Mantelzorg

In de zorg voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn, gaat een groot deel van de aandacht vaak naar de patiënt. Oog voor de mantelzorger is minstens zo belangrijk. Maar hoe pak je dat aan als zorgprofessional?

Elke mantelzorger en elke mantelzorgsituatie is uniek. In diverse projecten is onderzoek gedaan naar de verschillende ondersteuningsbehoeftes van de mantelzorger. Dit is omgezet in tools en trainingen voor zorgprofessionals om hen te ondersteunen. Het is echter niet een lijstje afvinken, juist het goede gesprek daarna helpt om de echt behoefte en oplossing boven tafel te krijgen.

In een interview vertellen de projectenleiders meer over hun projecten verder uit en hoe de opgerichte mantelzorg alliantie leidt tot betere ondersteuning. Alle tools vanuit de onderzoeksprojecten zijn terug te vinden in onze artikelenreeks  'Mantelzorgondersteuning in de palliatieve fase' en in ons boekje 'Praktische tools voor hulp bij goede palliatieve zorg'. 

De kwaliteitsstandaard Overbelaste mantelzorg helpt verzorgenden en verpleegkundigen in hun dagelijkse werk de juiste ondersteuning te bieden. Zowel aan de mantelzorgers zelf, alsook ten behoeve van de zorg die zij hun naasten bieden. Een eenduidige werkwijze is opgenomen, die duidelijkheid creëert in de rol die de zorgprofessional moet pakken.

Maar liefst 1 op de 4 zorgmedewerkers is mantelzorger. Een betere balans tussen werk en mantelzorg helpt om zorgmedewerkers gezond en inzetbaar te houden. In Limburg werken daarom beleid- en praktijkpartners, onderzoekers en andere organisaties samen om mantelzorgvriendelijk beleid in zorgorganisaties te implementeren.

Mantelzorgvriendelijk beleid

In het project Mantelzorgers in de zorgsector: who cares? is aandacht voor de combinatie van mantelzorg en werk van groot belang om duurzame inzetbaarheid van medewerkers in de zorg te bevorderen. Dit project heeft als doel het implementeren, verankeren en verspreiden van het 4-stappenplan voor mantelzorgvriendelijk beleid ten behoeve van het verbeteren van de bespreekbaarheid, steun en duurzame inzetbaarheid van medewerkers met mantelzorgtaken in de zorgsector.

Aandacht voor de dubbele belasting van vrouwelijke zorgprofessionals

In het project van Jet Bussemaker is gekeken naar de dubbele belasting van mantelzorg en werk bij vrouwelijke zorgprofessionals. Uit het onderzoek blijkt dat huis- en bedrijfsartsen de extra belasting als gevolg van mantelzorg vaak onderschatten. Hetzelfde geldt voor leidinggevenden. De onderzoekers adviseren om meer door te vragen naar de privésituatie van de vrouwelijke zorgmedewerker.

Naast tools voor zorgprofessionals om mantelzorgers te ondersteunen, zijn er ook tools voor de mantelzorgers zelf. In Nederland zijn ongeveer 600.000 mensen mantelzorger voor een naaste die palliatief wordt behandeld. Velen van hen komen niet aan zichzelf toe en willen meer balans in hun leven krijgen of behouden. De nieuwe tool MantelzorgBalans helpt mantelzorgers de balans te (her)vinden tussen zorgtaken en de andere activiteiten in hun leven. Zo bevat het oefeningen die helpen bij het nadenken over je eigen grenzen, maar ook verdiepende informatie over hoe je thuiszorg regelt.

De rol van e-health

Ook e-health kan de druk van mantelzorgers verlichten. Zo biedt het project Partner in Balans digitale ondersteuning, waarmee mantelzorgers leren beter voor zichzelf te zorgen en beter met lastige situaties om te gaan. Zo houden zij het langer vol, waardoor mensen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen.

De zorg voor een naaste met dementie is zwaar. Deze druk zal de komende jaren alleen maar toenemen, omdat het huidige beleid erop is gericht dat mensen met dementie langer thuis blijven wonen. Veel mantelzorgers hebben het gevoel dat ze er alleen voor staan en dat ze alles zelf moeten uitzoeken. Echter tijdens de zorg doen mantelzorgers veel kennis en ervaring op, die na het overlijden van de naaste vaak onbenut blijft. Hoe kan deze waardevolle expertise worden bewaard en gedeeld zodat het huidige mantelzorgers ondersteunt? Marjolein van der Marck, senior onderzoeker bij het Radboud Alzheimer Centrum van het Radboudumc, buigt zich in het GOUDMantel-project over deze vraag.