhulp is dan noodzakelijk om goede zorg te bieden aan gezinnen. Deze samenwerking is nog niet vanzelfsprekend. 

Daarom wordt in 6 pilots geëxperimenteerd met het versterken van de samenwerking tussen de volwassenen-ggz en de jeugdhulp. De pilots bieden ruimte om ervaring en kennis te ontwikkelen, toepassen en evalueren. Om zo de samenwerking tussen de volwassenen-ggz en jeugdhulp beter en sterker te maken. Alle pilots nemen deel aan het overkoepelende actieonderzoek: Levens(lopen) samen verbeteren van het Verwey-Jonker instituut.

LHBTI+-jongeren zijn oververtegenwoordigd in de jeugdhulp. Zo hebben jonge transgenders in Nederland 7 tot 10 keer vaker last van suïcidaliteit dan cisgender-jongeren. De wachtlijsten voor de genderpolikliniek zijn 2 tot 3 jaar, wat de psychische nood kan vergroten. 

Naast een groter zorgaanbod, blijkt uit onderzoek dat het het belangrijk is om in te zetten op acceptatie in de maatschappij. Wanneer we de samenleving (scholen, wijkorganisaties, sportclubs), de ggz en huisartsenzorg inclusiever kunnen inrichten, kan dit de druk op de specialistische zorg verlagen.

Daarom worden gendersensitieve interventies onderzocht en ontwikkeld: om suïcidaliteit te voorkomen, en voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen.

Meer informatie

• Onderzoek voor betere zorg voor LHBTI+ personen

Maatschappelijke Diensttijd (MDT) maakt de samenleving sterker door de inzet van jongeren. Tijdens hun MDT ontwikkelen jongeren zich, ontmoeten ze anderen en doen iets voor een ander. Ook werken ze aan hun toekomstperspectief, vanuit een positieve benadering. 

Dat maakt de jonge generatie sterker en veerkrachtiger. Zo kan MDT bijdragen aan het verbeteren van de mentale gezondheid van jongeren. En aan het verminderen van eenzaamheid onder jongeren zelf, maar ook onder groepen waar de jongeren zich tijdens hun MDT voor inzetten.

Diverse gemeenten hebben al ervaren dat MDT bijdraagt aan een positief en preventief jeugdbeleid. In de wijk krijgen jongeren door MDT vaker (preventieve) ondersteuning. En ook in het onderwijs helpt MDT jongeren om meer zicht te krijgen op wat zij in de toekomst willen doen. 

Meer informatie

• Maatschappelijke Diensttijd
   

Het coronavirus heeft een grote impact gehad op kinderen en jongeren. De klachten waren veelal niet lichamelijk. Mentaal gezien kreeg deze groep wel een harde klap. Onderzoek naar de gevolgen en het effect van de maatregelen op (de ontwikkeling van) kinderen en jongeren laat zien wat het coronavirus met hen heeft gedaan. 

Hoe kan je bijvoorbeeld een leerling helpen die door het sluiten van de scholen achter ligt? En hebben de lockdowns nou een positief of een negatief effect gehad op gezinnen? We vroegen het deskundigen die de gevolgen en het effect van corona op (de ontwikkeling van) kinderen en jongeren hebben onderzocht.

Meer informatie

• Jeugd en corona