Hersenstimulatie voor behandeling psychiatrische aandoeningen

Interview met Roel Mocking
Met het fellowship gaat Roel Mocking dieper in op hersenstimulatie voor de behandeling van ernstige psychiatrische aandoeningen. Aan de hand van 5 vragen vertelt hij wat hij de aankomende jaren zal onderzoeken en waarom. 

Kunt u kort uitleggen waar u onderzoek naar doet en waarom u dat doet?

Mijn onderzoek richt zich op diepe hersenstimulatie als behandeling voor ernstige psychiatrische aandoeningen. Bij diepe hersenstimulatie (deep brain stimulation, DBS) worden elektroden in de hersenen geïmplanteerd die activiteit van hersencircuits optimaliseren. DBS is bewezen effectief voor dwangstoornis en laat hoopgevende resultaten zien voor andere psychiatrische aandoeningen als depressie en anorexia. Ondanks de positieve resultaten wordt DBS zelden toegepast bij psychiatrische aandoeningen. Zo wordt DBS 1000x minder toegepast in de psychiatrie dan in de neurologie hoewel het aantal mogelijke patiënten en de effectiviteit vergelijkbaar zijn. Als DBS meer zou worden toegepast in de psychiatrie, zouden meer patiënten en hun naasten ervan kunnen profiteren. Het is niet onderzocht waarom DBS niet wordt toegepast in de psychiatrie. In dit onderzoek bestuderen we samen met alle belanghebbenden de redenen voor achterblijvende toepassing van DBS in de psychiatrie om de toepassing te
bevorderen. Daartoe onderzoeken we ook of we de patiënten selectie en de techniek van DBS kunnen personaliseren.

Kunt u kort uitleggen op welke manier u dat onderzoek gaat uitvoeren?

Eerst kijken we of hersenscans die vooraf aan de DBS operatie gemaakt worden kunnen voorspellen welke patiënten wel en of niet zullen reageren. Daartoe werken we samen met Harvard en de Universiteit van Bordeaux om geavanceerde machine learning analyses van witte en grijze stof in de hersenen toe te passen. Vervolgens zullen we kijken of DBS-instellingen gerelateerd zijn aan de uitkomsten. De elektrische pulsjes die door de DBS-elektrodes worden afgegeven in de hersenen kunnen op veel verschillende manieren worden ingesteld, maar het is nog onbekend wat de meest optimale instellingen zijn. Daarnaast zullen we met tekstanalyse van elektronische patiëntendossiers factoren proberen te vinden die samen hangen met een goede uitkomst van DBS. Ten slotte zullen we implementatieonderzoek doen samen met alle belanghebbenden om te kijken wat implementatie van DBS momenteel belemmert en hoe we implementatie kunnen bevorderen.

Kunt u iets zeggen over de resultaten die u hoopt te behalen?

Als we met hersenscans of factoren uit patiëntendossier beter kunnen voorspellen voor wie DBS wel of niet werkt, dan kunnen we de selectie van patiënten personaliseren en daarmee respons vergroten en zinloze behandeling voorkomen. Beter inzicht in de optimale DBS instellingen kan het succespercentage ook verder vergroten. Deze verbeteringen kunnen samen met het implementatieonderzoek leiden tot meer toepassing van DBS in de psychiatrie, wat meer patiënten, hun naasten en de samenleving verlichting kan bieden van ernstige psychiatrische stoornissen.

Welke kansen biedt (of wat betekent) dit fellowship voor u persoonlijk?

Met het fellowship kan ik naast mijn baan als psychiater mijn eigen onderzoekslijn verder bestendigen. Deze wisselwerking tussen onderzoek en patiëntenzorg brengt inspiratie en drive vanuit mijn fascinatie voor de relatie tussen hersenen, gevoel en gedrag om elke dag mijn best te doen om meer mensen beter bij te staan in hun lijden.

Waarin is dit onderzoek vernieuwend of grensverleggend?

DBS is een innovatieve behandeling, waarbij nog veel onbekend is. Door de in dit onderzoek toegepaste technieken als machine learning, tekstanalyse en N=1 trials kunnen we de behandeling beter begrijpen daarmee verder optimaliseren. Ook is er nog geen implementatieonderzoek gedaan naar DBS in de psychiatrie. Met deze innovatieve combinatie van optimalisatie en implementatie kan DBS zijn potentieel meer inwilligen, en daarmee hoop bieden voor patiënten die geteisterd worden door een ernstige psychiatrische aandoening.