Sessie 3: Wat heeft COVID-19 ons geleerd voor een parate toekomst?

Het is bekend dat scholen een belangrijke verspreidingsbron kunnen zijn van respiratoire infectieziekten zoals influenza. Toen het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 zich wereldwijd verspreidde, was het lange tijd onduidelijk in hoeverre scholen een belangrijke rol speelden in de verspreiding, omdat infecties onder kinderen en adolescenten veelal mild of symptoomloos verliepen en niet werden herkend. Wij onderzochten tijdens het eerste jaar van de coronapandemie de mate van verspreiding in scholen, en deden onderzoek naar de invloed van coronamaatregelen op infectie-aantallen in scholen en de rol van binnenklimaat hierbij. In het najaar van 2020 werden enkele uitbraak studies uitgevoerd in scholen van het voortgezet onderwijs om de mate van onopgemerkte verspreiding in kaart te brengen. Ook werd met uitgebreide omgevingsbemonstering in scholen gekeken naar de mate van aanwezigheid van virusdeeltjes in de lucht. Daarnaast werden 20 scholen gedurende langere tijd intensief gevolgd voor het aantal gerapporteerde coronabesmettingen, de coronamaatregelen die de scholen invoerden, en de CO2 concentratie in een steekproef van klaslokalen als maat voor de mate van ventilatie. Van al deze factoren werd onderzocht in hoeverre ze een relatie hadden met het aantal gerapporteerde besmettingen in de school. De resultaten van deze studies, de opgedane inzichten alsmede het vervolgonderzoek zullen worden besproken tijdens de presentatie.

Spreker
Dr. P.C.J.L. Bruijning-Verhagen, Universitair Medisch Centrum Utrecht

Al vroeg in de COVID-19 pandemie werd duidelijk dat ouderen hard geraakt werden: ziekenhuizen stroomden vol met vooral kwetsbare ouderen en van alle sterfte aan COVID-19 betrof het in 90% een 70-plusser. In allerijl werd de Clinical Frailty Scale (CFS) – een maat van kwetsbaarheid - ingevoerd om te onderbouwen of verwijzing naar het ziekenhuis of behandelen op de IC bijdragend zou zijn. Maar was de CFS eigenlijk wel voorspellend voor een slechte uitkomst? Ook in de eerstelijn? Maar hoe komt het eigenlijk dat het met ouderen zoveel slechter afliep? Welke ouderen hielden langdurige klachten? Wat vonden ouderen zelf eigenlijk belangrijk? In het COVID-19 in Older People (COOP) project onderzochten we deze vragen. Door gebruik te maken van gegevens die al waren verzameld in bestaande studies en deze te verrijken met nieuwe gegevens (waaronder follow-up) en door ouderen te bevragen. Met wetenschappers en ouderen samen in de projectgroep.

Spreker
Simon Mooijaart, Leids Universitair Medisch Centrum

Met data uit kwaliteitsregistraties en vragenlijstonderzoek onderzoekt het COVID Surg project de impact van de COVID-pandemie op de patiënt die een ingreep nodig had. De inrichting van het zorgproces, uitkomsten van ingrepen en ervaringen van patiënten en zorgverleners worden met elkaar verbonden om lessen voor de toekomst te leren. Hoe stel je prioriteiten wanneer de capaciteit van de zorg onder druk staat? En wat vinden patiënten hierin belangrijk?

Spreker
Roos van Vuren, UMC Groningen

Tijdens de COVID-19 pandemie werd een hoger sterftecijfer waargenomen dan verwacht: er was sprake van “oversterfte”. Het PREPPING for Pandemics-project probeerde inzicht te genereren in (over)sterfte en COVID-gerelateerde negatieve gezondheidsuitkomsten, voor de Nederlandse bevolking als geheel én specifieke populatiegroepen daarbinnen. Om dit mogelijk te maken werd een uitgebreide data-infrastructuur opgezet, gebaseerd op CBS Microdata. Dit leidde tot een gedetailleerd perspectief op (ongelijkheid in) oversterfte en negatieve gezondheidsuitkomsten op subgroep niveau, waarbij sommige populatiegroepen wel degelijk kwetsbaarder bleken dan anderen.

PREPPING for Pandemics voegt een extra dimensie toe aan de huidige geaggregeerde oversterfte statistieken. En laat zien hoe, met beschikbaarheid van de vereiste data, gedetailleerde datagedreven inzichten kunnen worden gegenereerd die niet alleen leiden tot beter begrip van de gevolgen van de pandemie, maar ook beleid en besluitvorming kunnen informeren ten tijde van toekomstige pandemieën.

Spreker
Rosan van Zoest, Amsterdam health & technology institute
Mark Verhagen, Amsterdam health & technology institute