Kennisplatform: Preventie op waarde schatten

Het adviesrapport ‘Preventie op waarde schatten’ vormt een belangrijke stap in het verstevigen van de basis van preventie. Een basis waar ZonMw aan bijdraagt. Met onderzoek naar preventie werken we aan nieuwe kennis, oplossingen en innovaties en stimuleren we dat deze ook echt worden gebruikt. Dat doen we vanuit een brede definitie van gezondheid, met oog voor leefstijl, gedrag en de sociale en fysieke omgeving. Met aandacht voor passend bewijs en financiering van preventie.

Preventie wordt steeds belangrijker in onze maatschappij en ons zorgstelsel. Niet alleen omdat het de beste manier is om lang in goede gezondheid te leven. Maar ook omdat het duurzamer is om meer te investeren in gezond blijven en het eerlijker verdelen van kansen op een goede gezondheid.

In het adviesrapport ‘Preventie op waarde schatten’ (2024) staan aanbevelingen die helpen om in politieke besluitvorming beter zicht te krijgen op de kortere en langere termijn effecten van kosteneffectieve preventiemaatregelen, op de brede maatschappelijke welvaart en de daarmee samenhangende budgettaire effecten. 

Het adviesrapport en de aanbevelingen zijn opgesteld door een tijdelijk ingerichte technische werkgroep. Dit deed de werkgroep in opdracht van het Kennisplatform Preventie (KPP), naar aanleiding van een adviesaanvraag van VWS. ZonMw voert het secretariaat van het Kennisplatform.

Bekijk het adviesrapport 'Preventie op waarde schatten'

Bekijk de aanbiedingsbrief 

In het advies staat het standpunt centraal dat preventie niet anders is dan ander beleid met gezondheid als primair of secundair doel. De werkgroep adviseert één uniforme QALY-waarde te gebruiken voor al het op gezondheid gerichte beleid. Zo kan je de uitkomsten van economische evaluaties van verschillende beleidsopties -gericht op gezondheid- zo goed mogelijk vergelijken. Totdat er één uniforme QALY-waarde is vastgesteld, adviseert de werkgroep om uit te gaan van een waarde van € 50.000 per QALY.

Voor het beoordelen van bewijs voor gezondheidsbaten van preventie, geeft de werkgroep aan dat het belangrijk is om breder te kijken dan gerandomiseerde gecontroleerde studies. Want deze studies kunnen voor veel soorten van preventie niet uitgevoerd worden. De werkgroep pleit voor een regeling voor de financiering van onderzoek naar de kosten en baten van potentieel waardevolle preventiemaatregelen. Als je deze regeling combineert met een vorm van horizon scanning, kan je veelbelovende preventiemaatregelen vroegtijdig signaleren. Daarnaast is het advies om een structureel budget beschikbaar te stellen voor de financiering van preventie.

Volgens de werkgroep ligt bij het agenderen en begroten van preventiebeleid de aandacht veelal op de budgettaire impact op de korte termijn. Voor preventie is deze focus echter te smal. Het is belangrijk om in de besluitvorming oog te hebben voor de monetaire en niet-monetaire kosten en baten van beleid op de korte, middellange en lange termijn. Daarbij is van belang om ook de baten die buiten de rijksbegroting of de begroting van het departement vallen, alsmede relevante verdelingseffecten (denk aan de prevalentie van gezondheidsverschillen) en wegingscriteria, mee te nemen in de besluitvorming.