Open Access heeft als doel om publiek gefinancierd onderzoek voor iedereen online toegankelijk te maken. Open Access publicaties zijn beter vindbaar, worden vaker geciteerd en hebben een groter bereik. Dit geldt voor zowel inzage als hergebruik, zonder verdere financiële en/of juridische drempels. Ook moet deze publicatie via een algemeen toegankelijk medium (het internet) vindbaar zijn.
Tijdschriften die volgens Open Access-standaarden publiceren hebben geen abonnements- of aanschafkosten. Hiermee zijn de resultaten uit met publiek geld gefinancierd onderzoek voor een breder publiek toegankelijk. Zo wil ZonMw dat publicaties niet alleen direct toegankelijk zijn voor wetenschappers, maar ook voor clinici en patiënten. Verder is het van belang dat publicaties door professionals uit het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties snel worden gelezen en gedeeld. Open Access helpt daarmee de wetenschap vooruit en stimuleert de kennisuitwisseling tussen disciplines en tussen wetenschap en maatschappij.
Naast artikelen, moedigt ZonMw ook aan om andere type wetenschappelijke publicaties Open Access beschikbaar te stellen (zoals monographs, boeken, conference proceedings en grey literature), maar ook onderzoeksdata en kennisproducten van praktijkgericht onderzoek (zoals modellen, protocollen, prototypen, digitale tools, demonstraties). Zoals mooi geformuleerd door de Vereniging van Hogescholen: "Deze openheid is wezenlijk voor het bevorderen van de circulatie en creatie van kennis, zodat de impact van praktijkgericht onderzoek wordt vergroot. Deze impact is dan praktisch zichtbaar in de beroepspraktijk in de onderneming, de gemeente, de zorginstelling en in het onderwijs."
Voor meer informatie, zie o.a. het FAQ document onderaan deze website.
ZonMw verplicht onderzoekers om alle publicaties die voortkomen uit wetenschappelijk onderzoek dat geheel of gedeeltelijk door ZonMw gesubsidieerd is Open Access beschikbaar te stellen. Voor meer informatie over het ZonMw Open Access beleid, de verschillende Open Access routes, de voorwaarden en mogelijkheden, verwijzen we u naar het ZonMw Open Access beleid
Er zijn nationaal en internationaal veel ontwikkelingen geweest op het gebied van Open Access. Medio 2019 heeft ZonMw zich achter Plan S geschaard. Plan S is opgesteld door cOAlition S, een samenwerkingsverband van internationale subsidieverstrekkers, met als doel om 100% Open Access te bereiken. We wijzen u erop dat Plan S met ingang van 1 januari 2021 is geïmplementeerd, wat een aanscherping van het Open Access beleid betekent. Meer informatie vindt u terug in het bovengenoemde ‘ZonMw Open Access beleid’ document.
Uw publicatie over uw onderzoeksresultaten draagt positief bij kennisaccumulatie en de verspreiding van deze resultaten. Daarmee vergroot de kans dat uw artikel gevonden en gelezen wordt en dat levert zelfs een mogelijk citatievoordeel op. Daarnaast is het bereik (lezerspubliek) groter, zowel bij wetenschappelijke als maatschappelijke stakeholders. Denk daarbij aan samenwerkingspartners in de wetenschap (Team Science) en maatschappij (bijvoorbeeld patiëntvereniging) die kunnen meehelpen impact van het onderzoek te realiseren.
Het is de ambitie van de Nederlandse regering dat al het publiek gefinancierd onderzoek Open Access beschikbaar is. Om dit te bereiken, ondertekenden 10 partijen, waaronder NWO en ZonMw, in 2017 het Nationaal Plan Open Science. De stand van zaken op het gebied van Open Access bij gezondheidsonderzoek is in 2017 geïnventariseerd in opdracht van VWS.
Bovengenoemde factoren en met name het belang van patiënten en zorgprofessionals om vrije toegang te hebben tot alle beschikbare kennis voortkomend uit het onderzoek, maakt dat juist binnen gezondheidsonderzoek Open Access publiceren van groot belang is. Het Europese plan om de overgang naar het publiceren in Open Access tijdschriften en Open Access platformen te versnellen, sluit hierop aan.
Op 1 april 2021 is ZonMw, samen met NWO, lid geworden van Europe PMC (PubMed Central), een open science platform dat een wereldwijde collectie van wetenschappelijke artikelen en andere onderzoeksresultaten onderhoudt. Dit lidmaatschap maakt het onderzoekers van ZonMw-gefinancierd onderzoek mogelijk hun publicaties op één centrale plek met een wereldwijd publiek te delen. Daarmee voldoen ze ook aan één van de open access-eisen die ZonMw stelt aan door hun gefinancierde onderzoeksprojecten: het direct toegankelijk maken van publicaties.
Voor meer informatie, zie het persbericht, of de FAQ:
Europe PMC is meer dan alleen een platform. Het is ook een van de rijkste zoekmachines op het gebied van de levens- en medische wetenschappen. Publicaties worden automatisch verrijkt of gekoppeld met informatie uit andere bronnen zoals preprints en funding en project informatie, of bijvoorbeeld met links naar onderliggende onderzoeksdata.
Website Europe PMC: http://europepmc.org/
Video ‘What is Europe PMC?’ https://www.youtube.com/watch?v=2jyY9_hnpB8&feature=emb_imp_woyt
Voordelen van Europe PMC (PDF Engels): https://europepmc.org/docs/Europe%20PMC_search_access_discover.pdf
In de afgelopen jaren heeft ZonMw zich, samen met NWO, ingezet om implementatie van Plan S te realiseren. NWO en ZonMw hebben hiervoor onder andere hun voorwaarden aangescherpt, namelijk dat alle wetenschappelijke publicaties die voortkomen uit door NWO en ZonMw gefinancierd onderzoek direct open access gepubliceerd dienen te worden. Het lidmaatschap van Europe PMC is een volgende stap om onderzoekers te helpen dit te realiseren en te voldoen aan de principes van Plan S. Het lidmaatschap van Europe PMC faciliteert onderzoekers om hun onderzoeksresultaten op een toegankelijke manier, volgens de zogenoemde ‘groene route’, en op één locatie open access te delen en daarmee nog zichtbaarder en vindbaar te maken.
Met een Creative Commons-licentie kun je eenvoudig publicaties Open Access delen. Welke Creative Commons-licenties kun je als onderzoeker hiervoor gebruiken? En wat zijn nou de verschillen tussen CC-BY, CC-BY-NC en CC-BY-ND?
Deze gids helpt je op weg!
Initiatief heeft als doel:
• Tips to make your papers and research results openly available, also retrospectively
• Tips to find open research information on COVID-19 related topics
• Tips on how to help enrich and curate CPOVID-19 research information
De Vereniging van Universiteiten (VSNU), de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de wetenschappelijke uitgever Elsevier hebben een raamovereenkomst afgesloten.
Lees hier meer
Dit Youtube filmpje legt op een eenvoudige manier uit wat Open Acces inhoudt (Engelstalig)
Bekijk het filmpje hier85% van de publicaties die voortkomen uit financiering van NWO in 2020 zijn open Acces beschikbaar. Voor ZonMw is dit percentage met 83% nagenoeg gelijk. Dat blijkt uit de tweejaarlijkse Open Acces Monitor die in opdracht van de onderzoeksfinanciers door het CWTS is uitgevoerd.
Op 1 april worden NWO en ZonMw lid van Europe PMC (PubMed Central), een open science platform dat een wereldwijde collectie van wetenschappelijke artikelen en andere onderzoeksresultaten onderhoudt. Dit lidmaatschap maakt het onderzoekers van NWO- en ZonMw-gefinancierd onderzoek op het terrein van de levens- en medische wetenschappen mogelijk hun publicaties op één centrale plek met een wereldwijd publiek te delen. Daarmee voldoen ze ook aan de...
Vanaf december kunnen onderzoekers gratis hun publicaties open access publiceren op het nieuwe platform Open Research Europe.
Open Science is de beweging die staat voor een meer open en participatieve onderzoekspraktijk waarbij publicaties, data, software en andere vormen van wetenschappelijke informatie in een zo vroeg mogelijk stadium gedeeld worden en voor hergebruik beschikbaar gesteld worden. Open Science leidt tot meer impact, zowel op wetenschap als op maatschappij
