Programma Social Trials- monitoren, evalueren en leren

Vrouw en oudere vrouw in supermarkt
De Sociale Benadering Dementie is opgezet vanuit de signalering dat er een kloof is tussen de behoeften van mensen met dementie (en hun naasten) en het aanbod van zorg en ondersteuning. Er is behoefte aan een breder interpretatiekader, een socialere benadering, die niet alleen de ziekte omvat maar ook de impact op de persoonlijke leefwereld van mensen met dementie en hun naasten.

Over het programma Social Trials

De Sociale Benadering Dementie helpt de behoeften van mensen met dementie beter te kunnen zien en begrijpen, en om in het verlengde daarvan de juiste ondersteuning te kunnen bieden en hiermee de kwaliteit van leven te verbeteren. In de zogenoemde Social Trials wordt er geëxperimenteerd met passende ondersteuning, die aansluit bij de leefwereld en werkelijke behoeften van mensen met dementie en hun naasten. Dit gebeurt middels een integrale aanpak vanuit zowel het medische, psychologische als sociale domein.

De Social Trial experimenten zijn vanaf september 2018 gestart in vier gemeenten in samenwerking met de directie Maatschappelijke Ondersteuning (DMO) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Deze experimenten zijn vanaf 2019 ondergebracht in het programma Social Trials van ZonMw. Het betreft de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Bosch en Amstelveen. Vanaf begin 2021 werd het experiment uitgebreid met vier extra pilot gemeenten, te weten Roermond, Moerdijk, Bergen en Haarlem.

Het ZonMw-programma ‘Social Trials – monitoren, evalueren en leren’ is opgezet om de werkzame bestanddelen van deze experimenten Social Trials te identificeren en inzicht te krijgen in de schaalbaarheid en bijbehorende randvoorwaarden. Het programma kent vier onderdelen; (1) Interne monitoring en evaluatie (van de eerste vier social trial-pilots), (2) Uitbreiding middels implementatie (de tweede vier social trial-pilots), (3) een externe evaluatie, en (4) Sociale Benadering Dementie trainingen. In januari 2023 is het programma verlengd tot einde 2024, ten behoeve van een verlenging van projecten onder (1) en (3).

Het uiteindelijke doel van de Social Trials en de evaluatie hiervan is het realiseren van een betere ondersteuning van mensen met dementie, andere werkwijzen, een systeemaanpak en het onderbouwd beschikbaar stellen van de Sociale Benadering Dementie voor iedereen in Nederland.

(1) en (2) Interne monitoring en evaluatie Social Trials

Social Trials experimenten binnen gemeenten

Vier gemeenten experimenten met de sociale benadering: Amsterdam, Amstelveen, Rotterdam en Den Bosch. De focus in deze 'Social Trials' ligt op het experimenteren met passende ondersteuning, die aansluit bij de leefwereld en werkelijke behoeften van mensen met dementie en naasten. Dit gebeurt middels een integrale aanpak vanuit zowel medisch, psychologisch als sociaal domein. De Social Trials zijn gestart in 2018 en lopen 4 jaar. Begin 2021 Werden de Social Trials uitgebreid met maximaal vier gemeenten van maximaal 150.000 inwoners.

SBD-teams

Een Sociale Benadering Dementie Team, hierna genoemd SBD-team, vormt de infrastructuur voor ondersteuning voor mensen met dementie en hun naasten gedurende de gehele ziekte en met focus op de thuissituatie. Het SBD-team wordt gevormd met mensen met verschillende achtergronden en ervaringen. Het SBD-team ondersteunt vanaf voor de diagnose tot na het levenseinde. Aanvullend zet het SBD-team huidig potentieel vanuit de samenleving in, zoals vrijwilligers, studenten, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en statushouders. Enerzijds bestaat het team uit bestaande professionals (bijv. casemanager, wijkverpleegkundige, ambulant begeleider), anderzijds uit mensen zonder zorg- en/of
welzijnsachtergrond.

Aanpak Interne monitoring Social Trials

De aanpak is om werkzame bestanddelen te identificeren, om vervolgens op te kunnen schalen en te verbinden met het bestaande aanbod. Hiervoor wordt de impact van de Social Trials gemonitord op proces, kwaliteit en financiën.

De visie op interne monitoring en evaluatie is een geïntegreerde werkwijze binnen de Social Trials, zoals ook weergegeven in onderstaande tabel. Hierbij worden per gemeente kwantitatieve en kwalitatieve methoden en trendanalyses met elkaar gecombineerd. De interne monitoring van de pilotgemeenten wordt uitgevoerd onder begeleiding van PwC en TAO of Care.

Bekijk de onderstaande video voor de visie en resultaten over de sociale benadering vanuit PwC en Tao of Care en bekijk de website van Tao of Care voor meer informatie.

(3) Externe evaluatie

Er vindt een onafhankelijk centraal, evaluatief onderzoek plaats naar de Sociale Benadering Dementie waarmee geëxperimenteerd wordt in de Social Trial gemeenten. De Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) voert dit onderzoek uit. Een belangrijke uitkomstmaat is de kwaliteit van leven van patiënten binnen de Social Trials. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het ontsluiten van leerervaringen en resultaten van de pilots en impact op de kostenontwikkeling en het zorgsysteem, rekening houdend met de arbeidsmarkt. Het evaluatieonderzoek moet inzichtelijk maken of de aanpak van de Social Trials verbreed kan worden en wat hiervoor nodig is. Deze evaluatie maakt gebruik van de gegevens zoals die worden verzameld door het projectteam van de Social Trials, aangevuld met eigen onderzoek en informatiebronnen. Daarbij staan vragen over effectiviteit, kosteneffectiviteit en repliceerbaarheid van Social Trials centraal. De subsidieoproep is inmiddels gesloten.

(4) Sociale benadering dementie trainingen

Naast de experimenten met de Social Trials binnen gemeenten is er een subsidieoproep opengesteld om professionals binnen een aantal gemeenten inzicht te geven in werken volgens de Sociale Benadering Dementie. De subsidieoproep is momenteel gesloten. Drie gemeenten zijn in 2021 een project gestart, waarin ze trainingen verzorgen voor professionals binnen hun gemeenten. Dit betreft de gemeenten: Sint-Michielsgestel, Boxtel en Goeree Overflakkee.

Verloop van het programma Social Trials

Het programma Social Trials startte in 2019 op basis van bijgaand programmavoorstel voor de periode 2019-2021. In totaal was € 1 miljoen beschikbaar gesteld door VWS. In 2020 is het programma uitgebreid ten behoeve van een tweede tranche Social Trials en Sociale Benadering Dementie trainingen, Social Trials; Uitbreiding middels implementatie. Er werd € 1 miljoen beschikbaar gesteld door het ministerie van VWS. Vanuit Alzheimer Nederland en het Gieskes Strijbis Fonds is daarnaast per organisatie € 250.000 bijgedragen aan (deze verlenging van) het ZonMw programma. Begin 2023 is in opdracht van het ministerie van VWS het programma nogmaals verlengd tot einde 2024 met aanvullend budget van € 1.500.000, met als zwaartepunt de verlenging van de eerste tranche regio pilots Social Trials en de externe evaluatie.

Commissieleden Social Trials - monitoren, evalueren en leren

Voorzitter: A.H.G. (Alexander) Rinnooy Kan
Leden: B. (Bert) Frings
  Prof. Dr. J.E.M. (Anja) Machielse 
  Prof. Dr. J.J. (Jim) van Os
  Dr. B. (Bettine) Pluut
  Th.H. (Theo) Roes
  M. (Mijke) Buijs
Waarnemers: Suzanne Verbree

Nieuws

Artikelen

Bekijk meer artikelen

Kenmerken

Status:
Afgerond
Budget:
€ 2.500.000
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %

Roos Stal

Programmasecretaris dementie
dementie [at] zonmw.nl