‘In Melbourne spreken ze inmiddels over kerfuffle’

2 jaar geleden kregen ze nog de titel ‘Meest invloedrijke personen publieke gezondheid 2017'. In november 2019 waren ze te gast bij de politie van Melbourne, na hun presentatie op een congres in Toronto in 2018. De preventieve aanpak waarmee de wijk-GGD’er escalatie voorkomt, maakt wereldwijd veel indruk.

Preventie, vroegsignalering en eerder de juiste zorg inschakelen, dat zijn sleutelbegrippen in de aanpak van Esther Pullen en Sarah Voss. Sinds 2016 helpen zij als wijk-GGD’er voor GGD Hart voor Brabant mensen met verward gedrag met een persoonlijke aanpak op het snijvlak van veiligheid en zorg. Voss: ‘In ons werk verbinden we deze domeinen. Daarvoor werken we nauw samen met veel partijen, van de politie tot zorginstellingen en van woningcorporaties tot huisartsen.’

Overigens spreken Pullen en Voss liever niet over ‘verward gedrag’, maar eerder over ‘gedoe’. Op die manier staat niet de persoon en diens gedrag zelf centraal, maar de hele omgeving waarin zich het ‘gedoe’ voordoet. Zodat je ook met meerdere betrokkenen naar oplossingen kunt zoeken.

‘Crisis-tamtam’ voorkomen

Schakelen tussen zorg en veiligheid heeft een grote meerwaarde, ervaren beide wijk-GGD’ers steeds opnieuw. Pullen: ‘Zowel de politie als zorgverleners weten vaak veel over dezelfde mensen. Maar die informatie komt maar moeilijk bij elkaar. Iemand kan bijvoorbeeld best een behandelaar hebben, maar die heeft soms geen idee wat er buiten kantooruren speelt. Dus op tijden dat de politie met diezelfde persoon te maken krijgt.’ Door de preventieve aanpak van de wijk-GGD’er kan ‘de hele crisis-tamtam’ vaak worden voorkomen, aldus Pullen.

‘Omdat iedereen in de wijken ons kent, bellen ze ons nu vaak als eersten. Omdat we de achtergrond kennen van veel mensen die soms verward zijn, kunnen we rust brengen. Zodat iemand niet meteen met de ambulance hoeft te worden afgevoerd, maar na contact met bijvoorbeeld de huisarts of familie weer naar huis kan.’ Voss: ‘Ervaren politiemensen kunnen dat ook heel goed, maar ze zijn in eerste instantie toch handhavers en geen hulpverleners.’

Alles naar de spoedeisende hulp

Tijdens hun werkbezoek aan Australië  bleek al snel dat daar juist de politie steeds als eerste ter plekke is. Australië kampt al langere tijd met een groter wordende groep mensen met verward gedrag, onder meer  door alcohol- en drugsproblemen. Voss: ‘Er zijn geen aparte psychiatrische ziekenhuizen, en alles komt bij elkaar op de spoedeisende hulp van een gewoon ziekenhuis. Dus ook mensen die in een acute crisis zitten. Dat heeft 2 kanten: aan de ene kant wordt verward gedrag als een gewoon probleem gezien, waarbij mensen ook net zo breed gescreend worden als de andere patiënten.

De keerzijde is dat er soms ernstig verwarde mensen tussen de gebroken benen en snijwonden moeten wachten, nogal eens vastgebonden en gesedeerd en met een paar politiemensen om ze heen.’ Pullen: ‘Stel dat je ervan overtuigd bent dat er een ruimteschip is geland om jou mee te nemen, en je ligt daar tussen allemaal piepende apparatuur… Daar word je natuurlijk alleen maar angstiger van.’

Successen inbedden is lastig

De politie van Melbourne, die de twee Brabantse wijk-GGD’ers had uitgenodigd, was erg gecharmeerd van de inzet op preventie en vroegsignalering. De Australische politie is daar ook al mee bezig, door zoveel mogelijk te proberen te voorkomen dat mensen naar de eerste hulp moeten, vertelt Pullen.

‘Politiemensen doen thuis het soort beoordelingen dat bij ons de crisisdienst doet. En in 9 van de 10 gevallen klopt die beoordeling ook, waardoor veel onnodige escalatie al wordt voorkomen. Wat hen in onze aanpak vooral interesseert, is dat wij het aantal meldingen bij de politie drastisch weten terug te brengen. Daar willen zij ook naartoe, want de situatie wordt onhoudbaar door de groeiende problematiek.’

Diverse regio’s werken er al aan, zoals in het al langer lopende PACER -project. En met de nieuwe PROMPT -aanpak. Voss: ‘Een mooi project, maar het is in Australië lastig om zo’n initiatief structureel in te bedden.’ Een heel concrete erfenis van het werkbezoek is alvast een Australische variant van ‘gedoe’: in Melbourne gebruiken ze inmiddels de welluidende term ‘kerfuffle’.

Meer informatie