Het ‘tau-eiwit’ als voorspeller bij Alzheimer
Kunt u kort uitleggen waar u onderzoek naar doet en waarom u dat doet?
Het proteïne tau behoort samen met amyloïde tot de voornaamste pathologische kenmerken van de ziekte van Alzheimer. Tau pathologie speelt een cruciale rol bij het veroorzaken van cognitieve en functionele achteruitgang maar het is nog niet bekend hoe tau pathologie ontstaat en welke mechanismen ten grondslag liggen aan de verspreiding van tau door het brein. Daarom focus ik mij in dit project op het ontstaan en de verspreiding van tau pathologie bij de ziekte van Alzheimer, om hopelijk in de toekomst in te kunnen grijpen in dit proces en daarmee de ziekte te remmen.
Kunt u kort uitleggen op welke manier u dat onderzoek gaat uitvoeren?
Er zijn verschillende methodes om tau te meten, elk met voor en nadelen. Waar de meeste studies zich richten op een enkele methode, zal ik in dit project gebruik maken van verschillende maten van tau om zo de relatieve voordelen van elke methode te benutten en de nadelen te compenseren. Door deze integratie van onderzoeksmethoden en het gebruik van data van een groot aantal mensen zal ik het volledige beloop van tau pathologie bij de ziekte van Alzheimer in kaart kunnen brengen. Het beloop van tau pathologie is echter bij iedereen anders en daarom is een belangrijk onderdeel van dit project om deze zogenaamde heterogeniteit in tau-pathologie in acht te nemen. Mijn bevindingen omtrent het ontstaan en de verspreiding van tau, plus de individuele verschillen hierin, zullen gezamenlijk geïntegreerd worden in een allesomvattend model van tau pathologie.
Kunt u iets zeggen over de resultaten die u hoopt te behalen?
De resultaten kunnen kort samengevat worden in drie eindproducten. Ten eerste zal ik een methode ontwikkelen om heterogeniteit van tau te kwantificeren in een waarde die in zowel de kliniek als in onderzoek gebruikt kan worden om verspreiding van tau te voorspellen. Ook zal ik het geïntegreerde model van tau pathologie beschikbaar maken zodat het gebruikt kan worden als handvat voor klinisch onderzoek dat zich richt op het ingrijpen op tau pathologie. Tot slot zal ik samenwerken met andere onderzoekers van het Alzheimer centrum Amsterdam om mijn bevindingen te integreren in computer tools die het vaststellen van een prognose in de kliniek kunnen vergemakkelijken, en om behandelplannen beter af te stemmen op het individu.
Welke kansen biedt (of wat betekent) dit fellowship voor u persoonlijk?
Voor mij persoonlijk zal dit project ervoor zorgen dat ik mijn wetenschappelijke portfolio kan uitbreiden met nieuwe vaardigheden waardoor ik een meer veelzijdige onderzoeker kan worden. Omdat dit project een samenwerking is tussen vele onderzoek centra van over de hele wereld zal ik mijn professionele netwerk ook verder uit kunnen breiden. Daarnaast zal dit project dienen als een springplank vanaf mijn promotie-onderzoek naar een eigen onderzoekslijn gefocust op geïndividualiseerde voorspellingen van het beloop van tau pathologie.
Waarin is dit onderzoek vernieuwend of grensverleggend?
De heterogeniteit van tau pathologie is slechts onlangs onder de aandacht gekomen en dit project zal deze nieuwe kennis integreren in modellen voor tau verspreiding. Daarnaast maakt ons allesomvattende tau-model gebruik van een vernieuwende, hybride kennis-gedreven data-gedreven machine learning techniek. Deze techniek stelt ons niet alleen in staat om tau verspreiding in kaart te brengen maar ook om vast te stellen welke andere processen (bijvoorbeeld amyloide pathologie) invloed hebben op deze verspreiding. Ik voorspel dat vele toekomstige onderzoeken zullen kunnen voortbouwen op de resultaten uit dit project, om uiteindelijk een manier te vinden om verspreiding van tau pathologie bij mensen met de ziekte van Alzheimer tegen te kunnen gaan.