Deze 10 projecten ontwikkelen kennis over een gezonde leefomgeving

Praktijkgerichte kennis voor gezondheid in kwetsbare wijken
In 10 projecten ontwikkelen gemeenten, GGD-en en onderzoekers samen praktijkgerichte kennis voor een gezonde leefomgeving, veelal in aansluiting op de SPUK van het GALA. De resultaten gaan gemeenten en GGD-en helpen om gezondheid mee te wegen bij het inrichten van de fysieke omgeving. Met name om de gezondheid te verbeteren in kwetsbare wijken.

Praktische resultaten in 2025

De projecten zijn begin 2024 gestart en leveren voor de zomer van 2025 hun resultaten op met kennis over een gezonde leefomgeving. Denk aan handreikingen en checklists voor gemeenten, GGD’en en provincies. Blijf deze webpagina volgen, want hier verzamelen we alle relevante informatie over deze projecten. Denk aan tussentijdse artikelen, maar vooral juist: de resultaten. 

Elk van de 10 projecten rond kwetsbare wijken richt zich op 1 of meerdere hoofdonderwerpen:

  1. Systematisch volgen, evalueren en onderzoeken van ingrepen in de leefomgeving
  2. Onderzoeken wat binnen kwetsbare wijken werkt
  3. Kennisontwikkeling van processtappen voor de besluitvorming

Hieronder staan de gehonoreerde projecten gegroepeerd per hoofdonderwerp.

Systematisch volgen, evalueren en onderzoeken

Wat zijn de effecten van uitgevoerde of lopende ingrepen in de leefomgeving? En wat zijn de werkzame elementen? 3 projecten volgen, evalueren en onderzoeken uitgebreid verschillende ingrepen in de leefomgeving. Dit is tot nu toe relatief weinig gedaan. Om goed inzicht te krijgen in de effecten, zoeken zij antwoorden op vragen zoals: Hoe is het project verlopen? Wat was de werkwijze van de onderzoekers? Wat hebben zij wel of niet kunnen meten? 

Ontmoeting
1 / 3

Ontmoeting in de wijk

Dit consortium onderzoekt in de provincie Utrecht hoe zij ontmoetingsplekken kunnen inrichten die aansluiten bij tienermeiden en vrouwen met een migratieachtergrond. Dit doen ze met behulp van onderzoeksmethoden Photovoice en het BOLK-model en levert een handelingsperspectief op voor gemeenten, GGD-en provincies. 

Lees het artikel
2 / 3

Groen Samenspel

Dit consortium onderzoekt in de gemeente Leiden hoe inwoners van kwetsbare wijken kunnen profiteren van de positieve werking van een groene omgeving op gezondheid. Ze onderzoeken middels datasets wat de onderliggende mechanismen zijn en ontwikkelen samen met inwoners groene interventies in de wijk.

Bekijk de projectpagina
3 / 3

Samen gezond bezig in de wijk

Dit consortium evalueert 3 projecten in Den Haag Zuidwest. Het proces van herinrichtingen analyseren ze samen met inwoners en ze zoeken naar factoren die het gebruik van de projecten door inwoners bevorderen of belemmeren.

Bekijk de projectpagina

Onderzoeken wat binnen kwetsbare wijken werkt

Het gebruik en effect van een gezonde leefomgeving verschilt per persoon. Verschillende factoren spelen hierbij een rol. Denk aan cultuur, leeftijd en huishoudenssamenstelling. Doordat behoeften uiteenlopen, zijn er meer voorbeelden nodig met een nauwkeurige omschrijving van de context en de effecten van de interventies. 3 projecten onderzoeken wat werkt voor welke groep en waarom. 

Kwetsbare wijken RIVM Huizen
1 / 3

GGroen: Ontsluiten van de Gezondheidswaarde van een Groen Zuid Limburg

Dit RuimteGIDS consortium in Zuid-Limburg achterhaalt bij inwoners welke aanpassingen in het groen bijdragen aan het verbeteren van de gezondheid in kwetsbare wijken. Deze inzichten dragen vervolgens bij aan richtlijnen voor beleid en stimuleren het gebruik van groen. Het RuimteGIDS consortium bouwt voort op een samenwerkingsverband. 

Bekijk de projectpagina
2 / 3

Integraal werken aan een gezonde leefomgeving in kwetsbare wijken

Dit consortium onderzoekt samen met bewoners en professionals fysieke en sociale problemen in 3 Overijsselse gemeenten. Samen leren ze wat werkt, waarom en voor wie en leveren ze praktische handvatten op voor professionals. 

Bekijk de projectpagina
3 / 3

Een fijne wijk maken we samen

Dit consortium betrekt inwoners bij verbetering van de leefomgeving in 2 wijken in Brabant. Dat doen ze middels realistisch evalueren en participatief onderzoek. In samenwerking met sleutelpersonen bespreken ze met inwoners oplossingsrichtingen voor de inrichting en het gebruik van de leefomgeving. 

Bekijk de projectpagina

Processtappen voor de besluitvorming

Hoe betrekt u bewoners van een kwetsbare wijk goed bij hun leefomgeving, zonder hen te overvragen? 4 projecten doen kennis op om kwetsbare inwoners te betrekken en om met hen het gesprek aan te gaan. Bij de besluitvorming over de inrichting van de leefomgeving, zijn verschillende domeinen betrokken. Deze zijn niet altijd goed met elkaar verbonden en hebben soms andere zienswijzen. Belangrijk dus dat de juiste mensen op het juiste moment aan tafel zitten. 

Kwetsbare wijken RIVM Delft
1 / 4

Bewonersinitiatieven in de leefomgeving voor langer gezond thuis wonen door ouderen in Flevoland

Dit consortium ontwikkelt kennis over bewonersinitiatieven van ouderen om langer gezond zelfstandig thuis te wonen in kwetsbare wijken in Flevoland. Ze zorgen voor zicht op de impact van bewonersinitiatieven op bewoners, de wijk en besluitvormingsprocessen.

Bekijk de projectpagina
Kwetsbare wijken RIVM Delft
2 / 4

Gezonde leefomgeving Nijmegen: Verbinden en organiseren

Dit consortium maakt met actiegericht onderzoekt inzichtelijk welke maatregelen nodig zijn voor een gezonde leefomgeving in de Kanaalzone – Zuid in Nijmegen. Het project betrekt inwoners en professionals en brengt de processtappen  (proces, advies, kennis en samenwerking) van ruimtelijke projecten in kaart.

Bekijk de projectpagina
3 / 4

Gezonde voedselomgeving als complex vraagstuk

Dit consortium onderzoekt in de proeftuinen in Ede, Amsterdam en Rotterdam de besluitvorming voor het herinrichten van de voedselomgeving en ontwikkelt een aanpak voor gemeenten. De uitkomsten bieden gemeenten handvatten voor samenwerking met inwoners in besluitvorming.

Bekijk de projectpagina
4 / 4

LivingLab Wijkaanpak Hitte

Dit consortium ontwikkelt samen met 3 Rotterdamse wijken een wijkaanpak en handreiking als volgende stap in het hitteplan. Het project betrekt bewoners van kwetsbare wijken en kijkt welke fysieke innovaties passend zijn en hoe men zich kan voorbereiden op hitte. 

Bekijk de projectpagina

Gezonde Leefomgeving Integrale Aanpak

Deze projecten doen onderzoek met subsidie uit onze ronde ‘Ontwikkelen van kennis over een gezonde leefomgeving in kwetsbare wijken en gebieden’ van ons programma Gezonde Leefomgeving Integrale Aanpak (GLIA). Naast deze 10 projecten, zijn er ook 15 projecten die beleid ontwikkelen en uitvoeren en 30 korte impuls-projecten die praktijkvoorbeelden hergebruiken. Daarnaast is in 3 living labs domein overstijgend samengewerkt. 

GLIA is onderdeel van het bredere programma Gezonde Leefomgeving, dat ZonMw en RIVM samen uitvoeren in opdracht van het ministerie van VWS. 

Contact

Rianne Weggemans

Senior programmamanager
Glia [at] zonmw.nl

Sophie Rijsman

Programmamanager
Glia [at] zonmw.nl

Blijf op de hoogte

Op deze pagina verzamelen we de resultaten van deze 10 projecten. Wilt u niets missen? Volg onze Preventienieuwsbrief en LinkedIn pagina voor het laatste nieuws.