Hoe kan MantelzorgBalans het beste worden ingezet door (zorg- en welzijns)professionals?

Mantelzorgers zorgen vaak met toewijding voor iemand die niet meer beter wordt, maar vinden dit ook zwaar. Samen met mantelzorgers en zorgprofessionals ontwikkelden we afgelopen jaren de website MantelzorgBalans om deze groep mantelzorgers te ondersteunen. Mantelzorgers gaven aan behoefte te hebben aan een overzicht van alle hulpmogelijkheden, 1 aanspreekpunt voor het regelen van alle praktische zaken, een omgeving die de mantelzorger in de gaten houdt en aandacht dat hun naaste gaat komen te overlijden. Zo is er praktische informatie op de website te vinden over welke hulp beschikbaar is en welke zaken mantelzorgers alvast kunnen regelen tijdens de ziekte, voor en rond het overlijden van een naaste (bijvoorbeeld, wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament, wat wil je naaste dat er met zijn/haar digitale accounts gebeurt). Ook biedt de website oefeningen om inzicht te krijgen in bijvoorbeeld mantelzorgtaken en andere activiteiten, eigen grenzen aangeven, omgangswensen en ervaringen en praktische tips van ervaren mantelzorgers. Daarnaast kan een mantelzorger herinneringen opslaan en delen met de eigen omgeving. Mantelzorgers kunnen MantelzorgBalans zelfstandig gebruiken op een manier die zij fijn vinden.

We gaven MantelzorgBalans bekendheid via, onder andere, de landelijke netwerken van de organisaties Zorgbelang en MantelzorgNL. Uit een eerdere evaluatie met mantelzorgers bleek dat zij MantelzorgBalans informatief vonden en het hen liet nadenken over zaken waar ze zelf niet eerder aan hadden gedacht. Uit eerdere gesprekken met professionals uit de zorg of het sociale werkveld bleek dat zij denken dat het begeleiden van mantelzorgers met de website meerwaarde kan hebben. Je zou hierbij kunnen denken aan het bespreken van de ervaringen van mantelzorgers na het doen van een oefening op de website. Of hen wijzen op informatie op de website en de volgende keer vragen of zij hierover nog vragen hebben of ergens hulp bij kunnen gebruiken. 

We weten nog niet welke professionals in de zorg of het sociale werkveld mantelzorgers goed zouden kunnen ondersteunen met MantelzorgBalans. Je kan hierbij denken aan werkvelden zoals de thuiszorg, huisartsenzorg, sociaal werk of het verpleeghuis. Ook weten we niet hoe de ondersteuning in hun werkveld het beste kan werken. Daarom willen we in ons project ‘Beter gebruik van de MantelzorgBalans-tool: implementatie in diverse settingen’ eerst kijken welke professionals in welke werkvelden geschikt kunnen zijn. Daarna onderzoeken we samen met deze professionals hoe zij MantelzorgBalans het beste in hun eigen werkveld kunnen inzetten en wat dit hen en mantelzorgers oplevert. We willen dit binnen 5 verschillende werkvelden gaan doen met 6 tot 8 professionals per werkveld.

Binnen elk werkveld gaan we met een mantelzorger in gesprek hoe diegene denkt dat mantelzorgers het beste ondersteund kunnen worden door de professional. Welke wensen heeft de mantelzorger hierin? Ook gaan we in gesprek met een manager of teamleider binnen elk werkveld. We willen nagaan wat vanuit hun rol belangrijk is: waar moeten we rekening mee houden en wat is er haalbaar vanuit hun oogpunt? We combineren de ervaringen van professionals met de ervaringen en wensen van mantelzorgers en managers om MantelzorgBalans zo passend mogelijk in de verschillende werkvelden in te zetten.

Professionals doorlopen de stappen zoals aangegeven in figuur 1. Stapsgewijs onderzoeken we samen met professionals, mantelzorgers en managers hoe het begeleiden met MantelzorgBalans gaat, waar men tegenaan loopt en hoe we dit kunnen verbeteren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er extra instructie over de website nodig is, misschien hebben professionals bepaalde materialen nodig om aan mantelzorgers te geven of willen ze graag elke maand een herinnering aan MantelzorgBalans ontvangen. We verbeteren deze dingen. Daarna beschrijven we de nieuwe manier van werken in een implementatieplan per setting en professionals gaan hiermee aan de slag. Tot slot evalueren we hoe het begeleiden met MantelzorgBalans nu ging en wat het professionals en mantelzorgers oplevert.

Afbeelding

We krijgen inzicht in welke werkvelden en door wie mantelzorgers begeleid kunnen worden met MantelzorgBalans. Ook weten straks we hoe dit in elk werkveld het beste lukt. We maken een gids met de werkwijze, resultaten en geleerde lessen zodat andere professionals binnen vergelijkbare werkvelden in Nederland mantelzorgers op een zo goed mogelijke manier kunnen ondersteunen met MantelzorgBalans. Samen met projectpartners en hun netwerk verkennen we de komende periode hoe we MantelzorgBalans op de lange termijn kunnen onderhouden.

Ons project is op 1 mei 2024 gestart. We verkennen op dit moment of de volgende 5 werkvelden en professionals geschikt zijn voor het begeleiden met MantelzorgBalans: 

1. huisartsenpraktijk (huisartsen en praktijkondersteuners huisarts (POH))
2. thuiszorg (onder andere wijkverpleegkundigen en verpleegkundigen met aandachtsveld palliatieve zorg)
3. bedrijfshulpverlening (bedrijfsartsen, bedrijfsverpleegkundigen en bedrijfsmaatschappelijk werkers)
4. verpleeghuiszorg (specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundigen en verzorgenden) 
5. mantelzorgondersteuners die vanuit of voor de gemeente werkzaam zijn 

Inmiddels willen verschillende professionals mee doen aan dit project. In januari 2025 start de groep professionals uit de thuiszorg met stap 1 van het project. Hierna volgt de rest van de groepen. Samen met professionals, mantelzorgers en managers gaan we ontdekken hoe mantelzorgers het beste ondersteund kunnen worden met MantelzorgBalans om zo de belasting voor mantelzorgers én professionals te verbeteren!

Dit artikel komt te staan in de nieuwsbrief Palliatieve Zorg, editie november 2024, over onderwijs en de palliatieve zorg. Wilt u onze nieuwsbrief ontvangen? Meld u dan aan.