Goed Begrepen en In Gesprek op herhaling

Zorgprofessionals hebben te maken met mensen uit diverse culturen, of met mensen die moeite hebben met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over gezondheid. 1 op de 3 mensen begrijpt het taalgebruik in gesprekken, bijsluiters en gangbare bewegwijzering wat minder goed. Er is al veel ontwikkeld om daarbij te helpen. De materialen leiden volgens zorgverleners tot een daadwerkelijke verbetering in begrijpelijke communicatie en samen beslissen met patiënten in de palliatieve fase met beperkte gezondheidsvaardigheden. Nu gaan we het gebruik van deze materialen stimuleren in zowel ziekenhuizen als huisartsenpraktijken.

Afbeelding

Er is steeds meer aandacht voor palliatieve zorg en het (op tijd) voeren van gesprekken over het levenseinde. Toch krijgen nog lang niet alle patiënten deze zorg daadwerkelijk aangeboden. De gesprekken die wél gevoerd worden zijn voor veel patiënten niet goed te begrijpen en er is onvoldoende aandacht voor de sociaaleconomische of culturele context van de patiënt en hun naasten. Het aanpassen van de communicatie aan patiënten die moeite hebben met lezen en schrijven of die - al dan niet door hun situatie - beperkte gezondheidsvaardigheden hebben en daardoor informatie moeilijk op kunnen nemen en toe kunnen passen, is dan ook van groot belang voor hun kwaliteit van leven. In 2 projecten, ‘Goed Begrepen’ over begrijpelijke taal en samen beslissen, en ‘In gesprek over leven en dood’ over interculturele palliatieve zorg, ontwikkelden, testten en evalueerden Pharos en het Nivel voor zorgverleners en patiënten in de palliatieve zorg een scala aan materialen om de communicatie met mensen in kwetsbare situaties effectiever te laten verlopen.

We zien dat het nodig is om steeds opnieuw aandacht te geven aan mensen die daar zelf misschien niet om vragen. Daarom gaan we in dit project, samen met ziekenhuizen en huisartsenpraktijken, het gebruik van de materialen en geleerde lessen van ‘Goed Begrepen’ en ‘In gesprek over leven en dood’ stimuleren. We hopen dat patiënten en naasten, en dan met name de groep patiënten en naasten met beperkte gezondheidsvaardigheden en/of een migratieachtergrond, zich ondersteund en gehoord voelen in hun laatste levensfase, door alle zorgverleners die zij in die tijd tegenkomen.

Gedurende 1 jaar gaan we aan de slag met 1 ziekenhuisafdeling (of -polikliniek) en 2 eerstelijnspraktijken uit dezelfde regio als het ziekenhuis. In het tweede jaar doen we hetzelfde in een tweede regio, waarbij de lessen uit de eerste regio worden meegenomen. Het worden hele praktische trajecten waarbij leren op de werkvloer centraal staat.

In onze projectgroep zitten Janneke Noordman en Sandra van Dulmen van het Nivel, Gudule Boland en Sanne Niemer van Pharos, huisarts en onderzoeker Marianne Dees en Stichting ABC wordt vertegenwoordigd door Jos Niels en Rob Weijers. Stichting ABC is een organisatie van en voor ervaringsdeskundigen laaggeletterdheid. Daarnaast betrekken we voorlichters uit het project In gesprek over leven en dood. Zij werken mee aan bijeenkomsten en trainingen in ziekenhuizen en huisartsenpraktijken, testen nieuwe materialen en geven zorgverleners advies over begrijpelijke gesprekken.

In de regio’s werken we samen met medewerkers van ziekenhuizen en huisartsenpraktijken en hun patiënten en naasten. Hoe dat er precies uit gaat zien gaan we ontdekken.

We willen een heleboel. Janneke Noordman, 1 van de Nivel-onderzoekers, zei het bij de afsluiting van Goed Begrepen 1: ‘Zorgverleners zijn veel te breedsprakig, gebruiken veel te veel jargon, gebruiken veel te veel andere moeilijke woorden en bovendien: ze willen in 1 gesprek teveel onderwerpen bespreken.’ In dit project willen we bereiken dat ze dat niet meer doen en dat ze vaker gebruikmaken van de eerder ontwikkelde materialen en de nieuwe geleerde lessen. 

Afbeelding

Communicatie oefenen we in trainingen en met hulp van de e-learning Goed Begrepen. We voegen daar nieuwe scenario’s toe over minimaal 3 ziektebeelden. Zorgverleners kunnen dan gesprekken oefenen met virtuele patiënten over bijvoorbeeld hartfalen, nierfalen, geriatrie of ALS, en misschien maken we een scenario over Advance Care Planning (ACP: ofwel proactieve zorgplanning). De onderwerpen van de nieuwe scenario’s kiezen we samen met de zorgverleners.

Hoe je als ziekenhuisafdeling of huisartsenpraktijk werkt aan begrijpelijke communicatie leggen we vast in een concrete handreiking voor andere eerstelijnspraktijken en afdelingen/poli’s van ziekenhuizen. In deze handreiking zijn ook concrete stappen beschreven om te komen tot een goede overdracht van en met patiënten in de palliatieve fase tussen de tweede- en eerstelijnszorg want ook daar gaat nu het een en ander mis. Het zou mooi zijn als er al voor het ontslag contact is met de huisarts. We zien nu dat de huisarts en apotheker bij ontslag uit het ziekenhuis niet snel genoeg geïnformeerd worden. Of ze ontvangen wel informatie maat volgen dat niet op door de patiënt te bellen of te bezoeken. Zeker voor patiënten in kwetsbare situaties is dat erg belangrijk.

Als laatste willen we graag dat naasten na het overlijden tevreden met de gevoerde gesprekken, de zorg en de communicatie rond de overdracht van de tweede- naar eerstelijnszorg. 

Wij hebben er zin in: Op naar een goed begrepen gesprek over leven en dood!