Binnen het Onderzoeksprogramma ggz hebben in 2016, 2018 en 2021 in totaal 16 fellows een persoonsgebonden subsidie ontvangen voor onderzoek naar vroege herkenning en behandeling, gepersonaliseerde zorg en gender en gezondheid in de ggz. Daarmee gaan zij aan de slag met nieuwe, creatieve en grensverleggende ideeën om de zorg aan cliënten te verbeteren, hun regiefunctie te versterken en/of kostenbeheersing te realiseren.
Met financiering uit het Rubicon-programma doen meerdere door ZonMw gesubsidieerde jonge wetenschappers onderzoek aan buitenlandse topinstituten. Hiermee geeft ZonMw veelbelovende onderzoekers de mogelijkheid internationale ervaring op te doen als opstap voor een verdere wetenschappelijke carrière. Een aantal van hen doen onderzoek op het gebied van geestelijke gezondheid:
Gaat naar: VS, National Institutes of Health, National Institute on Drug Abuse, Baltimore, Behavioral Neuroscience Research Branch (24 maanden)
Voor verslaafde patiënten is onthouding een continue strijd, vooral vanwege het ontstaan van hunkering en negatieve stemmingen, die terugval versnellen. Mijn studie verstoort het stress-noradrenergisch stelsel om deze symptomen te verminderen en daarmee hunkering en terugval te voorkomen.
Gaat naar: Verenigde Staten, Columbia University, Mailman School of Public Health, 24 maanden
De rol van etniciteit in verschillende stadia van psychose in New York State In Europa hebben etnische minderheidsgroepen een hoger risico op psychose en een negatiever ziektebeloop met meer dwangbehandelingen. Ik wil etnische verschillen in verschillende stadia van psychose onderzoeken in de Verenigde Staten, een plek waar ongelijkheid en racisme hoogtij vieren.
Gaat naar: Australië, Monash University, Brain & Mental Health Laboratory, 24 maanden
Afwijkende verwerking van zintuigelijke informatie, zoals overgevoeligheid voor geluid, vormt een veelvoorkomend maar onderbelicht symptoom van autisme. De onderzoeker zal met behulp van hersenscans afwijkingen in zintuigelijke hersennetwerken in kaart brengen om zo de onderliggende oorzaak van dit probleem te vinden.
Gaat naar: Australië, South Australian Health and Medical Research Institute (SAHMRI), Laboratory for Human Neurophysiology and Genetics (24 maanden)
Dankzij revolutionaire technologie is het nu mogelijk huidcellen te herprogrammeren tot zenuwcellen. De onderzoekers gaan via dergelijke herprogrammering hersencellen maken van huidbiopten van depressiepatiënten om de biologische aanleg van depressie en werkingsmechanismen van antidepressiva, te bestuderen middels geavanceerde celmoleculaire analysemethoden.
Hoe we de hersenen van onze kinderen beïnvloeden
Veel kinderen maken negatieve ervaringen mee zoals verwaarlozing, mishandeling of pesten. Prof. H. (Henning) Tiemeier (Erasmus Medisch Centrum, Kinderpsychiatrie) volgt met zijn onderzoeksgroep meer dan 4.000 kinderen om te bestuderen of dergelijke negatieve ervaringen de hersenontwikkeling veranderen en hoe dit tot depressie bij adolescenten kan leiden. Zij onderzoeken ook wat het effect van negatieve ervaringen kan tegengaan.
Tiemeier heeft voor dit onderzoek een Vici-subsidie ontvangen. Vici is gericht op de excellente senioronderzoeker die heeft aangetoond met succes een eigen vernieuwende onderzoekslijn tot ontwikkeling te kunnen brengen en als coach voor jonge onderzoekers te kunnen fungeren. Een Vici-subsidie aanvragen kan tot maximaal 15 jaar na promotie.
De Vidi-subsidie richt zich op onderzoekers die door een geslaagde postdocperiode (tot en met 8 jaar na promotie) reeds een eigen onderzoekslijn hebben opgezet en door willen groeien naar het leiden van een eigen onderzoeksgroep. De Vidi-onderzoeker kan één of meer onderzoekers aanstellen, om daarmee een krachtige impuls te geven aan zijn/haar onderzoekscarrière.
Prof.dr. O.A. van den Heuvel (VUMC) gaat onderzoeken hoe verstoorde hersenontwikkeling leidt tot mentale ziekten, en omgekeerd, hoe chronisch verstoorde gedragingen de hersenen doen veranderen. Zij zal testen hoe magnetische hersenstimulatie bijdraagt aan het trainen van gezond gedrag in chronische patiënten.
Van den Heuvel is 1 van de 14 excellente onderzoekers die in 2017 een Vidi-subsidie heeft gekregen op het werkterrein van ZonMw.
Prof.dr. P. Peeters (Erasmusmc) ontwikkelt een methode om via het bloed van de moeder foetaal schildklierhormoon te monitoren. Lage schildklierhormoonspiegels bij moeders tijdens de zwangerschap komen vaak voor en leiden tot een verlaagd IQ, autisme, ADHD en schizofrenie. Met de te ontwikkelen methode wil Peeters de behandeling van deze moeders, en daarmee de hersenontwikkeling van hun kinderen, verbeteren.
Ook Peeters is 1 van de 14 excellente onderzoekers die in 2017 een Vidi-subsidie heeft gekregen op het werkterrein van ZonMw.
Een Veni-subsidie biedt veelbelovende jonge wetenschappers de mogelijkheid om gedurende 3 jaar hun eigen ideeën verder te ontwikkelen.Een aantal van hen richten zich op de geestelijke gezondheid.
Bij 20-35% van de patiënten met schizofrenie helpen antipsychotica niet. Zij zijn therapie resistent. Dit is voor hen een groot probleem. Dr. E.M. (Elsmarieke) van de Giessen (AMC) gaat samen met haar onderzoeksteam testen of een nieuw type MRI scan en bloedbepaling kunnen voorspellen welke patiënten therapie resistent zijn, zodat zij sneller met de juiste medicijnen kunnen worden behandeld.
Er is nog weinig bekend over waarom patiënten met obsessieve-compulsieve stoornis en een gok-stoornis niet kunnen stoppen met hun invaliderende compulsieve gedragingen. Een mogelijke reden is dat patiënten niet goed (on)zekerheid kunnen inschatten. Dr. J. (Judy) Luigjes (AMC) wil onderzoeken hoe zekerheid betrokken is bij compulsieve gedragingen en hoe dit verbeterd kan worden.
Een psychiatrisch probleem komt zelden alleen maar gaat vaak samen met andere psychiatrische symptomen. Dr. J. (Jolien) Rijlaarsdam (Leiden University, Centre for Child and Family Studies) vraagt zich af of we één globale dimensie kunnen identificeren die de gemeenschappelijke kern vormt van verschillende psychiatrische symptomen? Hoe is deze globale dimensie gerelateerd aan omgevingskenmerken en regulatie van genen tijdens sensitieve perioden in de ontwikkeling?
Die vraag wil Lynn Bosschloo per individuele patiënt kunnen beantwoorden. Zij gebruikt innovatieve statistische technieken om verschillen in de symptomen van patiënten in kaart te brengen. Voor haar onderzoek heeft ze een veni-subsidie gekregen.
Bekijk de video van Lynn BosschlooBegin 2017 zijn 10 projecten van excellente onderzoeksgroepen zijn gehonoreerd met een TOP subsidie. Hiermee kunnen zij onderzoekslijnen vernieuwen en nieuwe samenwerkingen aangaan. Zij krijgen maximaal € 675.000,- voor wetenschappelijk onderzoek dat minimaal 4 en maximaal 5 jaar duurt. Het oogmerk van de TOP subsidie is ruimte te creëren voor innovatieve wetenschap van excellente kwaliteit. 2 onderzoeksgroepen richten zich op autisme spectrum stoornis:
Meer informatie: programma TOP subsidies.