Zijn mensen met dementie en ernstig probleemgedrag te helpen?

‘Mensen met dementie komen steeds later in het verpleeghuis, met steeds zwaardere problematiek,’ zegt projectleider Debby Gerritsen. ‘We hebben eerst met data van ruim 2000 verpleeghuisbewoners geprobeerd specifieke kenmerken van bewoners met ernstig probleemgedrag in beeld te brengen. Ze bleken gemiddeld jonger dan de meeste bewoners, hadden meer wanen en waren prikkelbaarder. Maar ze weken niet heel duidelijk af van de andere bewoners.’

In de huidige onderzoeksfase worden de casus van tien bewoners uitgediept. Gerritsen: ‘Een casus betrof een vrouw die elke middag begon te roepen, steeds luider, tot bedtijd. Je zag de onmacht bij de verzorgenden. Ze probeerden van alles om haar tot rust te brengen, zonder resultaat. De andere bewoners werden knettergek van het geroep.’ Met gesprekken met medewerkers, familieleden en behandelaars brengen de onderzoekers in beeld wat iedereen in zulke gevallen ervaart.

Het probleemgedrag heeft vaak veel oorzaken en lijkt zelden te sturen. Dat maakt het zo’n ingewikkeld vraagstuk. ‘Verzorgenden wachten vaak erg lang voordat ze behandelaars inschakelen. Die realiseren zich dan te weinig welke impact het gedrag heeft. Dat levert een probleem in de afstemming op.’

De verzorgenden tonen zich erg betrokken bij de bewoner met probleemgedrag, zegt Gerritsen. Zij zetten diens welzijn op de eerste plaats. Dat van de medebewoners komt direct daarna. ‘En een hele tijd later komen ze zelf. Ze accepteren dingen van de bewoner, zoals agressie, die voor een buitenstaander onbegrijpelijk zijn.’

Deel 3 van de studie bestaat uit het uitdiepen van drie casus waar bij bewoners met zeer ernstig probleemgedrag palliatieve sedatie is toegepast. Gerritsen kan moeilijk vooruitlopen op de totale onderzoeksresultaten. ‘Misschien blijkt dat het gedrag echt niet beïnvloedbaar is. Mogelijk kan meer personeel iets betekenen. Het gaat ons nu allereerst om probleemverheldering.’

Tekst: Veronique Huijbregts 
Eindredactie: ZonMw