Programmacommissie Kunst en Cultuur in de Langdurige Zorg en Ondersteuning
"Kunst en cultuur behoren tot de essentie van het leven, maar zijn nog geen vanzelfsprekend onderdeel van de integrale zorg voor ouderen. Er is steeds meer bewijs dat kunstbeoefening en cultuurdeelname bijdragen aan de gezondheid en het geluk van zorgbehoevenden. In de praktijk neemt het aantal kunstinitiatieven in de zorg dan ook toe. Door versnippering en tijdelijke projectenfinanciering is er echter weinig kennisopbouw en verduurzaming.
De ambitie van de commissie is dat de waarde van kunst- en cultuurinitiatieven in de zorg wordt erkend en als zodanig een vanzelfsprekend onderdeel wordt van het integrale aanbod van zorg, wonen en welzijn voor ouderen. Daar willen we de komende jaren wezenlijke stappen in zetten in samenwerking met ouderen, kunstenaars, zorgaanbieders, culturele organisaties, ouderenfondsen en twee ministeries. De commissie is daarom breed samengesteld met leden die werkzaam zijn in de praktijk, onderzoek en beleid op de raakvlakken van kunst en zorg (zie de profielen van de leden). Daarnaast denken vertegenwoordigers van de ministeries van VWS en OCW en de fondsen Sluyterman van Loo en RCOAK met ons mee. Zo vormen we denk- en daadkracht om iets te veranderen in de zorg voor ouderen."
- Crétien van Campen - namens de programmacommissie
Crétien van Campen
Voorzitter
Als onderzoeker ben ik mijn hele werkzame leven al geïnteresseerd in de raakvlakken van kunst en wetenschap. Daar heb ik veel over geschreven, gesproken en ook gedaan in artistieke experimenten. Op die raakvlakken ontstaan vaak vernieuwende inzichten en toepassingen. Daarom werk ik graag samen met kunstenaars, wetenschappers en praktijkbeoefenaars. In dit programma voel ik me dan ook helemaal thuis en met dit rijk gevarieerde team aan expertise en ervaring zijn we volop aan de slag, niet alleen aan de vergadertafel maar ook bij de culturele en zorgorganisaties met de mensen waar we het voor doen.
Meer lezen?
Sanne Scholten
Vicevoorzitter
Mijn naam is Sanne Scholten. Kunst en cultuur zijn sinds mijn kindertijd een heel belangrijk
onderdeel van mijn leven geweest: een muziekinstrument leren spelen, balletles, naar het theater: het hoorde bij mijn leven. Zingen vind ik één van de fijnste dingen die er bestaat. Zingen doe ik op veel plekken: een zelfgeschreven lied op een feestje, samen zingen met de gemeenteraad na een vergadering; ik heb zelfs een keer zingend een conferentie geopend. Momenteel ben ik directeur van LKCA, landelijk kennispartner op het gebied van cultuureducatie en cultuurparticipatie. Wij houden ons bezig met de ondersteuning van professionals die actief zijn met cultuur op school, in de vrije tijd, in zorg of welzijn. Dat iedereen de waarde van cultuur zelf kan ontdekken en ervaren, is voor ons een belangrijke drijfveer. De inzet van kunst in de zorg is daarom voor ons een belangrijk thema. Ik ben dan ook met veel enthousiasme vicevoorzitter van de programmacommissie Kunst in de langdurige zorg en ondersteuning. Ik hoop dat we vanuit het programma echt een volgende stap kunnen zetten op dit vlak: kunst is van zulke waarde voor de gezondheid en het welbevinden van mensen: daar zouden we meer en structureler in moeten investeren.
Herman Vriesendorp
Commissielid
Met een geel geverfd kartonnen bord voor mijn hoofd speelde ik als ‘zon’ in de toneelvoorstelling van
de kleuterschool. Dat was mijn bijdrage aan kunst&cultuur voor de volgende 40 jaar.
Rode draad in mijn leven waren ‘cijfertjes’. Rekenen, algebra op school, economie gestudeerd en eerste baan bij het ministerie van Financiën. Via andere ministeries terechtgekomen bij de Nuffic, waar ik lange tijd directeur bedrijfsvoering was. Daarnaast veel bestuurswerk (goede doelen, cultuur)… altijd als penningmeester. Maar toch, 40 jaar na mijn ‘theaterervaring’ kwam ik terug in de kunst&cultuurhoek: als danser: Improvisatiedans, eerst bij het Koorenhuis, daarna Dansdrift, de laatste jaren optredens in Den Haag, Rotterdam, tijdens het Holland Dancefestival, in Londen. Bij PRA-Muziektheater meegedanst met “Simpel Verlangen” in zorginstellingen en op congressen. Daar heb ik ontdekt wat dans en muziek teweegbrengt bij veel bewoners. Herinneringen komen boven, en waar men eerst dacht dat men nooit meer zou dansen, kwam de blijdschap, vaak met de pasjes en bewegingen weer terug. Tot grote verbazing van hen zelf èn van hun verzorgers. Met díe ervaring gevraagd lid te worden van deze Programmacommissie. Dit keer dus niet vanuit mijn financiële achtergrond. Ik hoop met die ervaring èn passie een bijdrage te leveren in de commissie.
Willy van Egdom
Commissielid
Mijn naam is Willy van Egdom. In mijn vorige functie als bestuurder van een verpleegzorginstelling,
als bestuurslid van het Internationaal Kamermuziek Festival, in mijn huidige functie en in mijn persoonlijk leven, spelen kunst en cultuur een belangrijke rol. Ik heb o.a. ervaring opgedaan met het beheer en toegankelijk maken van cultureel erfgoed, het opzetten van een KunstAtelier voor (wijk)bewoners, het realiseren van een galerie waar werk van (oud) bewoners permanent ten toon gesteld wordt, als ook het vinden van de bijbehorende financiering. Ik heb mogen ervaren dat kunst maken blij maakt, verbindend werkt, tot de verbeelding spreekt, een appèl doet op ongekende mogelijkheden en op positief gedrag van mensen die lijden aan dementie. Samen met de commissieleden wil ik mij dan ook graag inzetten voor het onderzoek en bijdragen dat kunst en cultuur structureel gefinancierd gaan worden en blijvend onderdeel gaan uitmaken van de langdurige zorg aan ouderen.
Jeroen Crasborn
Commissielid
Ik ben Jeroen Crasborn na 12 jaar werkzaam geweest te zijn als specialist ouderengeneeskunde ben ik
daarna bijna 30 jaar werkzaam geweest bij Zorgverzekeraars waarvan de laatste 8 jaar als adviseur van de directie van Zilverenkruis. Sinds kort ben ik met pensioen en nog steeds actief in adviesraden bij Zonmw- en NWO-commissies.
Mijn betrokkenheid bij zorg en cultuur heeft te maken met de overtuiging die ik heb in de helende en ondersteunende werking van alle uitingsvormen van kunst en cultuur voor ons allemaal. Veel onderzoeken hebben laten zien dat een prettige omgeving in een ziekenhuis leidt tot minder pijnklachten en verkorting op ligduur. Het verder onderbouwen van deze inzichten ook in de langdurige zorg zal leiden tot minder medisch model denken en meer uitgaan van de genezende kracht van inspiratie bij mensen. Erkenning van deze waarden zal veel meer recht gaan doen aan de vaak onzichtbare kracht die mensen hebben ondanks hun kwetsbaarheid.
Roelof Hortulanus
Commissielid
Wat is het waardevol als ieder mens de kans heeft creatief te zijn en te genieten van kunst en
cultuur! Velen van ons doen dat van huis uit of komen daar later in hun leven aan toe. Zelf ben ik pas echt actief geworden na mijn pensioen en emeritaat. Voor mij betekent dat elke week tijd maken voor het schilderen en voor de tango. Ik ben mij ervan bewust, dat ieder van ons, aangewezen kan raken op langdurige zorg en ondersteuning. Dat brengt vaak allerlei beperkingen met zich mee en die beperkingen mogen er dan niet toe leiden, dat de eigen kunst- en cultuur activiteiten niet meer uitgeoefend kunnen worden. Voor anderen is het juist dán een belangrijk moment om met kunst- en cultuuractiviteiten in aanraking te komen. Als lid van de programmacommissie hoop ik bij te dragen aan het realiseren van een vanzelfsprekend, uitnodigend en bereikbaar aanbod van kunst- en cultuuractiviteiten, ongeacht of iemand nu thuis woont of bewoner is van een zorginstelling. Ik maak daarbij gebruik van mijn ervaring als onderzoeker naar actieve kunstbeoefening en welzijn en als adviseur bij het inrichten van nieuwe praktijken in organisaties.
Jan Festen
Commissielid
Mijn naam is Jan Festen, geboren in 1938. Geboren in een artsengezin was er veel belangstelling voor
muziek. Beide ouders speelden piano. Later volgde 6 van de 7 kinderen muziekles alleen wat jammer allen op het zelfde instrument: de piano. Hierdoor was het helaas niet mogelijk samen te spelen terwijl daar juist veel plezier aan te beleven is zoals ik later ontdekte. Met korte onderbrekingen ben ik blijven spelen en bijna steeds les genomen om zo nieuwe stukken te ontdekken. Ook tijdens mijn werkzame leven als longarts bleef ik lesnemen en spelen. Soms echter lukte dit niet altijd vanwege de drukte. Verder steeds veel interesse gehouden in de kunsten in brede zijn: concerten, opera, beeldende kunst en literatuur. Volgde ook de ontwikkelingen in deze kunstvormen. Ook al schuurde wat er gebeurde soms toch bleef het een uitdaging de nieuwe vormen te blijven volgen. Vooral muziek blijkt een grote impact te hebben op mensen zowel met fysieke problemen als mensen met dementie. Opvallend hoe veel tijdens de muziek weer tot leven komt. Hier ligt mijn interesse om dit verder beschikbaar te maken voor mensen jong en oud. Deze laatste categorie met stip. Ook in deze moeilijke tijd blijft kunst bijdragen aan en is onderdeel van een kwalitatief goed leven.
Martine Busch
Commissielid
Ruim 25 jaar houd ik me nu bezig met de ontwikkeling en implementatie van complementaire zorg.
Aanvullende zorg, gericht op het ondersteunen van ons zelfherstellend vermogen, onze veerkracht. Zorg die helpt te ontspannen waardoor klachten kunnen verminderen. Om in moeilijke situaties van ziekte en beperkingen toch zoveel mogelijk met plezier mee te kunnen doen, te voelen dat je leeft, en je met anderen verbonden te voelen. Kunst en cultuur dragen daaraan bij. Kunst maakt alles lichter. Ik ben zelf actief geweest als kwartiermaker van het programma Lang Leve Kunst, een initiatief van twee ouderenfondsen – Fonds Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK – dat recent een vervolg heeft gekregen in het Lang Leve Kunst Fonds. In die rol heb ik me gericht op samenwerking tussen kunstenaars en kunst- en zorgorganisaties in Utrecht. Later ben ik toegetreden tot het bestuur van Fonds Sluyterman van Loo. Zo blijf ik ook op die manier betrokken bij prachtige kunstprojecten in de zorg. Actieve kunstbeoefening onderdeel laten zijn van de langdurige zorg en daarmee bij te dragen aan positieve gezondheid is een uitdaging die we met deze commissie graag aangaan. Mijn ervaring met onderzoek en implementatie van aanvullende zorg in de ouderenzorg zet ik daar enthousiast voor in.
Colofon
Beeld: Wellness Gallery Catalyst Foundation, privébeeld