Plastic afval vervuilt de oceanen, rivieren, bodem en lucht. Dit plastic kan afbreken tot kleine deeltjes, de zogenaamde micro- en nanoplastics. Minder bekend is dat deze microplastics ook vrijkomen door het wassen van synthetische kleding, bij het slijten van banden, en dat ze soms aan verf, cosmetica en schoonmaakproducten worden toegevoegd.
Microplastics zitten in voedsel, drinkwater, en de lucht die we inademen. Terwijl de hoeveelheid microplastics in onze leefomgeving toeneemt, weten we maar heel weinig over de gevaren voor de gezondheid en hoe we die beter kunnen beschermen.
Tot 9 mei 2023 kunnen onderzoekers projectvoorstellen indienen voor 2 subsidieoproepen naar de gezondheidseffecten van micro- en nanoplastics: 1 oproep voor het MOMENTUM-consortium en 1 open oproep. De open oproep heeft 4 thema’s: microplastics in het milieu, consumentengedrag, interventies, gestandaardiseerde onderzoeksmethoden. Tijdens een informatiebijeenkomst op 3 april worden de oproepen toegelicht.
Het programma Microplastics & Health is opgesteld om meer inzicht te krijgen in de mogelijke gezondheidseffecten van kleine plastic deeltjes, en wat we kunnen doen om de effecten te beperken.
De 15 kortlopende doorbraakprojecten zijn inmiddels afgerond. Deze projecten met een fundamentele invalshoek zijn gestart in het voorjaar van 2019. Eén invalshoek was het onderzoeken of de vorm en chemische samenstelling van de microplastics bepalend is voor de toxiciteit. Een andere invalshoek was dat er werd gekeken via welk mechanisme en welke organen de microplastics een gezondheidseffect hebben. En de derde invalshoek, was het onderzoeken of microplastics ziekteverwekkers bij zich dragen.
In september 2022 verscheen de publicatie over de mogelijke effecten van microplastics op de placenta. Eerder in maart 2022 toonden onderzoekers voor het eerst aan dat microplastics in de menselijk bloed is. Voor de onderzoeksresultaten en andere informatie verwijzen wij u naar onze digitale publicatie Microplastics & Health (in het Nederlands; ook in het Engels beschikbaar).
Het is de bedoeling dat de kortlopende projecten worden gevolgd door nieuwe rondes. Dat vervolgonderzoek nodig is om meer inzicht te krijgen in de risico’s voor de volksgezondheid leest u in dit artikel. Toepassing van de kennis kan leiden tot vermindering van de eventueel schadelijke effecten, door een handelingsperspectief te bieden aan verschillende belanghebbenden. Daarbij valt te denken aan zowel de plastic keten (productie, (her)gebruik, recycling) als consumentengedrag, beleid en regelgeving.
De 15 gehonoreerde projecten liepen tot medio 2020. De projecten konden een aanvraag doen voor aanvullende financiering, voor toegang tot een Enabling Technology Hotel. Deze subsidiemogelijkheid gaf onderzoekers toegang tot high-end technologieën en expertises.
De meeste van de 15 doorbraakprojecten zetten zich gebundeld voort in het MOMENTUM-consortium. Dit consortium wordt gefinancierd door ZonMw, de topsector Life Sciences & Health, TNO, de ministeries van IenW en VWS, met confinanciering vanuit het consortium.
Heeft u interesse in het subsidieprogramma en wilt u meer informatie ontvangen? Meld u zich dan aan voor de Life Sciences & Health Nieuwsbrief en de Preventienieuwsbrief.
Het programma Microplastics & Health is een cross-over tussen de topsectoren Life Sciences & Health en Water en wordt in samenwerking met NWO georganiseerd. Private cofinanciering wordt geleverd door het Gieskes-Strijbis Fonds. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is medefinancier van het programma.