Drie projecten van start voor implementatie van kennis over verantwoorde onderzoekspraktijken

Met ieder 75.000 euro gaan drie projecten kennis implementeren uit eerdere projecten van het programma Bevorderen van Verantwoorde Onderzoekspraktijken. Zo wordt er een platform voor kennis en advies over verantwoord wetenschappelijk redactiebeleid opgezet, worden er workshops georganiseerd voor ziekenhuispersoneel om de richtlijnen en wetten rondom gebruik van lichaamsmateriaal beter te implementeren en tot slot worden er workshops en cursussen gegeven over de gedeelde idealen van verantwoord biomedisch onderzoek en hoe deze in de praktijk toe te passen. Op deze manier gaat het programma een belangrijke bijdrage leveren aan responsieve, transparante en verantwoorde wetenschap in de praktijk.

In 2017 zijn er binnen de open ronde van het programma Bevorderen van Verantwoorde Onderzoekspraktijken verschillende projecten van start gegaan. Deze projecten hebben inmiddels veelbelovende resultaten opgeleverd op het gebied van verantwoorde onderzoekspraktijken. ZonMw vindt het belangrijk dat deze kennis en ervaring worden gewaarborgd. Daarom werden de projectgroepen uitgenodigd om een implementatieplan in te dienen in de Open Ronde – Implementatie Oproep.

De volgende drie projecten zijn gehonoreerd:

Platform for Responsible Editorial Policies (PREP)

Projectleider: dr. W. Halffman

Het project “IMPER” bood waardevolle informatie over hoe wetenschappelijke tijdschriften ingezonden artikelen beter kunnen beoordelen (‘peer review’), bijvoorbeeld over de voordelen van geanonimiseerde auteurs. In PREP vertalen de onderzoekers deze resultaten naar advies op maat voor wetenschappelijke tijdschriftredacties via een online platform. Het PREP platform zal ook aanverwante projecten en resultaten omvatten, zoals de oproep van de projectgroep aan wetenschappelijke tijdschriften om meer openheid te geven over hun redactioneel beleid. Het richt zich ook op aanwijzingen voor verantwoorde omgang met tijdschriftindicatoren en het lopende onderzoek naar de werking van richtlijnen aan auteurs over het valideren van onderzoeksmaterialen. PREP moet daarmee uitgroeien tot een knooppunt van kennis en advies over verantwoord wetenschappelijk redactiebeleid. In ruil voor advies op maat worden redacteuren gevraagd een dozijn vragen te beantwoorden over de beoordelingsprocedures van hun tijdschrift. Die informatie is namelijk erg moeilijk te achterhalen op hun websites, maar maakt in de toekomst beter onderzoek mogelijk naar de werking van redactionele beoordelingsprocedures.

Practical help towards responsible use of residual biospecimens and data in medical research in the Netherlands

Projectleider: D. Ir. M.K. Schmidt & Dr. S. Rebers

Voor veel aandoeningen wordt, om een diagnose te stellen of tijdens een operatie, lichaamsmateriaal afgenomen, bv. tumorweefsel. Hierna blijft er vaak materiaal over dat gebruikt kan worden voor wetenschappelijk onderzoek. Er zijn Nederlandse en Europese richtlijnen en wetten om dit ‘nader gebruik’ van lichaamsmateriaal goed en transparant te regelen, bv. wat betreft privacy en zeggenschap. De projectgroep heeft een ‘toolbox’ ontwikkeld om ziekenhuizen te helpen de richtlijnen en wetten beter te implementeren. De toolbox bevat (technologische) hulpmiddelen, goede voorbeelden en implementatiestrategieën. Dit project heeft tot doel het gebruik van deze toolbox te bevorderen door workshops te organiseren. Dit komt tegemoet aan de wens van ziekenhuismedewerkers om met elkaar ervaringen te delen om implementatie te bevorderen. Daarnaast wordt specifieke kennis, opgedaan tijdens het eerdere project, in het bijzonder over de AVG, vertaald naar online stroomdiagrammen, om ziekenhuizen deze kennis op praktische wijze te kunnen laten gebruiken.

Stimulating Academic Gatekeeper Engagement in responsible research assessment (SAGE)

Projectleider prof. Dr. S. de Rijcke

Het project “ORR” heeft rijke kennis opgeleverd over de gedeelde idealen van verantwoord biomedisch onderzoek en de verschillende manieren waarop deze idealen in de praktijk worden vormgegeven. In “SAGE” vertalen de onderzoekers de resultaten naar de praktijk van het organiseren en evalueren van biomedisch onderzoek. Daarbij ligt de focus op de ‘gatekeepers’ bij UMCs die kunnen bijdragen aan het veranderen van de criteria om onderzoekers te beoordelen en te belonen. SAGE resulteert in: een op de organisatie toegesneden workshop en rapport voor elk van onze twee partner-instituten (Deliverable 1 en 2); een tweedaagse cursus voor bestuurlijk verantwoordelijken werkzaam op alle Nederlandse universitair medisch centra (Deliverable 3); instructievideo’s over verantwoord evalueren voor cursusdoeleinden die na afloop van de cursus online beschikbaar worden gemaakt (Deliverable 4).

Meer informatie

Het programma Bevorderen van Verantwoorde Onderzoekspraktijken financiert onderzoek naar onderzoek. Daarmee speelt dit programma in op de behoefte aan meer kwaliteit, integriteit en efficiëntie van wetenschappelijk onderzoek. Lees verder op de website van BVO.