Verklaring ZonMw op reacties toekenningen ME/CVS-programma
We hebben begrip voor de onrust en de emotie die leeft onder patiënten en hun dierbaren, gezien het lange en soms roerige traject dat vooraf is gegaan aan de start van dit nieuwe onderzoeksprogramma.
Het 10 jaar durende onderzoeksprogramma heeft als doel veel nieuwe biomedische kennis over de oorzaken, diagnose en behandeling van ME/CVS te genereren. Een commissie met inhoudelijke experts is op een zorgvuldige manier tot besluitvorming gekomen. Hierin is zij mede gevoed door de adviezen van een klankbordgroep, bestaande uit patiënten(vertegenwoordigers) die afgevaardigd zijn vanuit patiëntenorganisaties. Alle toegewezen projecten en consortia voldoen aan de voorwaarden van de subsidieoproep en het programma.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft toegezien op een zorgvuldig verloop van dit traject, waarbij de wetenschappelijke commissie de besluitvorming door het bestuur van ZonMw heeft voorbereid. De klankbordgroep heeft aan dit proces een gewaardeerde en positieve bijdrage geleverd. Met de constructie waarvoor is gekozen zijn zowel de wetenschappelijke beoordeling van de voorstellen als de inbreng van patiëntenperspectieven door de diverse patiënten vertegenwoordigers geborgd. Immers, een ieder heeft een voorstel kunnen indienen waarbij inhoud en de kwaliteit van de onderzoeksgroep objectief is meegewogen. ZonMw heeft tevens gezorgd dat de beoordelaars op de hoogte waren van de veelzijdige belangen van de patiënten waarvoor dit onderzoek bedoeld is.
Wij hebben vertrouwen in de wetenschap. We spreken daarom als ZonMw en het ministerie van VWS ons volle vertrouwen uit in de onderzoekers die zich binnen het Onderzoeksprogramma ME/CVS gaan inzetten om meer te weten te komen over de oorzaken, diagnose en behandeling van ME/CVS.
Bekijk hieronder de veelgestelde vragen over de toekenningen. In de loop der tijd vullen we deze waar mogelijk verder aan. Voor inhoudelijke vragen over de consortia en hun onderzoeken in de deelprojecten verwijzen we graag door naar het UMCG (ME/CFS Lines) en het AMC (NMCB).
Veelgestelde vragen
Toekenningen
Er zijn aanvragen ingediend voor 3 consortia en 22 bijbehorende onderzoeksprojecten. Uiteindelijk hebben 2 consortia met 10 bijbehorende onderzoeksprojecten financiering gekregen.
De programmacommissie, bestaande uit experts, heeft de aanvragen voor consortia getoetst aan de hand van de eisen uit de subsidieoproep. Alle projecten zijn beoordeeld op relevantie en kwaliteit. De consortia met de beste scores zijn gehonoreerd.
Voor het besluit zijn ook beoordelingsrapporten van wetenschappelijke deskundigen en patiëntreferenten meegenomen. Daarnaast was er inbreng door een klankbordgroep, bestaande uit 4 patiëntenvertegenwoordigers die zijn aangedragen door patiëntenorganisaties. De projecten zijn dus op meerdere manieren beoordeeld, waarbij het perspectief van de patiënten een grote rol speelde. ZonMw wilde hiermee waarborgen dat de beoordelingscommissie goed op de hoogte was van de verschillende belangen en opvattingen van de patiënten waarvoor dit onderzoek is bedoeld.
Het ZonMw-bestuur heeft het advies van de programmacommissie overgenomen. Alle gefinancierde voorstellen voldoen aan de voorwaarden zoals vermeld in de subsidieoproep – de projecten zijn dus allemaal biomedisch van aard en dragen bij aan inzicht in de oorzaken, diagnose en behandeling van ME/CVS.
Meer weten over het beoordelingsproces? Bekijk de uitgebreide informatie: beoordeling subsidieaanvragen.
2 van de 4 leden van de klankbordgroep, die bestaat uit patiënten en patiëntvertegenwoordigers, zijn onderdeel van de programmacommissie die binnengekomen aanvragen beoordeelt. Normaal gesproken hebben de klankbordgroepleden in de programmacommissie stemrecht, net als de andere commissieleden. Vanwege toepassing van de ‘Code omgang met persoonlijke belangen’ is dit stemrecht voor deze ronde omgezet naar adviesrecht. De klankbordgroepleden die onderdeel waren van de programmacommissie hebben namens de gehele klankbordgroep adviezen uitgebracht over alle aanvragen. Deze zijn besproken zijn met de programmacommissie. Een deel van deze adviezen is overgenomen.
Samenwerking met patiënten zorgt voor een betere aansluiting tussen wetenschap en praktijk. Zo helpt patiëntenparticipatie onderzoek binnen de gezondheidszorg verder.
Onze intentie is altijd om patiënten goed te betrekken in het programma en het beoordelingsproces.
De onderzoekers moeten elk jaar hun voortgang en resultaten binnen het onderzoek beschrijven in een voortgangsrapportage. Hierin moeten zij aansluiten op de punten uit de subsidieoproep. De programmacommissie bekijkt deze rapportage kritisch en vraagt waar nodig om meer toelichting en uitleg. Op deze manier controleren zij of aan de doelstellingen van het onderzoek en van het programma wordt vastgehouden. Waar nodig kan de programmacommissie bijsturen.
Woo-verzoeken
Op dit moment heeft ZonMw meer dan 60 Woo-verzoeken ontvangen die gaan over het Onderzoeksprogramma ME/CVS. (laatste update: 23 juni 2023)
Na het binnenkomen van een Woo-verzoek heeft ZonMw 4 weken de tijd om op dit verzoek te reageren. Soms is 4 weken niet genoeg om alle informatie bij elkaar te zoeken. In dat geval mag ZonMw nog 2 weken extra over een reactie doen.
Als er veel informatie is opgevraagd, of als er veel afstemming met derden nodig is, is 2 weken extra soms ook niet genoeg. In dat geval neemt ZonMw altijd contact op met de indieners van een Woo-verzoek om afspraken te maken, bijvoorbeeld over welke informatie zij eerst willen ontvangen.
Voor meer informatie over de Wet open overheid kunt u terecht op de website van de Rijksoverheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wet-open-overheid-woo
Ja, dat kan. Soms neemt de beantwoording van een Woo-verzoek meer tijd in beslag dan de 6 weken die daarvoor beschikbaar is. Bijvoorbeeld omdat er veel documenten zijn opgevraagd. Of omdat een deel van de documenten niet van ZonMw afkomstig is, maar van andere partijen, zoals een ministerie of een aanvrager. In zo’n geval is ZonMw verplicht om bij deze partijen naar hun mening over openbaarmaking te vragen. Dat heet een zienswijze. De zienswijze wordt meegenomen in het besluit of een document wel of niet openbaar gemaakt wordt.
Als beantwoording meer dan 6 weken tijd in beslag neemt, kan de deadline van een reactie worden verschoven. ZonMw neemt in zo’n geval altijd contact op met de indiener over de prioritering van de afhandeling van hun verzoek.
ZonMw heeft meerdere Woo-verzoeken ontvangen. We staan in contact met de indieners van deze verzoeken en stemmen af wanneer delen van het Woo-verzoek zijn afgerond. Ook houden wij indieners op de hoogte van de termijnen waarbinnen zij reactie krijgen.
Sommige informatie mag niet gedeeld worden. Het gaat dan bijvoorbeeld over vertrouwelijke of privacygevoelige informatie. In via Woo-verzoeken opgevraagde documenten wordt dat soort informatie zwartgelakt. Mocht er informatie onleesbaar gemaakt zijn, dan vermelden we in het antwoord op het Woo-verzoek waarom dit is gedaan.
ZonMw heeft een advocatenkantoor gevraagd om te ondersteunen bij de afhandeling van de Woo-verzoeken. Dit doen we om ervoor te zorgen dat de afhandeling goed en zorgvuldig gebeurt.
Voor de afhandeling van de binnengekomen Woo-verzoeken wordt extra personeel ingehuurd. Ook wordt juridische ondersteuning ingeschakeld. Dit doen we om ervoor te zorgen dat de afhandeling van de Woo-verzoeken goed en zorgvuldig gebeurt. Deze extra personeelskosten worden niet ten laste gebracht van het programma. (laatste update: 15 juni 2023)
Hoewel de prioriteit (momenteel) bij de Woo-verzoeken ligt, blijft ZonMw werken aan de voortzetting van het programma. (laatste update: 20 juni 2023)
Klachten en bezwaren
De mogelijkheid tot het indienen van een bezwaar op een besluit van ZonMw is bedoeld voor mensen die subsidie hebben aangevraagd bij ZonMw en daarover een besluitbrief hebben ontvangen. Zij worden in juridische termen ‘belanghebbenden’ genoemd. De aanvragers zijn op 22 februari 2023 geïnformeerd over het besluit van ZonMw. Vanaf die datum hadden zij 6 weken de tijd om een bezwaar in te dienen. De datum van het versturen van de besluitbrief is leidend, niet de datum van publieke bekendmaking.
Een bezwaar indienen naar aanleiding van een genomen besluit kan alleen gedaan worden door subsidieaanvragers. Anderen zijn in juridische zin geen ‘belanghebbende’; als zij een bezwaar indienen wordt dit niet ontvankelijk verklaard.
Als patiënt (of mantelzorger) heeft u inderdaad belang bij de resultaten van de projecten uit het Onderzoeksprogramma ME/CVS. Dit betekent in juridische zin echter niet dat u ook belanghebbende bent bij een subsidiebesluit. In een bezwaarprocedure verstaan we onder ‘belanghebbende’ de aanvrager van een subsidie (artikel 3:41, eerste lid Awb). Zij kunnen binnen 6 weken bezwaar maken tegen een genomen besluit.
Dat klopt. De budgetten die ZonMw toegewezen krijgt voor het uitvoeren van een programma zijn totaalbudgetten, waar alles van betaald moet worden. Hier vallen dus ook de personeelskosten onder. Deze kosten staan vermeld in de programmatekst.
Het Onderzoeksprogramma ME/CVS richt zich op biomedisch onderzoek naar de oorzaken, diagnose en behandeling van de ziekte. Alle nu gehonoreerde onderzoeksprojecten zijn biomedisch van aard en voldoen dus aan de gestelde eisen.
Nee. Projectleiders zijn niet in dienst van ZonMw.
Binnen de programma’s van ZonMw is subsidie beschikbaar voor onderzoeks- en praktijkprojecten. Aanvragen voor subsidie worden op relevantie en kwaliteit beoordeeld door een programmacommissie, bestaande uit experts uit relevante vakgebieden. Vaak zijn ook patiënten(vertegenwoordigers) lid van een programmacommissie. ZonMw begeleidt en faciliteert het aanvraagproces.
ZonMw is wettelijk verplicht om bij alle betrokkenen in het aanvraagproces te controleren of er sprake is van belangen of de schijn van vooringenomenheid. Dit gebeurt aan de hand van de Code persoonlijke belangen. Situaties die kunnen leiden tot belangen of de schijn van vooringenomenheid zijn bijvoorbeeld situaties waarin een buurvrouw, familielid of directe collega van een commissielid een aanvraag indient.
Als er sprake is van belangen of de schijn van vooringenomenheid worden maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat er geen twijfel ontstaat over de objectiviteit van het proces. Afhankelijk van de situatie kunnen deze maatregelen variëren van uitsluiting van de beoordeling van 1 aanvraag tot volledige uitsluiting van de subsidieronde. Een maatregel geldt altijd voor de desbetreffende ronde, in een volgende subsidieronde worden de belangen opnieuw uitgevraagd en gewogen.
Bij het uitvragen van de belangen in de eerste ME/CVS-subsidieronde bleek dat er bij alle klankbordgroepleden die op dat moment geïnstalleerd waren sprake was van belangen of de schijn van vooringenomenheid. Die belangen waren dusdanig breed dat de klankbordgroepleden geheel zouden worden uitgesloten van een rol in het beoordelingsproces.
ZonMw is in gesprek gegaan met de klankbordgroepleden. Hierin is een alternatief geboden op volledige uitsluiting van het beoordelingsproces, namelijk een constructie waarin de klankbordgroepleden in de programmacommissieleden adviesrecht hebben. Het adviesrecht was bedoeld als handreiking om de inbreng van patiënten te faciliteren.