Gender en Gezondheid expert Antoinette Maassen van den Brink ontvangt de Corrie Hermann Prijs 2021

We stelden Antoinette Maassen van den Brink een paar vragen voorafgaand aan de prijsuitreiking en het symposium ‘Migraine bij vrouwen: een hoofdpijndossier’ op 2 oktober dat ter ere van de prijswinnares wordt georganiseerd in de Gertrudis Kapel in Utrecht.

Wat betekent de Corrie Hermann Prijs voor jou?

‘Het krijgen van de Corrie Hermann Prijs is enorm eervol. De prijs is genoemd naar Corrie Hermann, een geweldige en inspirerende vrouw, die na haar dissertatie over vrouwelijke artsen in Nederland op vele vlakken een bijdrage heeft geleverd aan de geneeskunde en de maatschappij in het algemeen, onder meer door politiek een rookvrije werkplek en een rookverbod in het openbaar vervoer te bewerkstelligen. Verder kom ik in een rijtje van voorgangsters die hun voetsporen in het onderzoek naar gender en gezondheid hebben verdiend. Een ander mooi aspect van deze prijs is dat ik het symposium over vrouwen en migraine heb mogen organiseren samen met de VNVA (Vereniging van Nederlandse Vrouwelijk Artsen, die de prijs uitreikt). Het is mooi om dit onderwerp voor een breed publiek nader te kunnen belichten. Tot slot is het erg fijn om zo’n prijs te mogen ontvangen, ondank het feit dat ik vele jaren parttime heb gewerkt vanwege de zorg voor mijn kinderen. Hoewel dit eigenlijk de normaalste zaak van de wereld zou moeten zijn, is het (te) vaak voorgekomen dat ik als minder ambitieus werd gezien omdat ik niet fulltime werkte.’

Migraine is een belangrijk gezondheidsprobleem met name voor vrouwen omdat zij te maken hebben met hormonale veranderingen, zoals tijdens de menstruatie, zwangerschap en menopauze. Je bent pionier op het gebied van onderzoek naar de rol van vrouwelijke hormonen en migraine. Wat zijn jouw drijfveren voor dit onderzoek?

‘Ten eerste wordt er enorm veel leed veroorzaakt door migraine. Dit is ook bij mannen zo, maar bij vrouwen komt migraine 3-4 keer zo vaak voor als bij mannen en zijn aanvallen in relatie tot hormonale schommelingen vaak ook nog eens lastiger te behandelen. Gek genoeg ontbreekt een behandeling die aangrijpt op het hormonale systeem, al zou dit gezien het bovenstaande toch voor de hand liggen. Wetenschappelijk gezien is migraine bij vrouwen een enorm en uitdagend onderwerp. Dit komt onder meer omdat bij deze aandoening zowel de neurologie, de vasculaire geneeskunde, als de endocrinologie betrokken zijn. Daardoor zijn de farmacologische aspecten, waar ik op mij op richt, erg breed en ingewikkeld, ook juist omdat de verschillende systemen elkaar kunnen beïnvloeden. Al met al dus een complexe puzzel om op te lossen, erg boeiend om aan te werken.’

Waarom is een genderperspectief zo belangrijk voor medisch onderzoek en gezondheid?

‘In de afgelopen jaren heb ik geleerd dat gender in de geneeskunde wat mij betreft niet als een apart onderwerp gezien moet worden, maar dat het op een heel logische manier verweven moet zijn met vrijwel alle aspecten van de geneeskunde. Er is namelijk bijna geen gebied waar sekse of gender geen rol speelt. Verder is er nog te weinig bekend over de interactie tussen sekse (de biologische verschillen) en gender (ook de sociale aspecten) binnen de geneeskunde, het is lastig om deze twee aspecten los van elkaar te beschouwen. Tot slot vind ik het opvallend dat het nog steeds vooral vrouwen zijn die zich bezighouden met deze tak van de geneeskunde, terwijl dit een onderwerp is dat ons allen aangaat en vaak berust op logische mechanismen.’

Wat hoopt u dat er over 10 jaar bereikt is op het gebied van gender en gezondheid?

‘Specifiek op mijn onderzoek gericht hoop ik dat er tegen die tijd een effectieve hormonale behandeling is tegen hormoon-gerelateerde migraine aanvallen, die zonder al te veel bijwerkingen veilig gebruikt kan worden. Verder hoop ik dat gender-gerelateerde aspecten de serieuze plaats krijgen binnen de geneeskunde die ze verdienen. Wanneer het onderwerp al vroeg in het medische curriculum aan bod komt, zal dat een belangrijke bijdrage gaan leveren. Ik ben namelijk van mening dat educatie niet alleen belangrijk is voor het overdragen van kennis, maar zeker ook voor het vormen van een bepaalde attitude.’

Meer informatie

Antoinette Maassen van den Brink ontving in de afgelopen jaren subsidies uit het ZonMw programma Gender en Gezondheid, evenals een Veni, Vidi en recent een Vici subsidie van het NWO Talentprogramma.

Relevante links:

• ZonMw podcast: de rol van hormonen bij migraine en diabetes. Aflevering #3 - podcast Gender en gezondheid
• De Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen
• Erasmus MC Profielpagina Antoinette Maassen van den Brink
• Lees meer over opgedane lessen van Sekse en Gender in Onderzoek