Optimalisering datagebruik in COVID-19-onderzoek

We laten FAIR-datadiensten en een dataportaal ontwikkelen om het gebruik van data in COVID-19-onderzoek te optimaliseren. Aan GO FAIR Foundation en stichting Health-RI hebben we vanuit het COVID-19 Programma hiertoe opdracht gegeven. Met deze opdracht willen ZonMw en andere financiers het ‘Virus Outbreak Data Access Network' (afgekort VODAN) realiseren dat bijdraagt aan de oplossing van de COVID-19-crisis.

Ontwikkeling FAIR-datadiensten

De GO FAIR Foundation ontwikkelt samen met de COVID-19-onderzoeksgemeenschap de standaarden en technologieën om data uit de COVID-gerelateerde ZonMw-projecten FAIR te maken en daarmee herbruikbaar voor toekomstig onderzoek. FAIR staat voor ‘findable, accessible, interoperable, reusable for machines and humans’. De FAIR-datadiensten zijn toegespitst op deze FAIR-principes. Het gaat hierbij om specifieke keuzes die COVID-onderzoekers maken op bijvoorbeeld het gebied van metadata. De FAIR-datadiensten zijn hierbij voortdurend toegespitst op de onderzoeksthema’s (COVID-19) en -methoden (bijvoorbeeld klinisch, biomedisch, sociaalwetenschappelijk onderzoek).  

Samenwerking data-experts en COVID-19-experts

De ontwikkeling van FAIR-datadiensten gebeurt in nauwe samenwerking met de projecten die ZonMw honoreert voor de bestrijding van de coronapandemie en de gevolgen daarvan voor gezondheid en maatschappij. De GO FAIR Foundation en stichting Health-RI bieden vervolgens ondersteuning bij de toepassing hiervan in de projecten van het COVID-19 Programma. De data- en COVID-19-experts vormen samen een ‘data stewardship community’ waarbinnen zij ervaringen uitwisselen en de verdere ontwikkeling van FAIR-datadiensten voeden.

Nationaal dataportaal

Health-RI ontwikkelt een nationaal dataportaal waarmee onderzoekers – onder voorwaarden en rekening houdend met de privacy van betrokkenen - toegang kunnen krijgen tot de FAIR-onderzoeksdata en data van COVID-19-ziekenhuispatiënten.
Health-RI bouwt aan een nationale gezondheidsinfrastructuur die optimaal toegang geeft tot kennis, tools, faciliteiten, zorgdata en lichaamsmateriaal (biobanken). Voor de opdracht van ZonMw is het relevant dat alle universitair medische centra (umc’s), gecoördineerd door NFU, zijn betrokken. De umc’s op hun beurt werken samen met de grote perifere ziekenhuizen. Gezamenlijk worden zo de meeste COVID-19-patiënten in Nederland bereikt. Het dataportaal staat ook open voor andere zorgaanbieders die COVID-19-data willen aanleveren voor onderzoek. Health-RI coördineert de complexe samenwerking tussen zorg, onderzoek en infrastructuur voor verantwoord onderzoek naar COVID-19.

Winst voor COVID 19-onderzoek

De COVID-19-specifieke FAIR-datadiensten komen beschikbaar voor al het COVID-19-gerelateerde onderzoek, zowel nationaal als internationaal. Ze voegen belangrijke waarde toe aan de projecten binnen en buiten ZonMw. Ook bieden zij kansen voor al het toekomstig en innovatief onderzoek naar COVID-19, zoals:

  • de toepassing van nieuwe onderzoekstechnieken (zoals kunstmatige intelligentie), die zonder deze nieuwe FAIR-datadiensten niet mogelijk zouden zijn
  • een sneller inzicht in COVID-19-gerelateerde problemen, zoals bijvoorbeeld het ziektebeloop.

Het resultaat van de opdrachten draagt op die manier bij aan de versnelling van de oplossing van de internationale coronacrisis, zowel met betrekking tot de ziekte, als de sociaalmaatschappelijke en economische gevolgen van COVID-19. Hiermee zijn we ook goed voorbereid op een uitbraak van een (nieuwe) infectieziekte.

Meer informatie

Onderwerpen

COVID-19
Internationaal