Nieuwe onderzoeksprojecten starten bij programma Infectieziektebestrijding

De komende maanden gaan 18 nieuwe projecten van start binnen de tweede subsidieronde van het programma Infectieziektebestrijding 3. Deze projecten bevatten onderwerpen op het gebied van opkomende infecties, uitbraakonderzoek, preparedness en response, One health en non-alimentaire zoönosen en multimorbiditeit. Deze projecten richten zich op maatschappelijke vraagstukken die bijdragen aan het algemeen publiekelijk belang om het aantal (ernstige) zieke mensen door infectieziekten te verminderen.

Doel subsidieronde en ronde

Het doel van het programma Infectieziektebestrijding 3 is het bevorderen van een wetenschappelijk onderbouwde aanpak van infectieziektebestrijding en versterken van de kennisinfrastructuur om hiermee substantieel bij te dragen aan het verminderen van het aantal (ernstig) zieke mensen door infectieziekten. Deze oproep was gericht op:

  • Het ontwikkelen van wetenschappelijke en gebruiksgerichte kennis over verspreiding en bestrijding van infectieziekten;
  • Het evalueren/bewijzen van effectiviteit en doelmatigheid van bestaande bestrijdingsinterventies;
  • Het ontwikkelen van nieuwe en verbeterde strategieën en bestrijdingsinterventies, met oog voor onder andere maatschappelijke/sociale aspecten;
  • Het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek ten tijde van een uitbraak.

Gehonoreerde projecten

Na behandeling van lymeziekte houdt 4-6% van de patiënten klachten die lang aanhouden en ernstig zijn. Via een kwantitatieve vragenlijst wordt gekeken hoe vaak klachten na lymeziekte meerdere jaren aanhouden en zullen de resultaten worden ingezet voor verbeterde diagnose en behandeling van klachten. Bekijk het project.

Groep A-streptokok (GAS) is een bacterie die wordt meegedragen in de neus-keelholte en kan de diepere weefsels of de bloedbaan binnen dringen wat leidt tot levensbedreigende infecties. Het aantal infecties is sinds maart 2022 enorm toegenomen. Door erfelijke informatie en/of biologisch gedrag te bestuderen wordt inzicht verkregen in risicofactoren en de effectiviteit van huidige antibioticumbeleid om nieuwe infecties te voorkomen. Bekijk het project.

De huidige serologie (antigenen/antistoffen onderzoek) bij teek-overdraagbare aandoeningen (TOAs) voldoet nog niet om TOA’s te voorkomen en de blootstelling in mens en dier te begrijpen. Door de serologie te verbeteren zal vroege detectie en behandeling van TOA verbeteren en kan de ziektelast mogelijk verminderen. Bekijk het project.

Jaarlijks worden 70.000 mensen in Nederland ziek van cryptosporidium, een eencellige parasiet die darmontsteking en diarree kan veroorzaken. Doordat de bron van de infectie vaak niet bekend is, is het moeilijk nieuwe infecties en uitbraken te voorkomen. Met een nieuwe typeringsmethode kan bron- en contactonderzoek verbeterd worden. Bekijk het project.

De vleermuisvirusdiversiteit is enorm. Doel van het project is de dynamiek van virussen in en tussen de vleermuizen in Nederland te karakteriseren in relatie tot vleermuis-mens interacties en mogelijke virusoverdracht. Met verkregen kennis over virussen in vleermuizen en humane blootstelling daaraan zullen aanbevelingen worden gedaan om bestaande richtlijnen en beleidsmaatregelen te verbeteren. Bekijk het project.

Campylobacter is de meest voorkomende oorzaak van darminfecties en wordt aangetroffen in het water en verschillende dieren, waar het bacteriële DNA wordt bedreigd door het binnendringen van DNA van andere micro-organismen, bacteriofagen of plasmiden. Het adaptief immuunsysteem (CRISPR-Cas) beschermt het DNA tegen deze bedreiging. Door spacers te koppelen aan de bron onderzoeken we hoe de CRISPR-dynamiek verband houdt met aanpassing aan omgevingen. Bekijk het project.

Gele koorts is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het gele koorts virus en kan dodelijk zijn. Het vaccin geeft levenslange bescherming, maar er zijn vaak tekorten. De kans dat het gele koorts virus naar Europa komt wordt steeds groter. Sommige mensen kunnen het vaccin niet krijgen omdat ze een afweerstoornis hebben, of omdat ze ouder zijn dan 60 jaar. In dit onderzoek wordt bij proefpersonen bestudeerd of sofosbuvir het gele koorts virus kan remmen, als alternatieve profylaxe voor vaccinatie. Bekijk het project.

Jaarlijks worden in Nederland circa 10.000 sepsispatiënten opgenomen op een IC, waarvan 25-40% overlijdt. Overlevenden ervaren vaak chronische schade aan meerdere orgaansystemen, met een verhoogd risico op heropnames door re-infecties en andere complicaties. Omdat er geen grote doorbraken worden verwacht in acute behandeling, kan de grootste impact voor sepsis patiënten worden gerealiseerd met preventieve maatregelen tijdens de fase na ontslag uit het ziekenhuis. Dit pilotproject onderzoekt of het mogelijk is re-infecties na sepsis beter in kaart te brengen en te voorspellen. Bekijk het project

Hoewel de incidentie van mpox sinds de uitbraak in 2022 sterk is afgenomen, blijft de dreiging van re-introductie van het monkey pox virus (MPXV) in Nederland bestaan. Vaccinatiestudies laten zien dat het MVA-BN-vaccin een lage immunogeniciteit had, maar dat antilichaamniveaus aanzienlijk worden verhoogd als een derde injectie wordt toegediend. Het doel van de studie is aantonen dat een subcutane booster ook kan worden gegeven met 1/5 van de dosis en dat dit niet onderdoet voor de standaarddosis. Er kan dan een aanzienlijke dosisbesparing worden bereikt met minder bijwerkingen. Bekijk het project.

Voor optimale preventie en bestrijding van infectieziekten die van dier naar mens kunnen worden overgebracht is kennis nodig over welke dieren en mensen besmet kunnen worden, zodat monitoring en surveillance kunnen worden geoptimaliseerd. Dit project richt zich op een kwantitatieve risicobeoordeling voor transmissie van vogelgriep van watervogels via gehouden dieren naar de mens. Er wordt informatie van risicopopulaties verzameld en geanalyseerd. Bekijk het project.

Invasieve en chronisch pulmonale aspergillose (PA) zijn ernstige schimmelinfecties die vooral voorkomen bij mensen met een verminderde afweer en chronische longziekten. Een noodzakelijk surveillancesysteem voor deze infecties ontbreekt momenteel. Het verzamelen van data is nu foutgevoelig en arbeidsintensief, met nieuwe software met kunstmatige intelligentie (AI) kunnen ziekenhuisinformatiesystemen efficiënt en anoniem doorzocht worden. Bekijk het project.

Infecties met gisten zoals Candida auris zijn bezig aan een opmars met sterke toename van gevallen in Europa en wereldwijd. In Nederland zijn enkele import gevallen geregistreerd. C. auris is vaak ongevoelig voor antischimmelmiddelen, wat de behandeling van infecties bij patiënten moeilijk maakt. Door het ontbreken van screening en surveillance is het zicht op het voorkomen en de verspreiding van gisten beperkt, het project wil screening en surveillance opzetten om voorbereid te zijn op de huidige toename van C. auris. Bekijk het project.

Vancomycine-resistente Enterococcus faecium (VRE) is een multiresistente bacterie, die grootschalige uitbraken veroorzaakt in ziekenhuizen. Om uitbraken te voorkomen worden VRE-positieve patiënten geïsoleerd wat kostbaar is. Dit project zoekt de beste VRE screeningsmethode op basis van data uit Nederlandse ziekenhuizen, de onderzoeksresultaten leiden tot een algoritme voor snelle herkenning van VRE-positieve patiënten en er wordt een toolbox met PCRs ontwikkeld om snel in te zetten bij uitbraken. Bekijk het project.

Voor het bewaken van de volksgezondheid is een huisartsensurveillance netwerk voor virale luchtweginfecties onmisbaar. Huisartsen nemen neus/keelmonsters af bij patiënten maar deze monsterafname komt onder druk door onder andere een toename van de werkdruk en andere factoren. Door de ervaring met zelftesten tijdens corona kunnen patiënten zelf een test doen. In deze interventie/controle wordt acceptatie, bruikbaarheid en haalbaarheid van zelfafname in plaats van monsterafname door de huisarts onderzocht. Bekijk het project.

Vaccinatie tijdens de zwangerschap beschermt baby’s vanaf de geboorte effectief tegen infecties door transplacentaire overdracht van antistoffen. Bij te vroeg geboren kinderen en bij kinderen met groeivertraging wordt bescherming mogelijk minder door verminderde overdracht van antistoffen. In deze studie wordt de overdracht van antistoffen van moeder naar kind na vaccinatie binnen verschillende groepen vergeleken. Bij verminderde overdracht van antistoffen zal worden gekeken of het vaccinatieprogramma voor deze kinderen kan worden aangepast. Bekijk het project.

Het vaststellen van een urineweginfectie (UWI), zoals een blaasontsteking, bij oudere patiënten is lastig, hierdoor worden patiënten vaak onterecht wel of juist niet behandeld. Er zijn vijf urine biomarkers geïdentificeerd die een UWI bij ouderen betrouwbaar kan aantonen. In dit onderzoek wordt gekeken of deze biomarkers van toegevoegde waarde zijn voor het vaststellen van de diagnose UWI in een grote en diverse groep ouderen. Bekijk het project.

De schimmel Aspergillus fumigatus is belangrijk voor afbraak van plantafval, maar veroorzaakt ook longziekten. Agrarische werkers (AW) worden mogelijk blootgesteld aan hoge sporeconcentraties door hun werk rond bewaarhopen van agrarisch afval. Lopen AW’s een groter risico op het krijgen van Aspergillus longziekten? Met een enquête wordt bepaald hoe vaak en welke longziekten er voorkomen en bij sommige AW's wordt het bloed onderzocht. Bekijk het project

In 2022 vond een ongekende mpox uitbraak plaats, met circulatie in landen zonder geschiedenis van mpox. Er werden vaccins aangeboden aan risicogroepen, vooral mannen die seks hebben met mannen (MSM). De uitbraak lijkt onder controle maar soms duiken er nieuwe gevallen van mpox op. De virus-specifieke immuniteit is dus niet langlevend. In dit project bestuderen we de kracht en levensduur van immuniteit opgewekt door vaccinatie of infectie. Bekijk het project.