De Multidisciplinaire Wetenschapscommissie COVID-19 van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) heeft een COVID-19 kennisagenda opgesteld over de kennishiaten rondom COVID-19 zorg en de gevolgen hiervan. Om een bijdrage te leveren aan het bevorderen van optimale zorg voor COVID-19 patiënten, faciliteert ZonMw in het COVID-19 deelprogramma behandeling onderzoek naar deze kennishiaten.
In het najaar van 2021 zijn 6 studies met als doel het beantwoorden van belangrijke kennishiaten gestart om zo de behandeling van COVID-19 patiënten te bevorderen.
De studies richten zich op het in kaart brengen van schade aan het hart en mogelijke behandeling, het beloop en het testen van behandeling van anosmie (verlies van reuk), en de inzet van CT voor passende behandeling van COVID-19 patiënten. Daarnaast richten twee studies zich op het ontwikkelen van een voorspellende methode om COVID-19 patiënten veilig uit isolatie te halen en start er een studie naar passende behandeling van oudere patiënten.
Vier onderzoeksvoorstellen over behandeling van COVID-19 uit de COVID-19 kennisagenda van de Federatie Medisch Specialisten zijn in het najaar van 2021 goedgekeurd door ZonMw en gaan van start.
Het gaat om de volgende onderzoeksvragen:
Om de kennisvragen op korte termijn te beantwoorden, wordt er in de studies zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande lopende samenwerkingsverbanden, cohorten en data. De eerste resultaten wordten in 2022 verwacht.
De kennisagenda is continu in ontwikkeling zodat deze aansluit bij vragen uit de praktijk. Momenteel worden nieuwe kennishiaten opgehaald en op volgorde van belang gezet, waarmee voor de zomer een derde editie wordt gepubliceerd van de COVID-19 Kennisagenda. In september gingen er al zes onderzoeken vanuit de eerste editie van de kennisagenda van start. Naast de vier onderzoeken die daar nu aan worden toegevoegd gaan naar verwachting de komende maanden nog diverse onderzoeken van start. De eerste onderzoeksresultaten worden in september 2022 verwacht.
Wetenschappelijke verenigingen, partijen uit het Hoofdlijnenakkoord Medisch-Specialistische Zorg, patiëntenverenigingen en de Samenwerkende Kwaliteitsregistraties zijn gevraagd om kennishiaten in te dienen gericht op medisch specialistische COVID-19 zorg en de gevolgen van COVID-19 op medisch specialistische reguliere zorg. Dezelfde partijen hebben de ingediende kennishiaten vervolgens geprioriteerd, in een top-10 COVID en top-5 Non-COVID, zoals opgenomen in de kennisagenda. Dit heeft geresulteerd in 10 COVID en 5 non-COVID kennishiaten.
Deze COVID-19 kennisagenda is een levend document, wat inhoudt dat de kennisagenda regelmatig wordt geüpdatet. In juni 2021 is de eerste aangepaste COVID-19 kennisagenda gepubliceerd.
De kennisagenda COVID-19 wordt ontwikkeld door de Multidisciplinaire Wetenschapscommissie COVID-19 van de Federatie Medisch Specialisten. Deze bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende wetenschappelijke verenigingen: de internisten, longartsen, intensive care artsen, medisch microbiologen, ziekenhuisapothekers, radiologen, pathologen en kinderartsen.
Om de onderzoeksvragen uit de FMS kennisagenda te koppelen aan onderzoeksgroepen heeft ZonMw in het voorjaar van 2021 ‘matchmakingsbijeenkomsten’ georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten zijn brede onderzoeksconsortia gevormd die gezamenlijk een subsidieaanvraag hebben vormgegeven op een van de kennisvragen. Nog geen half jaar later zijn de onderzoeksvoorstellen ingediend en beoordeeld en zijn de onderzoeken gestart.
Om de vragen met betrekking tot COVID-19 behandeling uit de geüpdatete versie van de COVID-19 kennisagenda van de FMS te beantwoorden zijn partijen, voorgedragen door de wetenschappelijke verenigingen uitgenodigd om een subsidieaanvraag in te dienen. In zeer korte tijd zijn deze aanvragen beoordeeld en zijn de studies gestart.
ZonMw heeft van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de opdracht ontvangen voor een COVID-19 deelprogramma gericht op behandeling. Binnen dit deelprogramma is financiering gereserveerd om kennishiaten die betrekking hebben op behandeling te beantwoorden. Naast deze 6 studies is een aanvullend traject uitgezet om kennisvragen voorkomende uit de nieuwe COVID-19 kennisagenda te beantwoorden.
Projectnummer: 10430102110004
Dr. H.A. Gietema
Maastricht Universitair Medisch Centrum+
In dit project wordt onderzocht of met CT scans het ziektebeloop van patiënten met COVID-19 beter te voorspellen is. Op deze manier wordt meer inzicht verwacht in de optimale toekomstige behandeling van patiënten met COVID-19.
Projectnummer: 10430102110006
M.Sc. M.P.M. Linschoten MD
UMC Utrecht
Wat is de frequentie en wat zijn de gevolgen van myocard schade bij Covid-19? Welke interventies kunnen we inzetten om korte en lange termijn myocard schade te voorkomen? In de DEFENCE-studie wordt hier onderzoek naar gedaan.
Projectnummer: 10430102110005
Dr. S.P. Mooijaart MD PhD
Leiden University Medical Center
In de COOP studie werken alle benodigde professionals en ouderen samen om met gedegen wetenschappelijk onderzoek de gevolgen van ouderen met COVID-19 te optimaliseren.
Bekijk dit project
Projectnummer: 10430102110002
Dr. ing. M.P.G. Leers, Dr. S.H.M. Gorissen
Zuyderland Medisch Centrum
In dit onderzoek wordt onderzocht of het met behulp van een CoLab-score mogelijk is om te bepalen of COVID-19 patiënten eerder en veilig uit isolatie gehaald kunnen worden.
Projectnummer: 10430102110003
Prof. dr. M. Vos
Erasmus MC
Wanneer kunnen patiënten die corona hebben zo snel mogelijk weer veilig uit isolatie? In deze studie richten de onderzoekers zich hierop en kijken hierbij naar de aan- en afwezigheid van bepaalde kenmerken. Zeven ziekenhuizen doen aan deze studie mee.
Projectnummer: 10430102110007
Prof. dr. L. Heunks en Dr. E.J. Wils
Amsterdam UMC – locatie VUmc, Franciscus Gasthuis & Vlietland, Erasmus MC, Universitair Medisch Centrum Groningen, Radboud UMC, Reinier de Graaf Gasthuis, Amsterdam UMC – locatie AMC en Maasstad Ziekenhuis
Het voorkomen van kunstmatige beademing en Intensive Care-opname is van groot belang, omdat deze belastende behandeling veel nadelen heeft voor de patiënt, maar ook voor de maatschappij, gezien het aantal beschikbare IC-bedden beperkt is. In dit onderzoek wordt onderzocht of het gebruik van minder complexe ademhalingsondersteuning, kunstmatige beademing met tube bij COVID-19 patiënten kan voorkomen.
Projectnummer: 10430102110010
J. Schinkel
Erasmus MC, Amsterdam UMC – locatie AMC, OLVG locatie West, St. Antonius Ziekenhuis, Isala Klinieken
Patiënten met COVID-19, die in het ziekenhuis zijn opgenomen, hebben vaak een overmatige ontstekingsreactie. Het gebruik van het ontstekingsremmende corticosteroïd dexamethason is daarom de hoeksteen van de behandeling van deze patiënten. Helaas blijft er een groep patiënten over die onvoldoende reageert op deze behandeling. In dit onderzoek wordt onderzocht of deze groep patiënten baat hebben bij een hogere dosering. Daarnaast wordt gekeken wat het juiste moment is om deze verhoogde dosering toe te dienen.
Projectnummer: 10430102110008
Prof. dr. M.J. Schultz
Intensive Care volwassenen Amsterdam UMC - locatie AMC, Tata Memorial Center Mumbai, Monash University Melbourne, Gelre Ziekenhuizen, Zuyderland Medisch Centrum
COVID-19 patiënten kunnen een ernstige longontsteking ontwikkelen, waarvoor zij vaak kunstmatige ademhaling, ook wel beademing genoemd, nodig hebben. Onderzoek naar beademing bij intensive care patiënten in het algemeen heeft al geleid tot maatregelen gericht op het voorkomen van schade door de beademing zelf. Het blijft onzeker of dezelfde maatregelen getroffen moeten worden bij COVID-19 patiënten. Zo is nog onduidelijk met welke druk er het beste kan worden beademd, en of het beter is om een patiënt snel spontaan te laten ademhalen aan de beademingsmachine. In dit onderzoek wordt hier onderzoek naar gedaan.
Projectnummer: 10430102110009
Dr. E.P. Buddingh
Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Amsterdam Universitair Medisch Centrum (Amsterdam UMC), Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), Spaarne Gasthuis, Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht), ErasmusMC en COPP-consortium.
In zeldzame gevallen kunnen kinderen na een corona-infectie een levensbedreigende ontstekingsziekte krijgen. Dit heet MIS-C (multi-system inflammatory syndrome in children). Ook zijn er kinderen die na een corona-infectie langdurig gezondheidsklachten houden. Dit wordt ‘post-COVID klachten’ of ‘long COVID’ genoemd. Het is momenteel nog onduidelijk waarom sommige kinderen ernstige of langdurige klachten krijgen na een corona-infectie, terwijl de meeste kinderen weinig tot geen klachten krijgen. In dit onderzoek wordt of kinderen met deze klachten erfelijke afwijkingen hebben in de afweer.
Projectnummer: 10430102110001
Dr. S. Boesveldt
Wageningen University & Research
Een deel van de patiënten die te maken heeft met reukverlies na een COVID-19 infectie houdt deze klachten of krijgt te maken met een verstoord reukvermogen. In deze studie wordt onderzoek gedaan naar de behandelingsmogelijkheden, maar ook naar de invloed op eetgedrag, kwaliteit van leven en het effect op de hersenen.
Projectnummer: 10430102110011
Prof. dr. P.E. Verweij
Radboudumc
Binnen het COVID-19 programma zijn nog meer studies op het gebied van behandeling gefinancierd.
Samen met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners werkt ZonMw aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en COVID-19 en de effecten daarvan op de maatschappij. De FMS kennisagenda-studies horen daar ook bij. Bekijk de projectpagina's voor meer informatie over de projecten op het gebied van medisch specialistische zorg.