Interview Luc de Witte en Bregje Thomassen
Samenwerking, kennisontwikkeling en implementatie in de hulpmiddelenzorg
In 2021 hadden wereldwijd 2,1 miljard mensen ondersteunende hulpmiddelen nodig.
In 2050 is dit aantal opgelopen tot 3,5 miljard’, schetst Luc de Witte de urgentie. ‘Daar zitten ook mensen met een bril bij, maar ook als we die buiten beschouwing laten hebben we het over enorme aantallen, ook in Nederland. In de praktijk ligt het gebruik vele malen lager. Een derde van de ouderen boven de zestig zou eigenlijk een hulpmiddel kunnen gebruiken.’
Om de komende jaren in de stijgende hulpvraag te voorzien, moet volgens De Witte het hele proces rondom de verstrekking van hulpmiddelen worden verbeterd. Van behoeftebepaling, informatievoorziening zowel aan de kant van gebruikers als professionals, tot het concrete gebruik van hulpmiddelen.
Met de Academische Werkplaats ‘Technologie voor Thuis’ hopen verschillende zorgpartijen, gebruikersorganisaties, onderwijs én de gemeente Den Haag door nauw samen te werken, belangrijke stappen te zetten in het doelmatig gebruik van hulpmiddelen.
De ontwikkelingen rondom hulpmiddelen gaan razendsnel
De Witte wijst erop dat in de EASTIN database, een onafhankelijke internationale database, al meer dan 15.000 hulpmiddelen te vinden zijn. Cliënten en zorgprofessionals hebben hierover maar weinig kennis in huis. Zeker in combinatie met het feit dat ontwikkelingen in de technologie heel snel gaan, waardoor nieuwe hulpmiddelen beschikbaar komen, leidt dit ertoe dat de mogelijkheden van hulpmiddelen nog niet optimaal gebruikt worden. En dat terwijl ze een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van de huidige crisis in de zorg.
De Witte: ‘Er wordt vaak over technologie in de zorg gesproken, maar dan gaat het over hoe technologie de professionals kan ondersteunen of vervangen. Veel minder aandacht gaat uit naar de mogelijkheden, die hulpmiddelen kunnen bieden. En die gebruikers bovendien in staat stellen om langer thuis te wonen en zelfstandiger te leven.’
Gebruiker centraal
De Academische Werkplaats ‘Technologie voor Thuis’ gaat onderzoek doen naar hoe hulpmiddelen thuis efficiënter en effectiever kunnen worden ingezet. Bregje Thomassen, projectcoördinator van de werkplaats, benadrukt dat hierbij de gebruiker centraal staat. ‘Het gaat altijd om maatwerk: wat voor de één goed werkt, kan bij de andere gebruiker anders uitpakken.’
Wie het heeft over hulpmiddelen, heeft het automatisch over de financiering. Wordt een hulpmiddel vergoed door de gemeente of moet de gebruiker bij de zorgverzekering aankloppen?
De werkplaats wil daarom voor de regio Haaglanden eerst in een onderzoek de problematiek, behoeften en ervaringen van de gebruikers van hulpmiddelen in kaart brengen.
De Witte: ‘Ook de toegankelijkheid van hulpmiddelen gaan we onderzoeken. In de gemeente Den Haag wonen veel mensen die laaggeletterd zijn en met een diverse achtergrond de taal niet goed machtig zijn. Het hulpmiddelengebruik is onder deze groep relatief erg laag. ’Hoe kunnen we deze mensen nu beter bereiken en behoeften beter bepalen? Mede door de digitalisering van de zorg dreigt de kloof met deze groepen alleen maar groter te worden.’
Complexe wereld
De wereld van de hulpmiddelen is complex, stelt de lector. ‘We gaan nu met alle partners binnen onze werkplaats de belangrijkste kernproblemen formuleren. Wat is de top vijf waar we met elkaar iets aan willen doen? Denk aan deskundigheidsbevordering en beschikbaarheid van informatie.’
In november 2022 werd door de gemeente Den Haag de Technologie voor Thuis Verkenner gelanceerd. Een handige tool, die helpt om hulpmiddelen te vinden, waardoor mensen ‘prettig en zelfstandig thuis kunnen wonen’. Bij twee uitleencentra in de stad kunnen mensen vervolgens deze hulpmiddelen ophalen en uitproberen. Het is de bedoeling dat er in de toekomst veel meer uitleenplekken bijkomen. Dit helpt in het terugdringen van zorgkosten en onnodig gebruik.’
Deze tool moet uitgroeien tot een Tripadvisor voor hulpmiddelen, met reviews van gebruikers
Deze verkenner was al in ontwikkeling vóór de start van de werkplaats. Projectcoördinator Thomassen: ‘Dit sluit perfect aan bij de werkplaats. In de toekomst moet deze tool uitgroeien naar een soort Tripadvisor voor hulpmiddelen, met veel informatie en reviews van gebruikers. Ook de opschaling van de uitleenpunten gaan we met praktijkprojecten vanuit de werkplaats verder oppakken.’
Het enthousiasme voor deze onderlinge samenwerking bij de partners is groot. ‘Iedereen ziet de urgentie en noodzaak tot een betere samenwerking.’
Volgens De Witte is de drempel om een hulpmiddel te gebruiken nog vaak erg hoog. ‘Dat heeft alles te maken met hoe we in Nederland over hulpmiddelen spreken. Als het echt niet anders kan, dan moet het maar, is het idee. We gebruiken in het dagelijks leven allerlei vormen van technologie, maar het wordt blijkbaar een ander verhaal wanneer het over hulpmiddelen gaat.’
De Witte: ‘Mijn droom zou zijn dat mensen in de nabije toekomst op een informatiezuil in de wijk, bijvoorbeeld in een winkelcentrum, informatie over hulpmiddelen kunnen vinden. Compleet met informatie over prijs en verstrekking. De maatschappelijke impact van het investeren in goede hulpmiddelen - de economische return of investment - is enorm. We zien het helaas altijd als een kostenpost. Maar het is toch top dat we allemaal ouder worden? Dat is te danken aan de fantastische ontwikkelingen in de gezondheidszorg. Waarom kijken we daar niet veel positiever tegenaan?’
Luc de Witte
Luc de Witte houdt zich al jaren bezig met ontwikkeling, evaluatie en implementatie van technologie voor de zorg. Eerder was hij hoogleraar Health Services Research bij het Centre for Assistive Technology and Connected Healthcare (CATCH) aan de Universiteit van Sheffield. De Witte werkte onder andere als hoogleraar Technologie in de Zorg aan de Universiteit Maastricht en lector op hetzelfde onderwerp bij Zuyd Hogeschool te Heerlen. Hij heeft uitgebreide ervaring met innovaties in de gezondheidszorg in het domein van de langdurende zorg: revalidatie, ouderenzorg, gehandicaptenzorg en de zorg voor mensen met een chronische ziekte.
Bregje Thomassen
In dit Kenniscentrum werken negen onderzoeksgroepen samen aan de onderzoeksvraag: Hoe kunnen we de gezondheid van burgers in de regio bevorderen door in te zetten op sociale en technologische innovaties? Dit praktijkgerichte onderzoek wordt met zowel het werkveld als met de opleidingen van de hogeschool uitgevoerd. Bregje Thomassen is zowel de programmacoördinator van het Kenniscentrum Health Innovation van de Haagse Hogeschool, als van de Academische Werkplaats ‘Technologie voor Thuis’.
Het ZonMw-programma Goed Gebruik Hulpmiddelen thuis (GGH) stimuleert kennisontwikkeling om de kwaliteit en doelmatigheid van hulpmiddelenzorg in de thuissituatie te verbeteren. Academische werkplaatsen en fellowships bevorderen een stevige kennis- en onderzoeksinfrastructuur.
Academische werkplaatsen
In de academische werkplaats gaan verschillende partijen samenwerken om maatschappelijk relevante onderzoeksvragen in de praktijk van hulpmiddelenzorg in de thuissituatie te prioriteren, te onderzoeken en de daarbij ontwikkelde kennis te implementeren in de praktijk. De werkplaats zorgt voor een betere samenwerking tussen praktijk, onderzoek en onderwijs.
Fellowships
De Fellowship subsidie biedt zeer getalenteerde kandidaten de mogelijkheid om de uitwisseling van vragen uit de praktijk en het toepassen van academische kennis in de thuispraktijk te versterken. Hierbij krijgen zij toegang tot de expertise, het netwerk, relevante academische werkplaatsen en instellingen van het hulpmiddelenzorg-veld en nemen zij deel aan onderwijs. Een fellow is ambassadeur binnen het veld van hulpmiddelenzorg in de thuissituatie, draagt bij aan netwerkvorming en aan het versterken van de kennis- en onderzoeksinfrastructuur binnen dit werk- en onderzoeksveld, met als doel om aan het einde van het programma een echte expert in dit veld te zijn.
Publicatiedatum: 7 maart 2023