Professionele zeggenschap en invloed van verpleegkundigen op kwaliteit van patiëntenzorg
Meerdere onderzoeken tonen aan dat professionele zeggenschap van verpleegkundigen bijdraagt aan de kwaliteit van patiëntenzorg, arbeidstevredenheid en behoud van verpleegkundigen. In het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) staat de verpleegkundige beroepsontwikkeling hoog op de agenda. Om inzicht te verkrijgen in de structuur en processen die professionele zeggenschap van verpleegkundigen ondersteunen, maakten Annemarie de Vos en Joost Morssinkhof in september 2022 een studiereis naar het Orlando Medical Regional Center in Florida. In deze blog delen ze hun ervaringen en aanbevelingen.
Joost Morssinkhof (Organisatorisch hoofd zorgeenheden Longgeneeskunde, Geriatrie, Palliatief Advies Team), Eugene Waterval (Orlando Health Magnet Program Director), Annemarie de Vos (lector Continue Professionele Ontwikkeling van Verpleegkundigen) en Denise Peczinka (Orlando Health Program Manager: Nursing and Special Projects).
Orlando Regional Medical Center
Orlando Regional Medical Center (ORMC), een ziekenhuis met 808 bedden in het centrum van Orlando, is gespecialiseerd in trauma, intensive care, spoedeisende hulp, cardiologie, orthopedie en neurologie. Als 1 van de 6 grote academische ziekenhuizen in Florida en het vlaggenschip van Orlando Health, biedt ORMC medisch onderwijs in 7 specialismen.
Orlando Regional Medical Center is een Magnet geaccrediteerd ziekenhuis en is onderdeel van de zorgorganisatie Orlando Health. Orlando Health is een academisch ziekenhuissysteem dat bestaat uit 11 aangesloten ziekenhuizen en revalidatiecentra met meer dan 3.200 bedden in Central Florida en daarbuiten. De non-profit organisatie is één van Florida’s meest uitgebreide particuliere zorgnetwerken. De faciliteiten, medische behandelingen en procedures en hooggekwalificeerd personeel hebben Orlando Health onderscheiden als leider in de gezondheidszorg voor bijna 2 miljoen inwoners van Central Florida en 10.000 internationale bezoekers per jaar.
Kwaliteit en veiligheid
Op de eerste dag van de studiereis maken we onder begeleiding van Eugene Waterval een tour door het ziekenhuis. We bezoeken onder andere de Intensive Care, waar we stil staan bij de Gemba Boards die op iedere afdeling te vinden zijn. Op deze borden wordt - middels grafieken en tabellen - de stand van zaken met betrekking tot kwaliteit en veiligheid weergegeven. Verpleegkundigen worden aangemoedigd door teksten op het Gemba Board als: Embrace quality and safety, Serve our customers well en Growth and innovation.
Het continue bewaken en verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van zorg vormt een wezenlijk onderdeel van hun functie als verpleegkundige
Samen werken aan kwaliteitsprojecten
40 Unit Nurse Practice Councils (UNPCs) werken - met ondersteuning van Clinical Nurse Specialists - samen met de Program Manager Nursing and Special Projects aan de kwaliteitsprojecten die op het Gemba Board gepresenteerd worden. Verpleegkundigen verzamelen de data (verpleegsensitieve indicatoren) en interpreteren samen met de Clinical Nurse Specialist de resultaten, waarna ze - als UNCP - zelf kwaliteitsverbeterprojecten aan de hand van de PDCA-cyclus uitvoeren.
Door dit proces ervaren de verpleegkundigen eigenaarschap over (het verbeteren van) de kwaliteit van de geleverde patiëntenzorg.
Kledingvoorschriften, sieraden en nagellak
Ondanks deze hoge mate van eigenaarschap valt op dat dat niet voor alle onderdelen van het werk geldt. Tijdens de tour door het ziekenhuis valt het ons bijvoorbeeld op dat verpleegkundigen sieraden en nagellak dragen en veelal los lang haar hebben. In gesprek blijkt dat, alhoewel men zich bewust is van het belang van infectiepreventie, het (nog) niet gelukt is beleidsmaatregelen te implementeren om deze praktijken te voorkomen en op die manier het risico op zorggerelateerde infecties te verminderen. Daarnaast zien we dat verpleegkundigen verschillende uniformen in diverse kleuren dragen. Bij navraag blijkt dat de verpleegkundigen hun uniform zelf (moeten) kopen en dat er geen voorschriften zijn qua kleur of type uniform. Verpleegkundigen verkleden zich thuis (ook na de gewerkte dienst) en wassen zelf hun uniform.
Organisatie van professionele zeggenschap
De structuur en processen die professionele zeggenschap van verpleegkundigen ondersteunen, zijn op verschillende manieren ingericht.
Clinical Nurse Specialty group
De Clinical Nurse Specialists group bestaat uit master, PhD of DNP opgeleide Clinical Nurse Specialists. Zij ondersteunen de UNPCs om de aan te pakken kwaliteitsthema’s op de afdeling te prioriteren. Daarnaast bieden de Clinical Nurse Specialists ondersteuning in het overbruggen van de kloof tussen de praktijk en de wetenschap. Het streven is dat 20% van de teamleden lid is van de UNPC. Deze UNPC zeggenschapsstructuur heeft als doel de zeggenschap over inhoudelijke thema’s te faciliteren (geen thema’s met betrekking tot werkomstandigheden) en op basis hiervan waarde toe te voegen aan de kwaliteit van patiëntenzorg.
Nursing and Special Projects
De Program Manager Nursing and Special Projects is verantwoordelijk voor de dataverzameling en terugkoppeling van resultaten van de verpleegsensitieve indicatoren. Per kwartaal levert zij - per afdeling - data aan de National Database of Nursing Quality Indicators (NDNQI) aan. De data worden centraal geanalyseerd en de resultaten teruggekoppeld naar ORMC. Ook koppelt zij de resultaten terug naar de afdelingen. Deze worden getoond op de Gemba Boards. Voorbeelden zijn: pressure injuries, central line-associated bloodstream infections (CLABSIs), catheter-associated urinary tract infections (CAUTIs), MRSA infections, clostridium difficile infections.
Center of Nursing Research
De Director for Center of Nursing Research benadrukt het belang van het betrekken van teamleiders in de UNPC en de uitvoering van onderzoek. De focus van het onderzoek in het ORMC is altijd gericht op kwaliteit van zorg, patiëntervaring en werkomgeving. De UNPCs voeren per jaar 1-2 projecten uit en krijgen 4-8 uur PDCA-training. Elk jaar presenteren ze hun onderzoek door middel van een posterpresentatie.
Opleidingsmogelijkheden
Tijdens bezoeken aan het Valencia Community College en de University of Central Florida maken we kennis met de verschillende opleidingsmogelijkheden voor verpleegkundigen in de VS.
Associate en bachelor opleiding leggen hetzelfde staatsexamen af
Dr. Ruby Alvarez, interim Dean van de School of Nursing van het Valencia Community College, legt uit dat de studenten van de associate en bachelor opleiding hetzelfde staatsexamen afleggen. In de dagelijkse beroepspraktijk betekent dit dat associate en bachelor opgeleide verpleegkundigen dezelfde taken (kunnen) vervullen. In het curriculum van de bachelor opleiding is wel meer aandacht voor overstijgende taken en managementtaken. Hiermee worden studenten voorbereid op een eventuele leidinggevende functie.
Kloof naar de praktijk
De opleiding voor een associate degree duurt 1,5 jaar. De studenten worden weinig - en tijdens de COVID-19-pandemie niet - blootgesteld aan de beroepspraktijk. Dit heeft als gevolg dat deze ‘nieuwe’ verpleegkundigen de kloof naar de praktijk moeten overbruggen als zij, na het afstuderen, aan het werk gaan. Dit geldt ook voor de thema’s rondom kwaliteit en veiligheid, maar doordat deze thema’s goed ingebed zijn in de dagelijkse zorgpraktijk, worden net afgestudeerde verpleegkundigen daar vanaf de 1e dag in meegenomen. Simulatieonderwijs is van groot belang tijdens de opleiding, aangezien er weinig ruimte is voor stages en praktijkervaring. Voor het simulatieonderwijs worden high fidelity simulation poppen ingezet in realistische patiëntensituaties.
Versneld programma, master degree en losse certificaten
De University of Central Florida biedt naast het traditionele bachelor programma een versneld programma aan voor bachelor afgestudeerden in een andere discipline en voor praktiserend verpleegkundigen met een associate degree). Daarnaast is het mogelijk om een master degree (nurse educator, leadership and management, healthcare simulation) of doctoral degree (DNP en PhD) te behalen. Ten slotte biedt de University de mogelijkheid om losse certificaten voor nurse practitioners, nurse educators en simulatieonderwijs te behalen.
Beroepstrots
Op onze vraag hoe het zit met beroepstrots van studenten en verpleegkundigen, geeft dr. Alvarez aan dat beroepstrots geen specifieke plek heeft in de curricula. Echter, het vak van verpleegkundige heeft van oudsher aanzien in de VS en studenten zijn trots om verpleegkundige te worden.
Residency program
Orlando Health heeft als onderdeel van het onboarding programma van nieuwe verpleegkundigen een residency program. Dit houdt in dat verpleegkundigen gedurende hun eerste jaar werken aan een kwaliteitsproject onder begeleiding van de directeur Research and Development en promovendi. De opbrengst van dit project dient de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg te verbeteren.
Overeenkomsten en aanbevelingen
Veel structuren en processen die we in Orlando Health gezien hebben, zijn al aanwezig in het ETZ:
- De Unit Nurse Practice Councils zijn vergelijkbaar met de bestaande kernteams op de verschillende afdelingen.
- De Clinical Nurse Specialists zijn vergelijkbaar met de Verpleegkundig Wetenschappers en adviseurs (met voorwaardelijke klinische ervaring). Sinds 2022 werken er Verpleegkundig Wetenschappers op een aantal afdelingen. We kunnen onderzoeken in hoeverre het functieprofiel van de Verpleegkundig Wetenschapper aansluit bij de rol van de Clinical Nurse Specialist.
- De Learning Specialist speelt een belangrijke rol in de vertaling van het onderwijs naar de praktijk (‘They are the connecting glue’). In het ETZ werken praktijkopleiders, wiens rol doorontwikkeld zou kunnen worden, zodat zij - naast de begeleiding van studenten - ook de professionele ontwikkeling van verpleegkundigen kunnen ondersteunen.
Aanbevelingen
Op basis van de verworven kennis en inzichten van de studiereis hebben we de volgende aanbevelingen voor het ETZ geformuleerd:
- Transformeer de bestaande kernteams naar Verpleegkundige Raden, waarin de betrokken verpleegkundigen nadrukkelijk aan het roer staan. Zij zijn daadwerkelijk verantwoordelijk voor de prestaties binnen het eigen domein. De activiteiten van de Raad hebben als doel de kwaliteit en veiligheid van patiëntenzorg te verbeteren aan de hand van de PDCA-cyclus. Elke Raad wordt voorgezeten door een voorzitter en vicevoorzitter (beiden verpleegkundigen).
- Ontwikkel een ondersteunende infrastructuur voor de Verpleegkundige Raad met een Clinical Nurse Specialist of adviseur.
- Verbind de (vice)voorzitters van de Verpleegkundige Raden door middel van lidmaatschap van het Verpleegkundig Staf Bestuur om verworven kennis en ervaring met elkaar - en ziekenhuisbreed - te delen.
- Borg de opvolging in de organisatiestructuur van de Verpleegkundige Raden (lid, vicevoorzitter, voorzitter en voormalig voorzitter). Hiermee kunnen carrièreperspectieven voor verpleegkundigen geconcretiseerd worden.
- Betrek ‘nieuwe’ verpleegkundigen vanaf hun eerste dag bij de Verpleegkundige Raad van de afdeling en geef ze een concrete opdracht op het gebied van kwaliteit en veiligheid (zie Residency Program). Elke ‘nieuwe’ verpleegkundige dient in het eerste jaar een concrete verbeteractie uit te voeren.
- Bestendig de huidige vakgroep Verpleegkundig Wetenschappers in het Lectoraat Continue Professionele Ontwikkeling van Verpleegkundigen. Dit vergroot de kans voor Verpleegkundig Wetenschappers op samenwerking met kennisinstituten (hogescholen, universiteiten) op het gebied van onderzoek en innovatie.
Over Annemarie de Vos en Joost Morssinkhof
Annemarie de Vos is Lector Continue Professionele Ontwikkeling van Verpleegkundigen in het ETZ. Zij maakte de studiereis als onderdeel van het door ZonMw gefinancierde programma Leadership Mentoring in Nursing Research 2.0 (zie kader). De studiereis maakte zij samen met Joost Morssinkhof. Hij is organisatorisch hoofd eenheden longgeneeskunde, geriatrie en PAT in het ETZ.
Colofon
Tekst: Annemarie de Vos en Joost Morssinkhof
Eindredactie: ZonMw
Verpleegkundig leiderschapsprogramma LMNR 2.0
In februari 2019 startte de 2e groep fellows met het 2-jarig verpleegkundig leiderschapsprogramma Leadership Mentoring in Nursing Research (LMNR 2.0): een leiderschapstraining gericht op gepromoveerde verpleegkundigen en postdocs die werkzaam zijn als onderzoekers. Op 26 februari 2021 vond de slotbijeenkomst Connecting the dots: notes on nursing #2030 plaats.
De ontwikkeling en uitvoering van de leiderschapstraining LMNR 1.0 werd gefinancierd vanuit het inmiddels afgeronde ZonMw-programma Tussen Weten en Doen II. De uitvoering van LMNR 2.0 is ook gefinancierd vanuit het programma Tussen Weten en Doen II, maar wordt vervolgd in het programma Verpleging en Verzorging. In 2023 start LMNR 3.0 (met financiering vanuit het programma Verpleging en Verzorging).