Safety-II en veiligheidsergonomie

Het programma Safety-II en veiligheidsonderzoek was onderdeel van 1 van de pijlers van het programma Tijd voor Verbinding: de volgende stap voor patiëntveiligheid in ziekenhuizen. ZonMw subsidieerde vanuit het programma 23 actieonderzoeken naar de vertaling van het uitvoerig beschreven theoretisch Safety-II-gedachtegoed naar de klinische praktijk.

Slotbijeenkomst en projectresultaten

In oktober 2024 rondde het programma af met een slotbijeenkomst waarin de resultaten van alle afgeronde Safety-II-projecten werden gepresenteerd en werd gekeken naar de toekomst: wat is er nog nodig om het Safety-II-gedachtegoed te verankeren in beleid en praktijk?

Aanleiding

Uitgangspunt bij Safety-II is dat patiëntveiligheid wordt vergroot door te focussen op aanpassingsvermogen en veerkracht (resilience) van professionals in de context waarin zij werken. Bij Safety-II wordt veiligheid vanuit een positieve benadering onderzocht, in haar AANwezigheid van veiligheid, in plaats van onderzoek uitsluitend naar wat niet goed gaat, ofwel AFwezigheid van veiligheid. Dat wat dagelijks goed gaat wordt zichtbaar gemaakt en verbeterd; daarvan wordt geleerd en dit wordt verder ondersteund en verspreid.

Doel

Het doel van het programma Safety-II en veiligheidsergonomie was om te onderzoeken of de principes van Safety-II ook werken in de praktijk van de ziekenhuiszorg in Nederland en of ze ook een bijdrage leveren aan veiligere zorg voor patiënten. Het ging om een lerend programma als onderdeel van het totale programma ‘Tijd voor verbinding’, waardoor een beweging op gang werd gebracht die de borging van de aanpak verder in de praktijk verankert.

Reflectiemethoden

Een belangrijke conclusie van de Safety-II-onderzoeken is dat er gestructureerde ingebouwde reflectiemomenten nodig zijn om te werken aan patiëntveiligheid. Maar hoe pak je dat aan? In een videoreeks nemen we u mee in verschillende reflectiemethoden.

> Bekijk de videoreeks

5 elementen

Het programma liep t/m 2024 en omvatte 5 elementen:

  1. We lieten een kennissynthese opstellen die focus en prioritering aanbrengt (januari 2020).
  2. Vervolgens vond een subsidieronde met lerende trajecten plaats in de vorm van (actie)onderzoeken (2020/2021). Deze 11 onderzoeken zijn gestart in 2021 en inmiddels afgerond.
  3. Deze trajecten werden geëvalueerd.
  4. De werkzame elementen hebben we in februari 2022 in een tweede subsidieronde uitgezet in het veld. De 12 onderzoeken die daarin werden gesubsidieerd zijn begin 2023 gestart en inmiddels afgerond.
  5. Na evaluatie van de opbrengsten van de tweede subsidieronde ontstond inzicht in de werkzame elementen van Safety-II. Dit bracht een beweging opgang die kennis verspreidt.

Samenwerking

We werkten nauw samen met het inmiddels afgeronde landelijke programma Tijd voor Verbinding: de volgende stap voor patiëntveiligheid in ziekenhuizen.

Programmacommissie

Per subsidieronde wordt een afweging gemaakt wie onderdeel is van de beoordelingscommissie.

Voorzitter

Dr. L. (Loes) Pijnenborg

Leden

Drs. S. (Sander) Hermsen
Prof. dr. I.P. (Ian) Leistikow
Dr. M.J.A. (Marjolein) Tasche 
Dr. ir. B. (Bram) Verhees
P. (Peter) Vink, MSc
Dr. M.S. (Marit) de Vos
Prof. dr. T. (Theo) van Achterberg
Dr. I. (Irene) Grossmann

Waarnemer

G.B. (Georgette) Mentink-Kleis, ministerie van VWS

Secretaris

Drs. S.M. (Simone) Schellekens

Artikelen

Bekijk meer artikelen

Kenmerken

Budget:
€ 4.000.000
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
Vervolg op programma:
Patiëntveiligheid

Contact

Simone Schellekens

Senior programmamanager
safety [at] zonmw.nl

Bobby Otto

Programmasecretaris
safety [at] zonmw.nl

Yael Stein

Coördinerend clusterassistent
safety [at] zonmw.nl