Meewerken aan nieuwe richtlijnen is goed voor JGZ én voor professional

Al tijdens haar opleiding tot jeugdarts kreeg Marianne Almaç het advies om de JGZ-richtlijnen er regelmatig op na te slaan. ‘Begin eerst met richtlijnen over onderwerpen waar je het meest mee te maken hebt. Anders verdrink je in alle richtlijnen’, was de waardevolle tip. Nog steeds pakt ze de richtlijnen er even bij. Ze ondersteunen haar in het dagelijks handelen. Of het nu over de richtlijn heup- of over het opsporen oogafwijkingen gaat.’

 ‘Het is belangrijk dat we als JGZ-professionals uniform blijven werken en met zelfde adviezen komen. Op die manier blijft de kwaliteit van de zorg aan kinderen en jongeren ook geborgd.’ Dat is in een notendop precies het doel van de JGZ-richtlijnen, die gefundeerd richting geven aan het handelen van de professionals in de praktijk. Het is de professional die vervolgens de vertaalslag maakt naar het individuele kind in de spreekkamer.

De JGZ-richtlijnen zijn géén protocol, geen keurslijf, benadrukt de jeugdarts.  ‘Dat imago hangt er soms om heen, maar ze geven een richting en gaan over heel praktische zaken, ook dat wordt wel eens vergeten. Het is niet taai en saai. De richtlijnen gaan écht over de inhoud van ons vak. Een baby van 3 maanden blijft een baby van 3 maanden. Maar de inzichten over zorg en preventie veranderen wel, daar moeten we in onze adviezen ook in meegaan.’ 

Almaç is blij met de huidige herziening van JGZ-richtlijnen en gaf zich meteen op om mee te denken. ’Ik blijf graag op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen in mijn vakgebied.’ 

De komende jaren (2023-2026) worden de verouderde JGZ-richtlijnen herzien en aangepast. Om de toegankelijkheid en onderhoud te verbeteren worden de richtlijnen opgedeeld in kleinere modules. Professionals kunnen bijdragen aan herziening door bijvoorbeeld deel te nemen aan een clusterwerkgroep. De clusterwerkgroep ‘Opvoeden en ondersteunen’ ging vorig jaar al van start. 

Almaç maakt nu deel uit van deze clusterwerkgroep, waar 5 JGZ-richtlijnen, respectievelijk Excessief huilen, Opvoedondersteuning, Zindelijkheid, Slaap en Ouder-kind relatie, worden omgezet naar een modulair opgebouwde richtlijn. In deze werkgroep zitten naast de richtlijnontwikkelaars en JGZ-professionals ook kinderartsen, psychologen, pedagogen en ouders. De projectleider van de clusterwerkgroep ondersteunt en ontlast de deelnemers die vooral om input worden gevraagd.

De jeugdarts vindt het mooi om met professionals van verschillende expertises en uit verschillende delen van het land kennis uit te wisselen. ‘Dat is zo waardevol. Het mes snijdt echt aan 2 kanten. Je werkt mee aan goede preventieve zorg en tegelijkertijd aan professionalisering en het eigen netwerk.’

Verpleegkundig specialist Mirjam Jobse –lid van dezelfde clusterwerkgroep - deelt het enthousiasme. In het verleden was ze als adviseur bij het Nederlands Centrum Jeugdgezondheidzorg (NCJ) nauw betrokken bij de coördinatie van de landelijke richtlijnontwikkeling. ‘Ik heb me toen gerealiseerd wat voor invloed je als professional op de werkvloer kán hebben. Dáár zit de veranderkracht en de innovatie.’

Na haar master verpleegkundig specialist besloot Jobse vanuit de praktijk aan de herziening van de richtlijnen te werken. Dat doet ze nu bij Santé Partners en vandaaruit neemt ze deel aan de clusterwerkgroep. 

Ze is blij met de transitie naar richtlijnmodules. De komende jaren worden alle richtlijnen per module omgezet.  ‘Ik hoop echt dat we door deze modules sneller verbanden kunt zien met verwante onderwerpen en dat ze ook sneller aan te passen zijn en zo actueler blijven.

Jobse raadt collega’s regelmatig aan om deel te nemen aan een clusterwerkgroep. ‘Je krijgt op een mooie manier dieper inzicht in ons vak. Je bent ook op de hoogte van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen en je leert andere mensen vanuit verschillende disciplines binnen de JGZ en aanverwante sectoren kennen. Ik denk dat collega’s er vaak geen goed beeld bij hebben.’ 

Ze ziet vaak terughoudendheid bij collega's om je bij een werkgroep aan te sluiten. Maar de tijdinvestering valt mee, vinden de 2 professionals. Een keer per kwartaal komt de werkgroep online bijeen. Alle leden krijgen voorafgaand de onderdelen uit de richtlijn die besproken worden doorgestuurd. Almaç: ‘Dan kijken we bijvoorbeeld of de literatuur verouderd is en of de richtlijnontwikkelaar een nieuwe literatuursearch moet doen, we geven daar dan allemaal commentaar op en zo reageer je op elkaar. Op die manier krijg je ook inzicht in de perspectieven van andere collega’s.’

Ze roepen specifiek jongere collega’s op om deel te nemen aan de clusterwerkgroepen. Almaç: ‘Laat je als beginnende JGZ-professional niet afschrikken door de kennis die aan tafel zit. We hebben juist de frisse blik en vragen van jonge mensen in het vak nodig.’  Jobse is het daar mee eens. ‘We zouden ook toekomstige JGZ-professionals die nog met de opleiding bezig zijn, kunnen benaderen mee te denken in de clusterwerkgroep. Het zou mooi zijn wanneer studenten ook aanschuiven en meedenken.’

Colofon

Tekst: Jessica Maas
Beeld: Studio Oostrum