14 tips: Kwetsbare groepen bereiken en meer impact creëren met onderzoek

8.    Zet ervaringsdeskundigen in als peer onderzoekers

Ook samenwerking met peer onderzoekers of ervaringsdeskundigen draagt bij aan impact maken: door hun persoonlijke geschiedenis en achtergrond weten zij als geen ander hoe je de doelgroep kunt bereiken. En vervolgens kunt betrekken bij verder onderzoek en bij de implementatie. Bij het onderzoek ‘Migranten in de Frontlinie’ werkte projectleider Tesseltje de Lange, hoogleraar Europees migrantenrecht, nauw samen met onderzoekers met een Roemeense, Poolse of Zuid-Amerikaanse achtergrond. Deze onderzoekers, die zelf ook ooit als arbeidsmigrant of ongedocumenteerde in Nederland terecht waren gekomen, slaagden erin het vertrouwen te wekken van tot dan toe haast onbereikbare arbeidsmigranten in de landbouw, vleesverwerkende industrie, distributie en schoonmaak. De diepte-interviews over hun ervaringen konden in hun eigen taal worden afgenomen. ‘Belangrijk is dat deze sleutelpersonen een adequate vergoeding krijgen’, vond Van den Muijsenbergh. Zorg dat het geen liefdewerk-oud papier voor hen is.’

9.    Werk samen met lokale partijen

Zoek samenwerking met lokale partijen, was een andere les die de projectleiders toekomstige onderzoekers wilden meegeven. Niet alleen met lokale overheden, maar vooral ook met partijen uit de praktijk. ‘Goede projecten kunnen daardoor sneller en makkelijker worden uitgerold’, is de ervaring van Maria Prins. Ze is hoofd van de afdeling Infectieziekten, Onderzoek en Preventieontwikkeling van de GGD Amsterdam. Daarnaast is ze hoogleraar bij Amsterdam UMC, en een van de motoren achter het onderzoek over COVID-19 en etniciteit. ‘We hebben steeds nauw samengewerkt met beleidsmakers en mensen die in de praktijk werken, zoals de corona-preventieteams die actief zijn in Amsterdamse stadsdelen. Zij zorgden ervoor dat onze onderzoeksresultaten snel terechtkwamen bij de mensen over wie het ging. Ook organiseerden ze allerlei acties om gesprekken met hen aan te gaan: bij teststraten, op markten, in moskeeën.’

10.    Informeer belangrijke doelgroepen eerst

Via deze preventieteams zorgde het onderzoeksteam dat de groepen die extra geraakt werden door corona-infecties, als eerste op de hoogte werden gesteld van de onderzoeksresultaten. Voordat de pers of andere betrokkenen het wisten. Zo werd de Ghanese radio ingeschakeld om Amsterdammers van Ghanese afkomst - een groep waarin opvallend veel infecties voorkwamen- direct na de eerste coronagolf te informeren over de onderzoeksresultaten en hoe zij verdere verspreiding konden voorkomen.

11.    Kies zorgvuldig hoe je communiceert

Per doelgroep wogen de onderzoekers af wat de beste manier was om over hun onderzoeksresultaten en aanbevelingen te communiceren: soms betrokken ze er huisartsen bij, soms specialisten uit het ziekenhuis of (informele) leiders van een bevolkingsgroep. Prins: ‘Je moet steeds bedenken wie veel invloed heeft in de  groep die je wilt bereiken.’ Eenvoudige filmpjes, samen met de doelgroep gemaakt, kunnen ook helpen om onderzoeksresultaten helder voor het voetlicht te krijgen, betoogde Van den Muijsenbergh. ‘Let er ook op dat de tools en hulpmiddelen die je ontwikkelt, betaalbaar zijn voor de mensen die je wilt bereiken.’

12.    Maak gebruik van Whatsapp

Zij riep onderzoekers ook op om vaker gebruik te maken van Whatsapp. ‘Bij een onderzoek naar armoede in Nijmegen, bereikten we via Whatsapp mensen, met wie we op andere manieren niet in contact konden komen. Zij konden punten verzamelen, om tegen gereduceerd tarief allerlei producten te kopen. Wij verzamelden er data mee. Whatsapp kan ook een goede manier zijn om mensen te attenderen op je onderzoeksresultaten.’  

13.    Onderneem actie als je iets belangrijks vindt

De onderzoeksgroep van Maria Prins, Karien Stronks en Charles Agyemang besloot om speciaal voor beleidsmakers een policybrief op te stellen, met de oproep om mensen met een migratiegeschiedenis beter te beschermen. Nog voordat ze hun onderzoeksresultaten in een wetenschappelijk tijdschrift hadden gepubliceerd. Prins: ‘In de wetenschap is dat vaak de omgekeerde wereld. Dat zou veel vaker moeten gebeuren: dat je, zodra je iets belangrijks hebt gevonden, gelijk actie onderneemt om beleidsmakers en betrokkenen te informeren. Zodat zo snel mogelijk stappen worden gezet om de situatie te verbeteren.’

14.    Besteed ook aandacht aan stress

De stress, die corona veroorzaakt, was een ander punt dat verschillende projectleiders naar voren brachten. Stress bij respondenten, maar ook bij zorgverleners. Elco van Burg vroeg aandacht voor de morele dilemma’s waar zorgverleners, die coronamaatregelen en aanbevelingen van allerlei COVID-19-onderzoeken moeten uitvoeren, zich soms voor gesteld zien. ‘Als we impact willen maken met ons onderzoek, moeten hen vooral niet vergeten.’ De handreiking Chronische stress voor stress voor eerstelijns zorgverleners- die Pharos samen met zorgadviesbureau Raedelijn ontwikkelde, kan daarbij behulpzaam zijn.

Tekst: Ditty Eimers