Nieuwe voorzitter Zwangerschap en geboorte Jacomine Ravensbergen: In dit programma komt alles samen

Sinds kort is Jacomine Ravensbergen commissievoorzitter van het programma Zwangerschap en geboorte III, dat vorig jaar van start ging. In dit kennismakingsgesprek vertelt zij enthousiast over haar ervaring, drijfveren en verwachtingen. Ook geeft zij een inkijkje in het nieuwe programma en de eerste subsidieoproep die dit voorjaar open gaat.

Wat neem je vanuit je achtergrond mee in deze functie?

Ik ben al heel lang bekend met de onderzoekswereld en met ZonMw. Opgeleid als arts heb ik na mijn promotie veel onderzoekservaring opgedaan als aanvrager, maar ook als beoordelaar én als lid van diverse ZonMw-programmacommissies. Ook was ik een aantal jaren bij ZonMw werkzaam, als programma coördinator op het gebied van kennistransfer en implementatie en als lid van het MT. De afgelopen 8 jaren was ik bestuurder bij Avans Hogeschool. Hier heb ik het hogere onderwijs en praktijkonderzoek goed leren kennen. Van binnenuit zie ik hoe belangrijk dit is voor het opleiden van professionals van de toekomst en het meenemen van de praktijk in onderzoek en innovatie. Dus in deze functie als commissievoorzitter komt veel bij elkaar en dat vind ik heel interessant.

Je hebt gewerkt in diverse ZonMw-commissies. De geboortezorg is weer een nieuw veld, waarom zei je direct ‘ja’?

Ik heb inderdaad gewerkt in programmacommissies op het gebied van sport en bewegen en de verpleegkundige zorg. Maar ik kijk er enorm naar uit om nu in de geboortezorg aan de slag te gaan. De periode rondom zwangerschap en geboorte is zo’n belangrijke maar ook kwetsbare periode in het leven van zowel moeder, vader als kind. Het is zo belangrijk dat die start goed is. Veerkracht is daarbij cruciaal: want het is niet allemaal een roze of blauwe wolk. Er kunnen ook dingen mis gaan en het is goed om daarop voorbereid te zijn. Kennis en evidence zijn belangrijk, maar er is ook heel veel misinformatie. Heel anders dan vroeger komt er, mede door social media, heel veel op zwangeren en hun omgeving af. In die onzekere periode weet je soms niet wat je geloven moet. Ook als professional, zoals kraamverzorgende en verloskundige, moet je hierin goed je weg vinden, zodat je daarin goed kan opereren en adviseren. De kennis uit dit programma kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. 

Afbeelding
Veerkracht is cruciaal: het is niet allemaal een roze of blauwe wolk.
Jacomine Ravensbergen
Commissievoorzitter programma Zwangerschap en geboorte III

Wat voor voorzitter ben jij?

Ik ben een bestuurder met een praktische inslag en ik denk graag in oplossingen. Daarbij vind ik het belangrijk dat de praktijk én ook de mensen waar het om gaat, aan de slag kunnen met onderzoeksresultaten. Ik heb dan ook altijd de eindgebruiker van de ontwikkelde kennis op het vizier.

Wat is het eerste dat je gaat doen als nieuwe voorzitter?

In de commissie zit een aantal heel ervaren mensen waar ik veel van kan leren, dus daar ga ik zeker mijn voordeel mee doen. Tegelijk vind ik het ook belangrijk dat er voldoende diversiteit en ook ervaringsdeskundigheid in de commissie zit. Daar ga ik goed bij meekijken. 
En verder is het programma natuurlijk geen leeg blad, maar een vervolg op een traject waar al heel veel is gebeurd en bereikt. De programma’s Zwangerschap en geboorte I en II hebben veel kennis opgeleverd en veel innovaties en effectieve interventies voortgebracht. En zoals de evaluatie van Zwangerschap en geboorte II ook laat zien, is het nu belangrijk om veel opbrengsten nog een stap verder te brengen. En effectief gebleken interventies ook in een andere context te implementeren. 

Afbeelding
Het programma is natuurlijk geen leeg blad, maar een vervolg op een traject waar al heel veel is bereikt.
Jacomine Ravensbergen
Commissievoorzitter programma Zwangerschap en geboorte III

Wat vind jij belangrijk als het gaat om implementatie?

Ik zou het heel fijn vinden als we er echt voor kunnen zorgen dat de doelgroep zelf, de (aanstaande) moeders en vaders, een rol krijgen in het programma. Dat we op zoek kunnen gaan naar technieken zoals burgerwetenschap, zodat we de mensen waar het om gaat nog beter kunnen meenemen in het onderzoek. Als je hen continue laat meedenken dan gaat de implementatie ook gemakkelijker. Ook het onderwijs, zowel mbo als hbo, is een kansrijk implementatiemiddel. We kunnen nu investeren in professionals van de toekomst, door ontwikkelde kennis in curricula te laten landen. Ook in nascholing kan dat een rol spelen. Mijn ervaring in het onderwijs en een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) kan daarbij helpen.

Waar kijk je naar uit in je nieuwe rol en wat zijn je verwachtingen?

Ik kijk uit naar de mooie ideeën die binnen gaan komen. We gaan niet alleen werken aan het implementeren van bestaande interventies, maar ook de stroom aan innovaties en nieuwe kennis moet blijven komen. Dat vind ik ook zo mooi aan ZonMw, we mogen ons laten verrassen door bijzondere onderzoeksvoorstellen. En ik verwacht dat we daarna met de uitkomsten ook écht veranderingen teweeg kunnen brengen. En dat de doelgroep mee kan doen, ook als zij niet wetenschappelijk geschoold zijn. 
Daarbij hoop ik ook dat we kunnen gaan inzetten op het organiseren van grotere, langdurige projecten. Waarmee we écht een deuk in een pakje boter kunnen slaan. 

Zwangerschap en geboorte III

Het programma Zwangerschap en geboorte III stimuleert kennisontwikkeling en implementatie ter verbetering van de gezondheid en het welzijn van moeder en kind in de eerste 1000 dagen binnen de integrale geboortezorg en in verbinding met het sociale en publieke domein. Ook draagt het bij aan het toekomstbestendig maken van pre- en neonatale screening.
Het programma is opgebouwd uit 3 programmalijnen: 

  1. Preventie: gezondheidsbevordering en preventieve zorg
  2. Samenwerking tussen sectoren in de integrale geboortezorg en met andere domeinen
  3. Pre- en neonatale screening

Hoe kijk je aan tegen de inhoud van het nieuwe programma?

De eerste subsidieoproep, die we naar verwachting het voorjaar openstellen, gaat over de eerste programmalijn, preventie: gezondheidsbevordering en preventieve zorg. Ik ben daar heel blij mee, want het begint allemaal bij een gezonde zwangerschap. Dat is hét moment om aan een gezonde leefstijl te werken. Gezondheidsbevordering speelt daarbij  een belangrijke rol, zowel fysiek als mentaal. Ook daar komt die veerkracht weer bij kijken. We willen samen met de praktijkprofessionals de preventieve zorg versterken. Dit kan bijdragen aan het voorkomen van zwangerschapscomplicaties. 

De tweede programmalijn gaat over integrale geboortezorg en samenwerking met andere domeinen. Ik heb het gevoel dat er in de geboortezorg al veel breder wordt samengewerkt dan vroeger. Dat vind ik heel bijzonder, want dat is een moeilijk proces. Het is fijn dat we vanuit het programma goed kunnen voortbouwen op wat er al is bereikt. Dit vergt een cultuurverandering naar elkaar toe. Het is goed om hierin ook samen te werken met het VWS actieprogramma Kansrijke Start, zij zijn hier ook volop mee bezig. 

De derde programmalijn gaat over pre- en neonatale screening, ook zo’n belangrijk thema. Ik vind het heel waardevol om te zien dat alle belangrijke partijen in die keten hierin samen optrekken. De opdrachtgever VWS, de Gezondheidsraad, RIVM en ook ZonMw werken nauw samen. Ik ben benieuwd welke uitdagingen we daar kunnen gaan aanpakken én hoe we ook daarin de ouders zelf weer kunnen betrekken. 

Afbeelding
Het is fijn dat we vanuit het programma goed kunnen voortbouwen op wat er al is bereikt.
Jacomine Ravensbergen
Commissievoorzitter programma Zwangerschap en geboorte III

Kortom, in het programma Zwangerschap en geboorte III komt het hele proces samen. Als (aanstaande) ouders goed voorbereid zijn én we vroeg signaleren dat er dingen mis kunnen gaan is één ding. Daar als ouders mee om kunnen gaan en veerkracht tonen is een tweede. Maar het derde is om dan ook tijdig te kunnen verwijzen naar de juiste professional in de keten. En dat kan alleen als de samenwerking goed is. 

Ook ga ik graag samenwerken met de andere ZonMw-programma’s op het gebied van zwangerschap en geboorte; Versterking VSV’s en Onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap (OBZ). Samen kunnen we hele mooie veranderingen teweeg brengen in de geboortezorg, ik kijk daarnaar uit!

Wie is Jacomine Ravensbergen?

Jacomine Ravensbergen is geen onbekende bij ZonMw. Daarnaast brengt zij een diversiteit aan ervaring met zich mee. Hieronder een greep uit haar huidige en eerdere activiteiten.  

  • ZonMw
    - Voorzitter programmacommissie Zwangerschap en geboorte, vicevoorzitter programmacommissie Sport & Bewegen en MOOI in Beweging 
    - Programmacoördinator, staflid Kennistransfer/Implementatie, MT-lid en hoofd cluster Preventie (2007-2010)
  • Onderwijs - voorzitter College van Bestuur Avans, universitair docent/onderzoeker UMCU
  • Toezichthouder in de zorg – bij diverse zorgorganisaties zoals Saffier, Zozijn en Yulius
  • Sport – (vice)voorzitter bij NAC Breda en World Rowing
  • Beleid - strategisch beleidsadviseur VWS (2005-2008)

Colofon

Tekst: Mirjam Dijkema - Tromp
Beeld: Jacomine Ravensbergen en Avans Hogeschool
Eindredactie: ZonMw