De Sociale Benadering Dementie is opgezet vanuit de signalering dat er een kloof is tussen de behoeften van mensen met dementie (en hun naasten) en het aanbod van zorg en ondersteuning. Er is behoefte aan een breder interpretatiekader, een socialere benadering, die niet alleen de ziekte omvat maar ook de impact op de persoonlijke leefwereld van mensen met dementie en hun naasten. De Sociale Benadering Dementie helpt de behoeften van mensen met dementie beter te kunnen zien en begrijpen, en om in het verlengde daarvan de juiste ondersteuning te kunnen bieden en hiermee de kwaliteit van leven te verbeteren. In de zogenoemde Social Trials wordt er geëxperimenteerd met passende ondersteuning, die aansluit bij de leefwereld en werkelijke behoeften van mensen met dementie en hun naasten. Dit gebeurt middels een integrale aanpak vanuit zowel het medische, psychologische als sociale domein.
De Social Trial experimenten zijn vanaf september 2018 gestart in vier gemeenten in samenwerking met de directie Maatschappelijke Ondersteuning (DMO) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Deze experimenten zijn vanaf 2019 ondergebracht in het programma Social Trials van ZonMw. Het betreft de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Bosch en Amstelveen. Vanaf begin 2021 wordt het experiment uitgebreid met maximaal vier extra pilot gemeenten (max 150.000 inwoners).
Het ZonMw programma ‘Social Trials – monitoren, evalueren en leren’ is opgezet om de werkzame bestanddelen van deze experimenten Social Trials te identificeren en inzicht te krijgen in de schaalbaarheid en bijbehorende randvoorwaarden. Het programma kent vier onderdelen; (1) Interne monitoring en evaluatie (van de eerste vier social trial-pilots), (2) Uitbreiding middels implementatie (de tweede vier social trial-pilots), (3) een externe evaluatie, en (4) Sociale Benadering Dementie trainingen.
Het uiteindelijke doel van de Social Trials en de evaluatie hiervan is het realiseren van een betere ondersteuning van mensen met dementie, andere werkwijzen, een systeemaanpak en het onderbouwd beschikbaar stellen van de Sociale Benadering Dementie voor iedereen in Nederland.
Vier gemeenten experimenten met de sociale benadering: Amsterdam, Amstelveen, Rotterdam en Den Bosch. De focus in deze 'Social Trials' ligt op het experimenteren met passende ondersteuning, die aansluit bij de leefwereld en werkelijke behoeften van mensen met dementie en naasten. Dit gebeurt middels een integrale aanpak vanuit zowel medisch, psychologisch als sociaal domein. De Social Trials zijn gestart in 2018 en lopen 4 jaar. Begin 2020 worden de Social Trials uitgebreid met maximaal vier gemeenten van maximaal 150.000 inwoners.
Een Sociale Benadering Dementie Team, hierna genoemd SBD-team, vormt de infrastructuur voor ondersteuning voor mensen met dementie en hun naasten gedurende de gehele ziekte en met focus op de thuissituatie. Het SBD-team wordt gevormd met mensen met verschillende achtergronden en ervaringen. Het SBD-team ondersteunt vanaf voor de diagnose tot na het levenseinde. Aanvullend zet het SBD-team huidig potentieel vanuit de samenleving in, zoals vrijwilligers, studenten, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en statushouders. Enerzijds bestaat het team uit bestaande professionals (bijv. casemanager, wijkverpleegkundige, ambulant begeleider), anderzijds uit mensen zonder zorg- en/of
welzijnsachtergrond.
De aanpak is om werkzame bestanddelen te identificeren, om vervolgens op te kunnen schalen en te verbinden met het bestaande aanbod. Hiervoor wordt de impact van de Social Trials gemonitord op proces, kwaliteit en financiën.
De visie op interne monitoring en evaluatie is een geïntegreerde werkwijze binnen de Social Trials, zoals ook weergegeven in onderstaande tabel. Hierbij worden per gemeente kwantitatieve en kwalitatieve methoden en trendanalyses met elkaar gecombineerd. De interne monitoring van de pilotgemeenten wordt uitgevoerd onder begeleiding van PwC en TAO of Care.
Meer informatie over de Sociale Benadering Dementie en de Social Trials is te vinden op de website van Tao of Care.
Er zal een onafhankelijk centraal, evaluatief onderzoek plaatsvinden naar de Sociale Benadering Dementie waarmee geëxperimenteerd wordt in de Social Trial gemeenten. Een belangrijke uitkomstmaat is de kwaliteit van leven van patiënten binnen de Social Trials. Daarnaast dient er aandacht te worden besteed aan het ontsluiten van leerervaringen en resultaten van de pilots en impact op de kostenontwikkeling en het zorgsysteem, rekening houdend met de arbeidsmarkt. Het evaluatieonderzoek moet inzichtelijk maken of de aanpak van de Social Trials verbreed kan worden naar de rest van Nederland en wat hiervoor nodig is.
Deze evaluatie maakt gebruik van de gegevens zoals die worden verzameld door het projectteam van de Social Trials, aangevuld met eigen onderzoek en informatiebronnen. Daarbij staan vragen over effectiviteit, kosteneffectiviteit en repliceerbaarheid van Social Trials centraal.
Bekijk hier de subsidieoproep.
Naast de experimenten met de Social Trials binnen gemeenten zal een subsidieoproep opengesteld worden om professionals binnen een aantal gemeenten inzicht te geven in werken volgens de Sociale Benadering Dementie. De subsidieoproep is momenteel gesloten.