De evenwichtige zorgverlener

‘Dat het onderwerp leeft onder zorgverleners, bleek wel uit de respons op een vragenlijst die onderdeel was van de kennissynthese,’ begint Suzanne. ‘Wij hoopten op 100, hooguit 120 respondenten. Al snel hadden echter meer dan 600 mensen de vragenlijst ingevuld. Het ging zowel om medewerkers in de thuiszorg of ziekenhuizen die veel palliatieve zorg verlenen, als om specialisten in de palliatieve zorg. Als oorzaak nummer 1 van uit evenwicht raken, noemden zij hoge werk- en regeldruk. Verder ervaren zij belasting vanwege het lijden en sterven van patiënten, maar ook vanwege te weinig overleg en samenwerking.’ Dat gebrek aan overleg is vaak geen onwil, legt Suzanne uit. ‘Medewerkers staan er vaak alleen voor op een afdeling, of er is te weinig tijd voor overlegmomenten. Uit ons onderzoek blijkt juist dat contact met collega’s een grote bron van steun is.’

De belasting in de zorg is hoog. Dat werd extra duidelijk door de pandemie, maar ook daarvoor was het al een aanzienlijk probleem, weet Suzanne. ‘Het begint al in het onderwijs: 45 procent van de verpleegkundestudenten haakt voortijdig af. Dat is voor een groot deel omdat ze niet goed worden begeleid in het omgaan met heftige situaties, zoals het plotseling overlijden van patiënten. En ook als studenten en medewerkers niet uitvallen, is overbelasting een groot probleem. Want wie niet goed in zijn vel zit, heeft geen energie en motivatie om goede zorg te verlenen. Vaak voelen medewerkers zich daar zelf verantwoordelijk voor, maar de evenwichtige zorgverlener is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Tot de politiek aan toe.’

Een belangrijke aanbeveling van de studie is dat organisaties actief hun rol pakken om het evenwicht van zorgverleners te ondersteunen. ‘Medewerkers helpen om ‘rode vlaggen’ te herkennen bijvoorbeeld, bij zichzelf en elkaar,’ benoemt Suzanne. ‘En zorgen dat er structureel ruimte is om te praten over emoties en lastige situaties. Zowel formeel tijdens intervisie als informeel in de wandelgangen of tijdens de koffiepauze. Als zorgverleners tijdelijk uit balans zijn, zijn er veel hulpmiddelen en voorbeelden bekend om de balans te herstellen. Maak daar gebruik van,’ raadt ze aan. Een andere belangrijke aanbeveling is voor het onderwijs, van mbo tot wo. ‘Het is belangrijk dat studenten weten hoe ze in evenwicht blijven. Als zorgopleidingen daar een wezenlijk onderwijsdoel van maken, komt de nieuwe generatie zorgverleners goed voorbereid op de arbeidsmarkt!’