Terugblik Symposium 'Sterk tegen sarcopenie en obesitas: de synergie van voeding en beweging’

Op 22 maart openden de dagvoorzitters Josje Schoufour en Esmee Reijnierse het symposium. Nadat zij het divers publiek dat uit studenten, diëtisten, onderzoekers, hoogleraren, lectoren en beweegprofessionals bestond welkom heetten, kreeg prof. dr. Peter Weijs het podium. Weijs is coördinator van het SO-NUTS project, lector aan de Hogeschool van Amsterdam en hoogleraar Voeding en Bewegen aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Tijdens zijn openingspresentatie lichtte hij kort toe wat de aandoening sarcopene obesitas inhoudt en gaf hij een kort overzicht van het SO-NUTS project, en andere initiatieven op het gebied van sarcopenie en obesitas.

Na de openingspresentatie volgden de sprekers prof. dr. Alfonso Cruz-Jentoft, prof. dr. Yves Boirie, dr. Doris Eglseer en prof. dr. Somaya Ben Allouch, onderzoekers binnen het SO-NUTS project uit verschillende disciplines. Om de beurt vertelden zij over hun bijdrage aan onderzoek naar sarcopenie, obesitas en sarcopenische obesitas binnen het project.

Alfonso Cruz-Jentoft, de Spaanse partner binnen het SO-NUTS project van Universitair Ziekenhuis Ramón y Cajal, vertelde onder andere over een nieuwe Europese definitie van sarcopene obesitas die hij samen met zijn onderzoeksgroep heeft opgesteld. Na een korte break vertelde Yves Boirie (Franse partner van Universiteit van Clermont Auvergne) over de interactie tussen spieren en lichaamsvet en hoe deze twee factoren bijdragen aan sarcopene obesitas bij ouderen. Doris Eglseer, Medische Universiteit van Graz en partner van SO-NUTS, nam iedereen mee in haar zoektocht naar de best passende voedingsinterventies die zij middels verschillende systematische reviews van wetenschappelijke literatuur heeft verricht. Tenslotte, bracht Somaya Ben Allouch van de Hogeschool van Amsterdam ons een diepgaand inzicht in het creëren van innovatieve technologieën die de mens centraal stellen. Ze onderstreepte het cruciale belang van digitale middelen die nauw aansluiten bij de wensen en behoeften van de patiënt, en benadrukte dat ze regelmatig moeten worden getoetst en geëvalueerd.

Deze presentaties schetsten een mooi beeld van hoe interdisciplinaire samenwerking op internationaal niveau te werk gaat. Professionals uit diverse landen en disciplines, waaronder diëtisten, onderzoekers, hoogleraren, lectoren en beweegprofessionals, bundelen hun krachten en expertises om gezamenlijk de problemen rondom sarcopenie en obesitas aan te pakken.

Voor de lunchpauze vond er een paneldiscussie plaats die bestond uit het SO-NUTS projectteam en werd geleidt door Peter Weijs. Tijdens de discussie kregen de projectleden de kans om hun bijdrage binnen het project vanuit hun expertise toe te lichten, de uitdagingen en de vervolgstappen te delen en de vragen van het publiek te beantwoorden. Zo vertelde Doris Eglseer dat uit een reeks van interviews met patiënten en screeningen bleek dat een persoonlijke behandeling van de patiënten met sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas van groot belang is. Ook vertelde prof. dr. Eva Topinkova, partner binnen SO-NUTS, over de uitdaging van het creëren van motivatie bij de patiënten en over een deel van de doelgroep dat geen interesse heeft in behandeling en weerstand biedt. Daarnaast voegde Somaya Ben Allouch het belang van financiering om de creatieve technologie te ontwikkelen en in stand te houden eraan toe.

Tevens kwam uit de discussie en de diverse presentaties naar voren dat de synergie tussen voeding en beweging cruciaal is in de strijd tegen en preventie van sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas. Een eenzijdige focus op gewichtsverlies kan voor ongewenst spierverlies zorgen. Het behouden van spiermassa is echter essentieel bij gewichtsverlies. Genoeg eiwitinname en beweging (krachttraining) zijn hierbij erg belangrijk. Alleen met de juiste combinatie van voeding met voldoende eiwitten en regelmatige beweging, vooral krachttraining, kan de spiermassa bij personen met sarcopene obesitas worden behouden of zelfs verhoogd, en kan tegelijkertijd verlies van vetmassa plaatsvinden. Dit helpt ouderen vitaal oud te worden.

Iedereen heeft zijn eigen eetgewoonten en gedragspatronen. Om ouderen te helpen gezonder te leven en uiteindelijk sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas te voorkomen en te bestrijden, moet er juist verbetering komen in hun leefstijl. Om dit mogelijk te maken, wordt onder andere creatieve technologie ingezet. Zo ontwikkelt het SO-NUTS project een applicatie die ouderen ondersteunt bij het maken, behalen en behouden van persoonlijke leefstijlaanpassingen, rekening houdend met sociaal-demografische verschillen. De pilotapplicatie wordt momenteel getest in verschillende landen waaronder Nederland. 

Naast SO-NUTS zetten nog drie andere projecten/initiatieven zich in voor een vergelijkbaar doel, zoals onthuld tijdens de verschillende presentaties. Zo heeft het 2Do-project een leefstijlprogramma ontwikkeld voor ouderen met diabetes type 2 en obesitas, waarbij de focus ligt op afvallen met behoud van spieren door krachttraining en een gezond dieet met eiwitrijke voeding. Daarnaast biedt ProMuscle een leefstijlprogramma aan voor 65-plussers dat spierkrachttraining combineert met het verhogen van de dagelijkse eiwitinname. Tenslotte is uit het door ZonMw-gefinancierde LOFIT-project is een leefstijlloket LOFIT voortgekomen, dat als doel heeft om leefstijlgeneeskunde een onderdeel te maken van de behandeling van patiënten met een chronische ziekte in het ziekenhuis, ook bij ouderen.

Het symposium werd afgesloten met een paneldiscussie waaraan de onderzoekers van SO-NUTS, 2Do, ProMuscle en LOFIT deelnamen. Hierbij werden de vragen ‘Hoe implementeren we leefstijlinterventies in de praktijk?’ en ‘Waar loop je tegenaan en wat is de behoefte (vanuit patiënt/professional)?’ behandeld.

Tijdens de discussie werd aangegeven dat er behoefte is aan samenwerking met gemeenten en verzekeringen om leefstijlinterventies voor sarcopenie, obesitas en sarcopene obesitas in de praktijk te brengen. Gemeenten kunnen bepaalde interventies omarmen en uitrollen, terwijl verzekeringen vergoedingen kunnen bieden. Verder bespraken de panelleden hoe zij de doelgroep met beperkte gezondheidsvaardigheden kunnen bereiken, aangezien deze groep minder goed wordt bereikt door gangbare leefstijlinterventies. Josje Schoufour, onderzoeker binnen SO-NUTS, merkte op dat sinds begin maart het LION-project is gestart, dat een wijkgerichte aanpak hanteert via een leefstijlloket, waardoor de bereikbaarheid van de doelgroep wordt geoptimaliseerd. 

Na afloop van de paneldiscussie en het beantwoorden van een aantal vragen vanuit het publiek kwam het symposium ten einde. De deelnemers werden bedankt voor hun aanwezigheid en uitgenodigd voor een netwerkborrel.

De opnames van de presentaties en meer informatie over het symposium zijn te vinden op de website van SO-NUTS.